Historia myśli pedagogicznej WNP-PEZ-HMPCw
1. Starożytne koncepcje wychowania i metody nauczania początkowego - na podstawie fragm. „Kształcenia mówcy” Marka Fabiusza Kwintyliana oraz "Żywotów sławnych mężów" Plutarcha - fragm. o żywocie Likurga - wychowanie spartańskie.
2. Metody nauczania i wychowania w średniowieczu: szkoły i uniwersytety; nauczanie początkowe, lektury Autorów/Autorytetów szkolnych
(Schullektüre), scholastyczna metoda nauczania.
3. Blaski i cienie metod nauczania i wychowania w szkole humanistycznej (gymnasium) - poglądy Erazma z Rotterdamu, Tomasz Morusa i Jana Ludwika Vivesa na szkołę, wychowanie i nauczanie. Początki krytyki metody nauczania szkoły humanistycznej - Michel de Montaigne.
4. Dydaktyka Jana Amosa Komeńskiego (1592-1670): poglądowość polisensoryczna czynna, rola języka ojczystego i realiów, stopniowania trudności, uczenia od szczegółu do ogółu, nauczania ze zrozumieniem.
5. Nowe postulaty dotyczące nauczania Johna Locke’a i Jeana Jacquesa Rousseau: początki literatury dziecięcej, usprawnienia nauczania początkowego, rola poglądowości, eksperymentu, samodzielności, postulat wychowania negatywnego J.J. Rousseau.
6. Klasycy dydaktyki naturalistycznej: Jan Henryk Pestalozzi, Fryderyk Fröbel, Fryderyk Adolf Diesterweg - nawiązanie do J.J. Rousseau i J.A.Komeńskiego. Praktyczne wskazówki dla nauczycieli - jak nauczać? Profesjonalizacja i początki feminizacji zawodu nauczycielskiego.
7. Dydaktyka klasyczna Jana Fryderyka Herbarta - stopnie formalne, nauczanie wychowujące, rola przedmiotów humanistycznych, pojęcie cnoty, idei praktycznych; rządu nad dziećmi, nauczania i dyscypliny.
8. Początki ruchu Nowego Wychowania – odrzucenie herbartyzmu; wpływ psychologii i nauk społecznych na pedagogikę / pedologię: Wilhelm Wundt, Stanley Hall, Maria Montessori; w Polsce - Jan Władysław Dawid i środowisko Uniwersytetu Latającego.
9-12. Postulaty ruchu Nowego Wychowania (New Education) i Pedagogiki Reformy (Reformpädagogik) dotyczące nauczania - hasła „szkoły aktywnej”, „szkoły na miarę dziecka”, „szkoły pracy”, wychowującej „do życia i przez życie”; główni przedstawiciele i teoretycy: John Dewey, Eduard Claparède, Maria Montessori, Georg Kerschensteiner, Adolph Ferrière, Celestin Freinet; w Polsce: Henryk Rowid, Janusz Korczak. Postulaty dotyczące zmian w praktyce nauczania.
13. Między herbartyzmem a postulatami Nowego Wychowania - o praktyce kształcenia zawodowego nauczycieli w Polsce po 1918 roku.
14. Etos nauczyciela-wychowawcy i szkoły w II Rzeczypospolitej. Pozaszkolne formy wychowania i nauczania. Nawiązanie do postulatów ruchu Nowego Wychowania.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
student
- ma wiedzę na temat pedagogiki jako nauki humanistycznej i społecznej; jej dziejów i historycznych przemian;
- zna terminologię pedagogiczną na użytek przyszłego nauczyciela i jej źródła;
- zna sposoby i procesy rozwoju środków komunikacji społecznej;
- zna podstawowe teorie wychowania i uczenia się i ich procesy rozwojowe.
UMIEJĘTNOŚCI
student
- potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu historii pedagogiki w celu analizy współczesnych problemów edukacyjnych w praktyce zawodowej
przyszłego nauczyciela;
- ma umiejętność historycznego i pedagogicznego myślenia;
- potrafi krytycznie analizować przekazy źródłowe właściwe w pracy nauczyciela (teoretyczne traktaty pedagogiczne, podręczniki szkolne,
dzienniki, filmy).
- potrafi samodzielnie rozbudowywać wiedzę wyniesioną z zajęć i twórczo inspirować innych.
- potrafi wykorzystać różne techniki komunikacyjne w praktyce zawodowej nauczyciela.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
student
- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego społeczności lokalnej i globalnej;
- wykazuje refleksję nad istotą przemian w edukacji, nad znaczeniem wychowania i dzieciństwa w życiu człowieka na przestrzeni wieków;
- potrafi uczestniczyć w dyskusji, podbudowując wypowiedź poglądami różnych autorów;
- potrafi pracować w zespole, szanując zdania innych i dokonując samooceny własnych sądów i przekonań;
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i kompetencji, rozumie konieczność ciągłego rozwoju w pracy zawodowej nauczyciela;
- rozumie problemy etyki zawodowej nauczyciela.
Kryteria oceniania
Ćwiczenia prowadzone są trybem analitycznym (dyskusji), z zastosowaniem metody poglądowości. Studenci otrzymują od prowadzącego wcześniej teksty źródłowe, które omawiane są podczas wykładów. Dwa razy w ciągu
semestru odbywa się kolokwium sprawdzające znajomość tekstów źródłowych na podstawie identyfikacji i krótkiej analizy kilku wybranych
fragmentów. Pozytywne zaliczenie obydwu kolokwiów jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń na ocenę i dopuszczenia do egzaminu z Historii myśli pedagogicznej.
Praktyki zawodowe
Nie są przewidziane.
Literatura
1. Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, opr. S. Wołoszyn, Kielce 1995-1999, t. 1, 2, 3/1, 3/2.
2. K. Bartnicka, I. Szybiak, Zarys historii wychowania, Warszawa 2001
3. Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, Warszawa 1965-1967, t. 1-2.
4. S. Litak, Historia wychowania, Kraków 2004, t. 1.
5. J. Draus, R. Terlecki, Historia wychowania, Kraków 2005, t. 2.
6. S. Kot, Historia wychowania, Warszawa 1994, t. 1-2.
7. Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku - między tradycją a innowacją, red. I. Szybiak, A. Fijałkowski, J. Kamińska, Warszawa
2010.
8. Handbuch der deutschen Bildungsgeschichte, wyd. Ch. Berg, t. 1-6, München 1987-2005.
9. Handbuch der deutschen Reformbewegungen: 1880-1933, wyd. D. Kerbs, J. Reulecke, Wuppertal 1998.
10. A History of Western Education, wyd. J. Bowen, t. 1-3, London 2003.
11. Literacy and Social Development in the West: a Reader, wyd. H.J. Graff, Cambridge 1981.
12. History of Education: Major Themes, wyd. R. Lowe, t. 1-4, London 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: