Metodyka pracy resocjalizacyjnej WNP-PEZ-MPR-C

Zakres tematów:
1. Zagadnienia wprowadzające (podstawowe pojęcia metodyki; metodyka wychowania a metodyka wychowania resocjalizacyjnego);
2. Metodyka pracy resocjalizacyjnej – systematyzacja pojęć i wzajemne związki;
3. Istota metodyki resocjalizacji, jej cele i zadania. Powiązania metodyki z innymi dyscyplinami: pedagogika resocjalizacyjna, psychologia, socjologia, kryminologia, aksjologia, prawo i inne;
4. Poznanie środowiska osób pozbawionych wolności – określenie:
 ról społecznych pełnionych przez skazanych w zakładzie karnym;
 struktur, procesów grupowych i ich przemian;
 zagrożeń dla prawidłowego przebiegu oddziaływania penitencjarnego
i bezpieczeństwa zakładu karnego;
5. Organizacja pracy i zadania wychowawcy resocjalizacyjnego;
6. Realizacja badań osobopoznawczych polegających w szczególności na analizie:
 danych osobowych skazanego;
 informacji dotyczących życia rodzinnego skazanego;
 kontaktów społecznych skazanego;
 przyczyn i okoliczności popełnienia przez skazanego przestępstwa;
 uprzedniej karalności;
 stopnia podatności skazanego na wpływy podkultury przestępczej;
 zachowań wskazujących na możliwość występowania zaburzeń psychicznych albo uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;
 umiejętności przystosowania się skazanego do warunków i wymagań zakładu;
 wyników badań psychologicznych, a także psychiatrycznych.
7. Realizacja badań osobopoznawczych w oparciu o:
 wywiad ze skazanym;
 rozmowy ze skazanym;
 obserwację zachowań skazanego;
 wykorzystanie wyników badań psychologicznych;
 analizę dokumentów dotyczących skazanego, w tym wywiadu środowiskowego, w przypadku zlecenia jego wykonania, oraz informacji dotyczących osoby skazanego przesłanych przez sąd (ćw. praktyczne);
 rozmowy i korespondencję z rodziną i innymi osobami bliskimi skazanemu;
 zapoznawanie się z treścią korespondencji skazanego, jeżeli podlega ona nadzorowi lub cenzurze.
8. Prowadzenie oddziaływań penitencjarnych polegających na:
 kierowaniu skazanych do właściwego systemu wykonywania kary;
 kierowaniu skazanych do właściwych zakładów, a także do odpowiednich oddziałów w zakładach karnych;
 odpowiednim rozmieszczaniu skazanych w miejscach zakwaterowania, pracy i nauki;
 organizowaniu grup wychowawczych;
 właściwym doborze grup wychowawczych do organizowanych zajęć;
 umożliwianiu tworzenia zespołów skazanych;
 wizytacji cel mieszkalnych, miejsc pracy i nauki skazanych;
 egzekwowaniu realizacji przez skazanych obowiązków, wynikających z Kodeksu karnego wykonawczego;
 utrzymywaniu ze skazanymi stałych kontaktów wychowawczych i motywowaniu ich do realizacji zadań określonych w indywidualnym programie oddziaływania lub w indywidualnym programie terapeutycznym;
 organizowaniu zajęć wzbudzających pożądaną aktywność skazanych;
 wdrażaniu skazanych do kształtowania poczucia odpowiedzialności, samokontroli i samodyscypliny;
 wspieraniu kontaktów skazanych z osobami najbliższymi.
9. Metody oddziaływania resocjalizującego: metody stymulowania i wzmacniania aktywności wychowanka oraz metody podtrzymywania doświadczeń – projektowanie zajęć;
10. Metody resocjalizacji penitencjarnej: metody oparte na wpływie osobistym (przykład własny, doradzanie wychowawcze, przekonywanie). Metody oparte na wpływie sytuacyjnym (organizowanie doświadczeń, nagradzanie i karanie dyscyplinarne);
11. Indywidualne programy resocjalizacji i ich opracowanie (ćw. praktyczne);
12. Formy pracy z grupą skazanych, przeciwdziałanie podkulturze więziennej;
13. Oceny postępów skazanych w resocjalizacji, opiniowanie skazanych, opracowywanie projektów ocen okresowych (ćw. praktyczne);
14. Dokumentacja osobopoznawcza i sposób jej prowadzenia. Przeprowadzanie rozmów wstępnych i innych rozmów z podopiecznym (ćw. praktyczne);
15. Organizacja oddziaływań resocjalizacyjnych na przykładzie zakładu karnego i poprawczego (wizyta studyjna).

E-Learning

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

Symbole efektów uczenia się dla kierunku Pedagogika: NP1_W16, NP1_W27, NP1_U08, NP1_U18, NP1_K09

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Koordynatorzy przedmiotu

Konrad Wierzbicki

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji efektów kształcenia (syntetycznie opisane stosowane metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji założonych efektów kształcenia): prezentacja multimedialna, ćwiczenia praktyczne.

Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągniecia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej): aktywność na zajęciach, przygotowanie do zajęć, przygotowanie prezentacji multimedialnej, scenariusz zajęć w oparciu o wskazane metody i techniki, (pracowanie jednego z wybranych studiów przypadku, dotyczącego danego problemu wychowawczego. Hospitacja w wybranych placówkach profilaktycznych, socjalizacyjnych i resocjalizacyjnych i opracowanie sprawozdania. Realizacja badań osobopoznawczych, opracowywanie projektów ocen okresowych, indywidualnych programów resocjalizacji.

Literatura

1) Cichoń W., Aksjologiczne podstawy teorii wychowania, Wydawnictwo UJ, Kraków 1980;
2) Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2000;
3) Czapów Cz. Jedlewski St., Pedagogika resocjalizacyjna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1971;
4) Czapów Cz., Wychowanie resocjalizujące: elementy metodyki i diagnostyki, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1978;
5) Fidelus A., Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012;
6) Fidelus A., Rola samoświadomości w modelu relacyjnej readaptacji społecznej skazanych, [w:] „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, nr 100 z 2018, s. 131-145;
7) Górski S., Metodyka resocjalizacji, Wydawnictwo Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1985;
8) Konopczyński M., Teoretyczne podstawy metodyki oddziaływań resocjalizacyjnych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2006;
9) Konopczyński M., Metody Twórczej Resocjalizacji, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007;
10) Lipkowski O., Resocjalizacja, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1980;
11) Machel H., Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej - casus polski (Studium penitencjarno-pedagogiczne), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008;
12) Machel H., Więzienie jako instytucja karna i izolacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003;
13) Marczak M., Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez Służbę Więzienną w Polsce, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009;
14) Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, ŻAK Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2012;
15) Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne diagnostyczne
i metodyczne, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2005;
16) Stępniak P., Resocjalizacja nieurojona. O zawłaszczaniu przestrzeni penitencjarnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2017;
17) Urban B., Stanik J. (red.), Resocjalizacja: teoria i praktyka pedagogiczna, t. 1, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2007.
Akty prawne:
1) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, (Dz. U. z 2018 r. poz. 1600 i 2077
oraz z 2019 r. poz. 730, 858 i 870);
2) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, (Dz. U. z 2020 r., poz. 523 ze zm.);
3) Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, (Dz. U. z 2018 r. poz. 1542, 1669, 2245 i 2399 oraz z 2019 r. poz. 125);
4) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. 1982 Nr 35 poz. 228);
5) Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz.U. 2020 poz. 167);
6) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. 2003 nr 151 poz. 1469);
7) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych
w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. 2012 poz. 1409);
8) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. 2016 poz. 2290);
9) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. 2016 poz. 2231);
10) Zarządzenie nr 19/16 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych
i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych (nie publikowane).
Literatura uzupełniająca:
Wach T., Resocjalizacja nieletnich sprawców gwałtownych czynów zabronionych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Wierzbicki K, Podstawy prawne udziału społeczeństwa w resocjalizacji skazanych zagrożonych wykluczeniem społecznym [w:] A. Grzędzińska, K. Majdzińska, A. Sulowska, (red.), Ubóstwo i wykluczenie. Wymiar ekonomiczny, społeczny i polityczny, Wydawca: Szkoła Główna Handlowa - Bramasole Public Relations & Publishing House, Warszawa 2010.
Wierzbicki K., Działania Służby Więziennej w zakresie przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom wśród dzieci i młodzieży [w:] J. Jęczeń, B. Leonek-Kuleta, (red.), Granice streetworkingu, Wydawnictwo POLIHYMNIA, Sandomierz-Lublin-Eichstätt Ingolstadt 2013.
Wierzbicki K., Znaczenie uwarunkowań pracy personelu penitencjarnego w kontekście oceny nad efektywnością procesu resocjalizacji [w:] R. Szpyra, K. Jędrzejak (red.), Technologia
w ochronie penitencjarnej. Współpraca: człowiek-technika, Wydawnictwo Difin, COSSW, Warszawa - Kalisz 2017.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WNP-PEZ-MPR-C w USOSweb