Historia sztuki: dzieje i metody badawcze WNHS-HS-DMB
SEMESTR ZIMOWY
Zagadnienia:
1. Zajęcia organizacyjne.
2. Wprowadzenie – Historia „historii sztuki”; zagadnienia dotyczące teorii i metodologii badań. – odkrywanie najważniejszych metod badawczych na przykładzie wybranych dzieł.
3. Najstarsze europejskie koncepcje formy i funkcji sztuki, sztuka a inne kultury.
4. Początki historii sztuki – antyczne encyklopedie, Giorgio Vasari (1511-1574) – biografia artysty jako historia sztuki.
5. Kształtowanie dyscypliny – filozofia XVIII wieku jako punkt wyjścia procesu - G. W.F. Hegel (1770-1831)
Johann Winckelmann (1717-1768) – ideał antyczny jako formalne kryterium opisu dzieła sztuki; Jacob Burkhardt (1818 – 1897).
6. Formalizm - metody analizy formy, m.in.: Heinrich Wölfflin (1864-1945) i kontynuatorzy.
7. Wiedeńska szkoła historii sztuki: Alois Riegl (1858-1905) – historia sztuki jako historia stylów; Max Dvorak (1874-1921) – historia sztuki jako historia ducha (zeitgeist) - idei.
8. Polska (krakowska) szkoła historii sztuki – Marian Sokołowski (1839-1911) i inni.
9. Ikonografia i ikonologia, szkoła niemiecka (Hamburg) – dzieło sztuki przedmiotem interpretacji - Aby Warburg (1866-1929), Erwin Panofsky (1892-1968), Ernst Cassirer (1874–1945) – formy symboliczne.
10. Psychologia widzenia i obrazowania - Ernst Gombrich (1909-2001).
11. Kontekstualność i konteksty dzieła sztuki – historia sztuki jako historia idei.
12. Materializm w interpretacji dzieła sztuki i jego wpływ na polską historie sztuki.
13. Semiotyka w badaniach nad sztuką – obraz/znak - Erwin Panofsky, Umberto Ecco (1932-2016), Ernst Cassirer (1874-1945) - teoria symbolu.
14. Dzieło sztuki / artysta / zjawisko – jak stworzyć dobre opracowanie?
15. Podsumowanie zajęć, omówienie najważniejszych zagadnień.
SEMESTR LETNI
1. Zajęcia organizacyjne.
2. Nowoczesne nurty w metodologii historii sztuki – wprowadzenie.
3-4. Feministyczna historia sztuki, (Linda Nochlin i Whitney Chadwick – wybrane fragmenty).
5. LGBTI Studies, Teoria Queer i historia sztuki.
6. Postkolonializm w badaniach nad sztuką (Subaltern Studies).
7. Badania nad sztuką w kontekście badań nad kulturą i kulturą wizualną.
8-9. Psychoanaliza, teoria percepcji w sztuce: podstawy teorii psychologicznych Zygmunta Freuda, Gustawa Junga, podstawy teorii Jacquesa Lacana; Norman Bryson (Dyskurs, Figura), Hal Foster (Powrót Realnego).
10. Hermeneutyka w badaniach nad sztuką i jej rezultaty (Haake).
11. Postmodernizm i historia sztuki. Dekonstrukcja - Jacques Derrida i analiza tradycyjnych znaczeń i struktur kultury.
12. Strukturalizm i poststrukturalizm czyli kultura jako struktura / intertekstualność. Historia-wiedza-władza Michel Foucault.
13-14. Obraz jako przedmiot analizy w wielu aspektach - Gottfried Boehm (O logice obrazu); Horst Brederkamp i media obrazowe; Michael Baxandall - Obraz i historia: intencja i interpretacja. Obraz naprzeciw widza (Max Imdahl, Wolfgnag Kemp).
15. Podsumowanie zajęć, omówienie najważniejszych zagadnień.
|
W cyklu 2025/26_Z:
SEMESTR ZIMOWY Zagadnienia: |
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
HS2_W01
Absolwent ma szeroką i pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki i jej związkach z naukami humanistycznymi i społecznymi, która pozwala mu na różnorodną interpretację dzieł sztuki i zjawisk artystycznych.
HS2_W03
Student ma pogłębioną wiedzę na temat najnowszych badań i ich tendencji rozwojowych oraz metod stosowanych w wybranych obszarach historii sztuki.
Kryteria oceniania
OCENA SEMESTRALNA MAX 100 PKT - SKŁADA SIĘ Z 3 ELEMENTÓW:
• OBECNOŚCI – MAX 30 PKT – dopuszczalna jest 1 nieobecność nieusprawiedliwiona; druga nieobecność nieusprawiedliwiona to - 2 pkt od oceny semestralnej, 2 kolejne nieusprawiedliwiona nieobecności to - 3 pkt każda (łącznie dopuszczalne są 3 nieobecności nieusprawiedliwione).
• PRZEDSTAWIENIE WSKAZANEGO ARTYKUŁU – praca indywidualna, lub w 2-osobowych grupach – max 12 pkt, minimum 7 pkt – Niewykonanie zadania uniemożliwia uzyskanie zaliczenia.
• EGZAMIN PISEMNY - e-learning/MTeams - max 58 pkt, minimum 34 pkt
• SKALA OCEN SEMESTRALNYCH:
• 60-75 = 3,0 / 76-79 = 3,5 / 80-90 = 4,0 / 91-94 = 4,5 / 95-100 = 5,0
Nakład pracy studenta - 2 ECTS = 60 godzin lekcyjnych
30 godzin - udział w wykładzie;
15 godzin - zapoznanie się z zadaną literaturą i przygotowanie prezentacji na temat wskazanego artykułu,
15 godzin - przygotowanie się do egzaminu.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
D’Alleva A., Metody i teorie historii sztuki, Universitas: Kraków 2008.
Arasse D., Nie widać nic. Opowiadanie obrazów, Kraków 2012.
Arnheim R., Myślenie wzrokowe, Gdańsk 2011
Barthes R., Podstawy semiologii, Kraków 2009
Belting H., Antropologia obrazu, Kraków 2007.
Belting H., Obraz i kult, Gdańsk 2010.
Białostocki J., Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wr-W-Kr -Gd 1980.(wybrane teksty)
Białostocki J., Symbole i obrazy. Studia i rozprawy z dziejów sztuki i myśli o sztuce, Warszawa 1982 (wybrane teksty).
Białostocki J., Wybór pism estetycznych, opr. Kuczyńska A., Kraków 2008 (wybrane teksty).
Białostocki J., Posłanie Aby Warburga: historia sztuki czy historia kultury?, w: tegoż, Refleksje i syntezy ze świata sztuki, cykl drugi, Warszawa 1987
Bryl M., Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku, Poznań 2008, s. 623-637
Bryl M., Suwerenność dyscypliny, Poznań 2009.
Burckhardt J., Kultura Odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1961 (1968, 1991)
Chadwick W., Kobiety, sztuka i społeczeństwo (1990).
Freedberg D., Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, Kraków 2005 Gombrich E., Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, PIW 1981.
Jakubowska A., „I po co ten feminizm?” O feministycznej historii sztuki, „Biuletyn Historii Sztuki” 1999, nr 3-4, s. 293-304
Junkiert M., Historyzm wobec starożytności w dziełach J. J. Winckelmanna, W. Von Humboldta i F. Schlegla. Próba rekonstrukcji i zarys polskiej recepcji, Slavia Occidentalis, nr 70/2 (pdf)
Kalinowski L., Max Dvorak i jego metoda badań nad sztuką, Warszawa 1974, s. 66 i nn.
Kalinowski L., Max Dvořák i jego metoda badań nad sztuką, Warszawa 1974
Kalinowski L., Max Dvořák i jego teoria dziejów sztuki, Warszawa 1974
Kunińska M., Historia sztuki Mariana Sokołowskiego, Kraków 2014.
Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 r., wybrał: Jan Białostocki, Warszawa 1978
Nochlin L., Dlaczego nie było wielkich artystek?, „Ośka” nr 3, 1999
Panofsky E., Studia z historii sztuki, Warszawa 1971.
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów “Artium Quaestiones”, red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 2009, (wybrane teksty).
Piwocki K., Pierwsza nowoczesna historia sztuki. Poglądy Aloisa Riegla, Warszawa 1970; s. 37-95
Pojęcia, problemy współczesnej nauki o sztuce, p. red. J. Białostockiego, Warszawa 1976.
Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce, 1600-1700, Warszawa 1994, wybrał : Jan Białostocki
Wallis M., Sztuki i znaki, Warszawa 1983; tenże: Dzieje sztuki jako dzieje struktur semantycznych, w: Kultura i społeczeństwo 1968, t. 12, nr. 2, s. 63-73; tenże: Sztuka średniowieczna jako język. Próba zastosowania pojęć semiologicznych do historii sztuki, w: „Studia Estetyczne” 1965, s. 27-30.
Warburg A., Narodziny Wenus i inne szkice badawcze, Gdańsk 2010.
Wasilewska D., Mieczysław Treter. Estetyk, krytyk sztuki oraz szara eminencja międzywojennego życia artystycznego w Polsce, Kraków 2019.
Winckelmann J., Dzieje sztuki starożytnej, oprac. Bałus W., Kraków 2012.
Wölfflin H., Podstawowe pojęcia z historii sztuki, Gdańsk 2017.
Vasari G., Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, Warszawa-Kraków 1985, wybrane teksty.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: