Psychologia społeczna i wychowawcza WNP-PE-PSIW
Tematyka kursu obejmuje elementarne zagadnienia z zakresu psychologii społecznej i wychowawczej. Z jednej strony studiujący poznają wybrane zagadnienia odnoszące się do głównych koncepcji społecznego funkcjonowania człowieka w różnych interakcjach społecznych. Omawia się tu m.in takie zagadnienia, jak postrzeganie społeczne i przetwarzanie informacji społecznych oraz korzyści i zagrożenia wynikające z automatyzacji tych procesów; analiza wpływu obecności innych na sferę poznawczo-emocjonalną i behawioralną człowieka; postawy i wartości społeczne oraz możliwości ich kształtowania; zjawiska zachodzące w grupie społecznej; zaangażowanie prospołeczne; i inne wybrane tematy typu konfliktowość; doskonalenie umiejętności obserwacji i analizy zjawisk psychospołecznych, jak i autoanalizy.
Z drugiej strony oprócz wskazania możliwości recepcji wiedzy z zakresu psychologii społecznej w pedagogice, np. na rzecz promowania pozytywnych postaw społecznych, czy też w przeciwdziałania manipulacji i uprzedzeniom w ramach pedagogiki antydyskryminacyjnej, czy też włączającej, przekazane zostaną również główne zagadnienia psychologii wychowawczej. Elementarna tematyka, to: koncepcje kształcenia (nauczania i uczenia się) oraz wychowania, funkcje i struktura działalności wychowawczej w różnych środowiskach wychowawczo-socjalizacyjnych; uwzględnienie uwarunkowań indywidualno-osobowościowych; poznanie i wykorzystanie najnowszych badań z zakresu funkcjonowania mózgu w koncepcjach wychowawczych; motywacja i system wzmocnień oraz ich konsekwencje dla planu i programu nauczania w formalnych i nieformalnych środowiskach wychowawczych, ze szczególnym uwzględnieniem rodziny; nauczania przygotowawczego w powiązaniu z edukacją permanentną; wybrane tematy dotyczą zagadnień dojrzałości szkolnej, uczenia (się) dorosłych; omówione zostaną m.in. zagadnienia doboru treści, procesu uczenia się (nabywania pojęć, zainteresowań), nauki czytania i pisania, rozwijania zdolności i kreatywności. Z zakresu psychologii wychowawczej stosowanej omówione zostaną zagadnienia wybranych problemów wychowawczych dzieciństwa i dorastania, podstawy poradnictwa wychowawczego, wykorzystanie koncepcji poznawczo-behawioralnych i konstruktywistycznych oraz problematyki samoregulacji w profilaktyce i koncypowaniu metod i programów psychopedagogicznych. Wykład ten obok umiejętności merytoryczno-metodycznych rozwija również kompetencje interpersonalne u przyszłych pedagogów. Nacisk położony jest na aktywne kształcenie, czyli dobór treści i metod oddziaływań psychopedagogicznych (zajęcia warsztatowe, kreowanie i kształtowanie relacji personalnych jako podstawy pracy pedagoga).
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia w zakresie:
Wiedzy:
EK_01 - definiuje podstawowe pojęcia z zakresu psychologii społecznej i wychowania;
EK_02 - ma elementarną wiedzę na temat psychologicznych podstaw pedagogiki, w zakresie psychologii społecznej i wychowania, zna możliwości przedmiotowych i metodologicznych powiązań pomiędzy psychologią i pedagogiką, np. rozumie znaczenie nastawień i stereotypów w pracy nauczyciela;
EK_03 - zna problematykę poznania społecznego i przetwarzania informacji społecznych; ma podstawową wiedzę na temat mechanizmów tworzenia postaw społecznych, wpływu społecznego, zachowań prospołecznych; zna problematykę stereotypizacji i powstawania uprzedzeń oraz możliwości psychopedagogicznego przeciwdziałania im; wyjaśnia mechanizmy wpływu wychowawczego, odwołując się do podstawowych koncepcji psychologicznych; opisuje typologie postaw i stylów wychowawczych;
EK_04 – zna podstawowe teorie psychologiczne dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne uwarunkowania tych procesów;
EK_05 – ma uporządkowaną wiedzę na temat funkcjonowania grup i mechanizmów grupowych, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska rodzinnego i grup rówieśniczych stanowiących teoretyczne podstawy działalności pedagogicznej; ma też odpowiednią wiedzę o podmiotowych i środowiskowych czynnikach warunkujących funkcjonowanie dzieci i młodzieży w rodzinie i innych kontekstach społecznych
Umiejętności
EK_01 - potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii społecznej i wychowawczej w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i resocjalizacyjnych; wyjaśnia konkretne zachowania dzieci i dorosłych odwołując się do wiedzy z zakresu psychologii społecznej i wychowania;
EK_02 -potrafi posługiwać się podstawowymi koncepcjami psychologii społecznej i wychowania w celu analizowania motywów i wzorów zachowań społecznych, diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych obszarów działalności pedagogicznej.
EK_03 - potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań pedagogicznych;
Kompetencji społecznych
EK_01 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego w zakresie wiedzy psychopedagogicznej, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia; szanuje podmiotowość dzieci i wychowawców.
EK_02 - ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w oparciu o wiedzę na temat funkcjonowania człowieka w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie wykorzystania wiedzy na temat psychologii społecznej i wychowawczej w pracy pedagogicznej.
Obciążenie pracą studenta: średnia liczba godzin w ramach 3 ECTS
- udział w zajęciach: 30 godz.
- przygotowanie do zajęć: 15 godz.
- przygotowanie ćwiczenia praktycznego: 10 godz.
- przygotowanie do egzaminu: 30 godz.
- Sumaryczna liczba punktów ECTS 3: 85 godz.
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia wykładu:
Kryterium oceny studenta stanowi zaliczenie uzyskane z ćwiczenia sprawdzającego i z wyniku końcowego z egzaminu pisemnego.
Wstępne sprawdzenie umiejętności transferu wiedzy ma miejsce w toku semestru i odbywa się za pomocą ćwiczenia sprawdzającego: opracowanie analizy wybranego zjawiska psychopedagogicznego z zakresu psychologii społecznej lub też wychowawczej – przygotowanie w oparciu o artykuł badawczy z naukowego czasopisma i własną refleksję (2-3 strony). Kryterium: zaliczenie.
Egzamin pisemny: zawiera pytania testowe w formie wielokrotnych wyborów (20 pytań) i pytania otwarte (2 pytania) - pytania otwarte mają na celu weryfikację wiedzy zdobytej przez studenta oraz jego umiejętności analizy problemu i wyciągania logicznych wniosków.
W obu przypadkach obowiązuje materiał przedstawiony na wykładzie, uzupełniony w miarą indywidualnego zapotrzebowania wskazaną lekturą.
Ogólna suma punktów możliwych do uzyskania z egzaminu pisemnego: 100 punktów.
Kryteria oceniania
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje student, który:
Student opanował cały zakres materiału w stopniu bardzo dobrym, umie doskonale charakteryzować teorie społecznego funkcjonowania człowieka stosowane w psychologii społecznej oraz podobnie zna teorie psychologii wychowania; potrafi opisać różne mechanizmy w zależności od potrzeb sytuacji społecznych i wymogów edukacyjno-wychowawczych. Posiada wybitny poziom wiedzy i potrafi doskonale oceniać jej wartość merytoryczną oraz metodologiczną, przy jednoczesnej znakomitej zdolności do zastosowania jej w teorii i praktyce.
ocenę dobrą plus:
Student opanował cały zakres materiału w stopniu bardzo dobrym, umie bardzo dobrze charakteryzować teorie społecznego funkcjonowania człowieka stosowane w psychologii społecznej oraz podobnie zna teorie psychologii wychowania; potrafi opisać różne mechanizmy w zależności od potrzeb sytuacji społecznych i wymogów edukacyjno-wychowawczych. Posiada bardzo dobry poziom wiedzy i potrafi oceniać jej wartość merytoryczną oraz metodologiczną, przy jednoczesnej dobrej zdolności do zastosowania jej w teorii i praktyce.
Ocenę dobrą
Student opanował cały zakres materiału w stopniu dobrym, umie dobrze charakteryzować teorie społecznego funkcjonowania człowieka stosowane w psychologii społecznej oraz podobnie dobrze zna teorie psychologii wychowania; potrafi opisać różne mechanizmy w zależności od potrzeb sytuacji społecznych i wymogów edukacyjno-wychowawczych. Posiada dobry poziom wiedzy i potrafi z powodzeniem oceniać jej wartość merytoryczną oraz metodologiczną, przy jednoczesnej dobrej zdolności do zastosowania jej w teorii i praktyce.
Ocenę dostateczną plus
Student opanował zakres materiału w stopniu dostatecznym, umie charakteryzować teorie społecznego funkcjonowania człowieka stosowane w psychologii społecznej oraz podobnie zna teorie psychologii wychowania; potrafi dobrze opisać różne mechanizmy w zależności od potrzeb sytuacji społecznych i wymogów edukacyjno-wychowawczych. Posiada wystarczający poziom wiedzy i podobnie potrafi oceniać jej wartość merytoryczną oraz metodologiczną, przy jednoczesnej dobrej zdolności do zastosowania jej w teorii i praktyce.
Ocenę dostateczną:
Student opanował zakres materiału w stopniu wystarczającym, umie dostatecznie charakteryzować teorie społecznego funkcjonowania człowieka stosowane w psychologii społecznej oraz podobnie dostatecznie zna teorie psychologii wychowania; potrafi względnie wystarczająco opisać różne mechanizmy w zależności od potrzeb sytuacji społecznych i wymogów edukacyjno-wychowawczych. Posiada wystarczający poziom wiedzy i podobnie potrafi oceniać jej wartość merytoryczną oraz metodologiczną, przy jednoczesnej dostatecznej zdolności do zastosowania jej w teorii i praktyce.
Student nie posiada podstawowej wiedzy i umiejętności.
100-90 – bardzo dobry
80-89 - dobry plus
70-79 – dobry
60 -69 – dostateczny plus
50-59 - dostateczny
49,5 i poniżej - niedostateczny
Metody dydaktyczne i sposoby weryfikacji efektów kształcenia
Metody dydaktyczne
1. Metody podające (wykład informacyjny; opis);
2. Metody problemowe (burza mózgów; metoda sytuacyjna, dyskusja grupowa);
3. Metody ćwiczeniowo – praktyczne – (ćwiczebna – oparta na wykorzystaniu tekstów naukowych, filmu edukacyjnego, materiałów edukacyjnych; studium przypadku wybranych sytuacji psychopedagogicznych z obszaru psychologii społecznej i wychowawczej)
Warunki zaliczenia przedmiotu:
1. obecność na zajęciach (dopuszczalna jest 1 nieobecność w trakcie trwania kursu)
2. aktywny udział w zajęciach (czytanie literatury, udział w dyskusjach grupowych)
3. przygotowanie analizy wybranego zjawiska psychopedagogicznego z zakresu psychologii społecznej lub też wychowawczej w formie pisemnej.
4. zaliczanie testu sprawdzającego
Literatura
Literatura podstawowa:
Aronson, E. (1997). Człowiek- Istota Społeczna. Warszawa: PWN.
Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. (2014). Psychologia wychowawcza, 2 tomy. Wydanie 7. Wyd. PWN.
Wojciszke, B. (2011) Psychologia Społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Literatura uzupełniająca:
- Brzezińska, A. (2000). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.). Psychologia, tom 3, s. 227-257. Gdańsk: GWP.
- Cialdini, R. B. (1996). Wywieranie Wpływu na Ludzi. Teoria i Praktyka (wyd. 2, zmienione) Gdańsk: GWP.
- Czasopismo Psychologia Wychowawcza: https://e-psychologiawychowawcza.pl/resources/html/cms/MAINPAGE
- Czasopismo Psychologia Społeczna: http://spbulletin.com/
- Dembo, M.H. (1997). Stosowna psychologia wychowawcza. Warszawa: WSiP
- Gasiul, H. (2007). Teorie emocji i motywacji. Warszawa: UKSW.
- Knopp, K. A. (2010). Inteligencja emocjonalna oraz możliwości jej rozwijania u dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
- Lewish M, Haviland-Jones J. Psychologia emocji. GWP 2005, str. 89-105, 635-651, 849-862.
- Martowska, K. (2012). Psychologiczne uwarunkowania kompetencji społecznych. Warszawa: Liberi Libri.
- Matczak, A. (2007). Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS: podręcznik (wyd. 2 uzupełnione). Warszawa: PTP.
- Matczak, A., Knopp, K. A. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka. Warszawa: Liberi Libri.
- Mehringer, A. (2010). Jak wychowywać trudne dzieci. Kraków: Wydawnictwo WAM.
- Moskowitz, G.B. (2009), Zrozumieć siebie i innych. Psychologia poznania społecznego. Gdańsk: GWP.
- Plopa, M. (2005). Psychologia Rodziny: teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Stephan, W. G. i Stephan C. W. (1999) Wywieranie Wpływu Przez Grupy. Psychologia Relacji. Gdańsk: GWP.
- Wojciszke, B. (2011). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Zimbardo, P.G. (2008). Efekt Lucyfera. Warszawa: PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: