Historia sztuki bizantyńskiej i postbizantyńskiej WNHS-HS-HSB
Wykład prezentuje dzieje sztuki bizantyjskiej od fundacji Konstantynopola przez Konstantyna Wielkiego i rozwoju stolicy w IV–V w., przez Rzym i Rawennę V–VI w., „złoty okres” Justyniana, przemiany VII w. (tzw. „ciemny okres”), ikonoklazm (przyczyny, przebieg, konsekwencje), po odnowę macedońską, „renesans Komnenów” i „renesans Paleologów”. Omawiane media: architektura sakralna, mozaika, fresk, ikona; relacje obrazu z liturgią oraz mecenatem cesarskim i monastycznym. Ujęcie poszerzają studia nad peryferiami i kontaktami: sztuka nubijska (odkrycie katedry w Faras), normańska Sycylia, IV wyprawa krzyżowa i łacińska okupacja Konstantynopola wraz z bizantyńskimi enklawami, Serbia Nemaniczów oraz bizantyńsko‑ruskie malowidła z terenów Polski. Część postbizantyńska obejmuje wybrane aspekty, przede wszystkim ikonografię: klasyczne schematy i ich transformacje (m.in. Deesis, Hodegetria, cykle świąteczne), lokalne kulty i praktyki warsztatowe w kręgu grecko‑słowiańskim; całość zamyka syntetyczne podsumowani
Materiał omawiany na zajęciach zostanie przekazany chronologicznie z podziałem na poszczególne zajęcia:
1. Konstantyn, fundacja Konstantynopola i dalszy rozwój stolicy w IV-V w.
2. Rzym i Rawenna w V i VI w.
3. Justynian Wielki i "złoty okres" Bizancjum.
4. VII wiek - "ciemny okres" w Bizancjum?
5. Przyczyny, przebieg i skutki ikonoklazmu.
6. Malarstwo nubijskie - czy ikonoklazm dotarł do Nubii? Zajęcia w Galerii Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie
7. "Renesans macedoński".
8. "Renesans Komnenów".
9. Sztuka nubijska - odkrycie katedry w Faras.
10. Normańska Sycylia i wpływy bizantyńskie na sztukę wyspy.
11. IV wyprawa krzyżowa, łacińska okupacja Konstantynopola i enklawy bizantyńskie.
12. "Renesans Paleologów".
13. Serbia Nemaniczów.
14. Bizantyńsko-ruskie malowidła z terenów Polski.
15. Ikonografia sztuki post-bizantyńskiej.
|
W cyklu 2023/24_Z:
Materiał omawiany na zajęciach zostanie przekazany chronologicznie z podziałem na poszczególne zajęcia: 1. Konstantyn, fundacja Konstantynopola i dalszy rozwój stolicy w IV-V w. 2. Rzym i Rawenna w V i VI w. 3. Justynian Wielki i "złoty okres" Bizancjum. 4. VII wiek - "ciemny okres" w Bizancjum? 5. Przyczyny, przebieg i skutki ikonoklazmu. 6. Malarstwo nubijskie - czy ikonoklazm dotarł do Nubii? Zajęcia w Galerii Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie 7. "Renesans macedoński". 8. "Renesans Komnenów". 9. Sztuka nubijska - odkrycie katedry w Faras. 10. Normańska Sycylia i wpływy bizantyńskie na sztukę wyspy. 11. IV wyprawa krzyżowa, łacińska okupacja Konstantynopola i enklawy bizantyńskie. 12. "Renesans Paleologów". 13. Serbia Nemaniczów. 14. Bizantyńsko-ruskie malowidła z terenów Polski. 15. Ikonografia sztuki post-bizantyńskiej. |
W cyklu 2024/25_Z:
Materiał omawiany na zajęciach zostanie przekazany chronologicznie z podziałem na poszczególne zajęcia: 1. Konstantyn, fundacja Konstantynopola i dalszy rozwój stolicy w IV-V w. 2. Rzym i Rawenna w V i VI w. 3. Justynian Wielki i "złoty okres" Bizancjum. 4. VII wiek - "ciemny okres" w Bizancjum? 5. Przyczyny, przebieg i skutki ikonoklazmu. 6. Malarstwo nubijskie - czy ikonoklazm dotarł do Nubii? Zajęcia w Galerii Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie 7. "Renesans macedoński". 8. "Renesans Komnenów". 9. Sztuka nubijska - odkrycie katedry w Faras. 10. Normańska Sycylia i wpływy bizantyńskie na sztukę wyspy. 11. IV wyprawa krzyżowa, łacińska okupacja Konstantynopola i enklawy bizantyńskie. 12. "Renesans Paleologów". 13. Serbia Nemaniczów. 14. Bizantyńsko-ruskie malowidła z terenów Polski. 15. Ikonografia sztuki post-bizantyńskiej. |
W cyklu 2025/26_Z:
Wykład prezentuje dzieje sztuki bizantyjskiej od fundacji Konstantynopola przez Konstantyna Wielkiego i rozwoju stolicy w IV–V w., przez Rzym i Rawennę V–VI w., „złoty okres” Justyniana, przemiany VII w. (tzw. „ciemny okres”), ikonoklazm (przyczyny, przebieg, konsekwencje), po odnowę macedońską, „renesans Komnenów” i „renesans Paleologów”. Omawiane media: architektura sakralna, mozaika, fresk, ikona; relacje obrazu z liturgią oraz mecenatem cesarskim i monastycznym. Ujęcie poszerzają studia nad peryferiami i kontaktami: sztuka nubijska (odkrycie katedry w Faras), normańska Sycylia, IV wyprawa krzyżowa i łacińska okupacja Konstantynopola wraz z bizantyńskimi enklawami, Serbia Nemaniczów oraz bizantyńsko‑ruskie malowidła z terenów Polski. Część postbizantyńska obejmuje wybrane aspekty, przede wszystkim ikonografię: klasyczne schematy i ich transformacje (m.in. Deesis, Hodegetria, cykle świąteczne), lokalne kulty i praktyki warsztatowe w kręgu grecko‑słowiańskim; całość zamyka syntetyczne podsumowani |
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24_Z: | W cyklu 2021/22_Z: | W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2022/23_Z: | W cyklu 2024/25_Z: | W cyklu 2025/26_Z: |
Efekty kształcenia
Student ma uporządkowaną wiedzę szczegółową o rozwoju sztuki
bizantyńskiej i postbizantyńskiej, zna terminologię oraz podstawowe metody badawcze historii sztuki. Ma także podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach sztuki bizantyńskiej i jej powiązaniach z naukami humanistycznymi.
Potrafi rozwiązywać problemy w zakresie historii sztuki poprzez wyszukiwanie i selekcjonowanie właściwych informacji w zasobach drukowanych i cyfrowych, ich krytyczną ocenę i syntezę.
Student ma umiejętności badawcze, obejmujące: a) analizę problemów w zakresie historii sztuki, w tym analizę obiektów in situ; b) dobór metod i narzędzi badawczych, wykorzystywanych zarówno w pracy teoretycznej, jak i m.in. w inwentaryzacji zabytków; c) opracowanie i prezentację
wyników z wykorzystaniem zaawansowanych technik informacyjno-komunikacyjnych. Potrafi rozpoznać różne rodzaje i typy dzieł sztuki, a także
przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym. Potrafi posługiwać się językiem specjalistycznym i stosować właściwą terminologię z zakresu historii sztuki.
OPIS ECTS
Udział w wykładach: 28 godz.
Konsultacje: 2 godz.
Samodzielna lektura: 10 godz.
Przygotowanie do egzaminu: 20 godz.
Łącznie: 60 godz. / 2 pkt. ECTS
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wykładach (dopuszczalna jedna nieobecność w trakcie semestru). Nie przewiduje się możliwości zaliczenia wykładu na podstawie pracy pisemnej. W ocenie końcowej brana jest pod uwagę aktywność na zajęciach. Ocena wystawiona jest na podstawie egzaminu ustnego składającego się z części teoretycznej i praktycznej polegającej na rozpoznaniu zabytków widocznych na slajdach.
Ocena 2: student nie potrafi prawidłowo zidentyfikować zabytków, nie zna podstawowej terminologii z zakresu historii sztuki bizantyńskiej i postbizantyńskiej. Zdobył mniej niż połowę procent punktów ustalonych na egzaminie.
Ocena 3: student identyfikuje prawidłowo większość zabytków, ale nie potrafi dokonać analizy porównawczej i umieścić
zabytków w szerszym kontekście. Posiada dostateczna znajomość terminologii z zakresu historii sztuki bizantyńskiej i postbizantyńskiej. Zdobył więcej niż połowę procent punktów ustalonych na egzaminie
Ocena 4: student ma dobrą, ugruntowana wiedze na temat zaprezentowanego podczas wykładu materiału. Zdobył powyżej 70 procent punktów ustalonych na egzaminie
Zna terminologię z zakresu historii sztuki starożytnej, potrafi analizować i selekcjonować informacje dotyczące historii sztuki bizantyńskiej i postbizantyńskiej.
Ocena 5: student ma bardzo dobrą wiedzę z zakresu historii sztuki bizantyńskiej i postbizantyńskiej. Zdobył powyżej 85 procent punktów ustalonych na egzaminie
Literatura
TEKSTY ŹRÓDŁOWE (WYBRANE FRAGMENTY)
1. Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przeł. A. Lisiecki, Poznań 1924.
2. Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1990.
3. Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1989.
4. Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstęp, objaśnienia i kom., P. Ł. Grotowski, Warszawa 2006.
5. Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, przeł. A. Konarek, Warszawa 1977.
6. Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1986.
7. Michał Psellos, Kronika czyli Historia jednego stulecia Bizancjum (976-1077), przeł., wstęp i kom. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1985.
8. Anna Komnena, Aleksjada, przeł. Oktawiusz Jurewicz, t.1-2,
9. Wrocław-Warszawa-Kraków 1969-1972.
LITERATURA PODSTAWOWA
10. Jastrzębowska, E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 2008
11. Wronikowska, B., Picturae sacrae. Motywy ikonograficzne malowideł przedkonstantyńskich w chrześcijańskich katakumbach Rzymu, Lublin 1990.
12. Deichmann, F. W., Archeologia chrześcijańska, przeł. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994
13. Jastrzębowska, E., Podziemia antycznego Rzymu, Poznań 2014.
14. Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, (red.) O. Jurewicz. Warszawa 2002. Filarska, B., Archeologia chrześcijańska zachodniej części imperium rzymskiego, Warszawa 1999,
15. Wipszycka, E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994.
16. Browning R., Cesarstwo Bizantyjskie, Warszawa 1997. Kłosińska, J., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975.
17. Lazarev V., Istorija vizantijskoi żivopisi, Moskva 1986. Rodley L., Byzantine Art and Architecture, An Introduction, Cambridge 1993.
18. Ks. Starowieyski M., Sobory Kościoła niepodzielonego, Kraków 2016.
19. Judith Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009.
|
W cyklu 2023/24_Z:
TEKSTY ŹRÓDŁOWE (WYBRANE FRAGMENTY) Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przeł. A. Lisiecki, Poznań 1924. Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1990. Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1989. Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstęp, objaśnienia i kom., P. Ł. Grotowski, Warszawa 2006. Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, przeł. A. Konarek, Warszawa 1977. Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1986. Michał Psellos, Kronika czyli Historia jednego stulecia Bizancjum (976-1077), przeł., wstęp i kom. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1985. Anna Komnena, Aleksjada, przeł. Oktawiusz Jurewicz, t.1-2, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969-1972. LITERATURA PODSTAWOWA Jastrzębowska, E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 2008 (koniecznie nowe wydanie). Wronikowska, B., Picturae sacrae. Motywy ikonograficzne malowideł przedkonstantyńskich w chrześcijańskich katakumbach Rzymu, Lublin 1990. Deichmann, F. W., Archeologia chrześcijańska, przeł. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994 Jastrzębowska, E., Podziemia antycznego Rzymu, Poznań 2014. Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, (red.) O. Jurewicz. Warszawa 2002. Filarska, B., Archeologia chrześcijańska zachodniej części imperium rzymskiego, Warszawa 1999, Wipszycka, E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994. Browning R., Cesarstwo Bizantyjskie, Warszawa 1997. Kłosińska, J., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975. Lazarev V., Istorija vizantijskoi żivopisi, Moskva 1986. Rodley L., Byzantine Art and Architecture, An Introduction, Cambridge 1993. Ks. Starowieyski M., Sobory Kościoła niepodzielonego, Kraków 2016. Judith Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009. https://www.facebook.com/BYZANTIUM-EGYPT-NUBIA-AND-ETHIOPIA-102765391439868 |
W cyklu 2024/25_Z:
TEKSTY ŹRÓDŁOWE (WYBRANE FRAGMENTY) Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przeł. A. Lisiecki, Poznań 1924. Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1990. Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1989. Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wstęp, objaśnienia i kom., P. Ł. Grotowski, Warszawa 2006. Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna, przeł. A. Konarek, Warszawa 1977. Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, przeł. S. Kozikowski, Warszawa 1986. Michał Psellos, Kronika czyli Historia jednego stulecia Bizancjum (976-1077), przeł., wstęp i kom. Oktawiusz Jurewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1985. Anna Komnena, Aleksjada, przeł. Oktawiusz Jurewicz, t.1-2, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969-1972. LITERATURA PODSTAWOWA Jastrzębowska, E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 2008 (koniecznie nowe wydanie). Wronikowska, B., Picturae sacrae. Motywy ikonograficzne malowideł przedkonstantyńskich w chrześcijańskich katakumbach Rzymu, Lublin 1990. Deichmann, F. W., Archeologia chrześcijańska, przeł. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994 Jastrzębowska, E., Podziemia antycznego Rzymu, Poznań 2014. Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, (red.) O. Jurewicz. Warszawa 2002. Filarska, B., Archeologia chrześcijańska zachodniej części imperium rzymskiego, Warszawa 1999, Wipszycka, E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994. Browning R., Cesarstwo Bizantyjskie, Warszawa 1997. Kłosińska, J., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975. Lazarev V., Istorija vizantijskoi żivopisi, Moskva 1986. Rodley L., Byzantine Art and Architecture, An Introduction, Cambridge 1993. Ks. Starowieyski M., Sobory Kościoła niepodzielonego, Kraków 2016. Judith Herrin, Bizancjum. Niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium, Poznań 2009. https://www.facebook.com/BYZANTIUM-EGYPT-NUBIA-AND-ETHIOPIA-102765391439868 |
W cyklu 2025/26_Z:
TEKSTY ŹRÓDŁOWE (WYBRANE FRAGMENTY) 1. Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przeł. A. Lisiecki, Poznań 1924. LITERATURA PODSTAWOWA |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: