Historia medycyny WNHS-HI-HMed

Zakres tematów:
1. Zagadnienia wprowadzające w historię medycyny. "...wiedzieć więcej na coraz węższy temat."
2. Metodologia historii medycyny. Dzieje historii medycyny. Dyskusja nad rolą i miejscem historii medycyny wśród innych nauk historycznych.
3. Paleodemografia i jej znaczenia w poznaniu warunków życia człowieka w starożytnych cywilizacjach. Czy i w jakim zakresie odkrycie Troi przyczyniło się do rozwoju paleodemografii? Rudolf Ludwig Karl Virchow i jego wkład w rozwój paleodemografii.
4. Koncepcje choroby na przestrzeni wieków. Ewolucja definicji choroby od starożytności do XXI wieku. Czy w starożytności choroby były takie same jak dzisiaj i czy na podstawie przekazów historycznych dzisiejszy lekarz ma prawo postawić diagnozę?
5. Profilaktyka i promocja zdrowia na przestrzeni dziejów."Bezczynność osłabia ciało, wysiłek je wzmacnia" napisał Celsus. "Higieniczny" i "zdrowy" tryb życia oraz Witruwiusz i jego wizja "zdrowego" miasta. Architektura w służbie zdrowia.
6. Czy w dziele Tukidydesa i innych historyków greckich i rzymskich znajdziemy termin "epidemia"? Jakie miał znaczenie w starożytności, a jakie dzisiaj? Największe epidemie od starożytności do współczesności.
7. Czy choroby i epidemie przyczyniły się do upadku wielkich imperiów? Czy epidemie decydowały o losach wielkich bitew świata?
8. "Wielcy ojcowie medycyny". Od Hipokratesa i Galena do "ojców" sukcesów medycyny współczesnej.
9. Kiedy lekarz, to lekarz, kiedy chirurg, to chirurg. Zjednoczenie medycyny wewnętrznej i chirurgii. Kształtowanie się zawodu lekarza i specjalizacji w tym zawodzie.
10. Jakie rośliny były czczone w starożytności? "Magiczne" i zdrowotne znaczenia roślin. Dioskurides, Celsus, Galen. Narodziny leku. Czy współczesna farmakologia korzysta z wiedzy starożytnych?
11. Szkoły medyczne i ich wkład w powstanie uniwersytetów na przykładzie szkoły w Salerno.
12. Asklepiejony. Od jatreionu do szpitala.
13. "Kraków kolebką medycyny w Polsce". Historia medycyny w Polsce.
14. Przysięga Hipokratesa początkiem ekskluzywizmu świata lekarskiego? Jej znaczenie moralne i prawne. Czym dla współczesnego lekarza jest przysięga Hipokratesa i czy ma coś wspólnego ze współczesnym przyrzeczeniem lekarskim? Kodeks Etyki Lekarskiej.
15. Dyskusja. Podsumowanie zajęć.

Na zajęciach student poznaje historię medycyny w podstawowym zakresie omawianych tematów:
1. Wprowadzenie
2 Medycyna dawna
3. Klasztory, szkoły i wydziały medyczne w średniowiecznej Europie
4-5. Epidemie świata antycznego
6. Epidemie w średniowieczu
7-8. Historia chirurgii
9. Historia ginekologii i położnictwa
10. Historia pediatrii
11. Historia leków
12. Historia szpitali
13. Higiena na przestrzeni wieków
14. Medycyna ludowa
15. Najczęstsze i najdziwniejsze zabiegi medyczne

1. Wprowadzenie
2 Medycyna dawna
3. Klasztory, szkoły i wydziały medyczne w średniowiecznej Europie
4-5. Epidemie świata antycznego
6. Epidemie w średniowieczu
7-8. Historia chirurgii
9. Historia ginekologii i położnictwa
10. Historia pediatrii
11. Historia leków
12. Historia szpitali
13. Higiena na przestrzeni wieków
14. Medycyna ludowa
15. Najczęstsze i najdziwniejsze zabiegi medyczne

1. Wprowadzenie
2 Medycyna dawna
3. Klasztory, szkoły i wydziały medyczne w średniowiecznej Europie
4-5. Epidemie świata antycznego
6. Epidemie w średniowieczu
7-8. Historia chirurgii
9. Historia ginekologii i położnictwa
10. Historia pediatrii
11. Historia leków
12. Historia szpitali
13. Higiena na przestrzeni wieków
14. Medycyna ludowa
15. Najczęstsze i najdziwniejsze zabiegi medyczne

LITERATURA PODSTAWOWA:
Brzeziński T., "Historia medycyny", Warszawa 2004.
Z. Gajda,” Do historii medycyny – wprowadzenie”, Wydawnictwo WAM, 2011.
W. Szumowski: Historia medycyny filozoficznie ujęta. Kraków 2008

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
M. Grmek ,Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej", tłum. A., B., Matusiak, Warszawa 2002.
R. W. Gryglewski, „Rozwój medycyny od starożytności do XV wieku”, http://copernicus.torun.pl/nauka/medycyna/1/
J.Krajewska, A. Głusiuk, "Epidemie: Ks. I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii w starożytności i wczesnym średniowieczu", Warszawa, 2016.
J. Krajewska, „Artefix Medicinae”, czyli o Celsusie i . Wybrane zagadnienia", Saeculum Christianum, 2019, s.5-14.
J. Iwańska (Krajewska), "Znaczenie terminu „epidemia” w starożytnej literaturze grecko-rzymskiej (Próba analizy na wybranych przykładach)", w: "Seminare. Poszukiwania naukowe", 2014, s. 175-184.
J. Krajewska, "Największa pandemia XX wieku. Dyskusja na temat źródeł i globalnej śmiertelności pandemii grypy w wybranej literaturze światowej". w: "Czystość i brud. Higiena między wielkimi wojnami", Bydgoszcz, 2017, s. 11-25.
Pozostała literatura będzie sukcesywnie zamieszczana (również w formie plików) na platformie MS Teams.
Finkel I.L., Zarys historii medycyny starozytnej Mezopotamii, IH UAM, Poznań 1997.
Matusiak, Warszawa 2002.
Thorwald J., "Dawna medycyna, jej tajemnice i potęga", Wrocław 1990.
Literatura uzupełniająca:
Arystoteles, "Zagadnienia przyrodnicze" w: "Dzieła wszystkie" t.IV, tłum. L. Regner (wszystkie wydania)
Galenus, "De methodo medendi", w: "Claudi Galeni Opera Omnia" (wszystkie wydania)
Hippokrates Aforyzmy i rokowania", tłum. H. Łuczkiewicz (różne wydania)
Pliniusz, "Historia naturalna", tłum. J. T. Zawadzcy(wszystkie wydania)
Procopios of Ceazarea, "History of the Wars", przekład polski z angielskiego tłumaczenia: B. Godzińska w: Evans J.A., "Justynian i imperium bizantyjskie", Warszawa 2008, s. 32-35.
Tukidydes, "Wojna peloponeska"Ks.II (48-54) tłum. K. Kumaniecki (wszystkie wydania)
Witruwiusz, "O architekturze ksiąg dziesięć", tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1999, s.23-44.

Literatura obowiązkowa:
1) T. Brzeziński, Historia medycyny, Warszawa 2016 lub inne wydania.
2) M. Friedman, G. Friedlang, Krótka historia medycyny, Warszawa 2017.
3) J. Krajewska, A. Głusiuk, Epidemie. Księgi I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii od starożytności do wczesnego średniowiecza, Warszawa 2016.
4) G. Vigarello, Historia zdrowia i horoby. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.

Literatura uzupełniająca:
K.F Kiple (red.), Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, Poznań 2002.
G. Vigarello, Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku. Warszawa 1996.
P. D. Mitchell, Medycyna podczas krucjat. Wojna, rany i średniowieczna chirurgia, 2021.
M. Grmek ,Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej", tłum. A., B., Matusiak, Warszawa 2002.
Głusiuk A., Choroby kobiet i sposoby ich leczenia na podstawie traktatu Metrodory z Bizancjum, „Medycyna Nowożytna” 25/1(2019), s. 127-137.
Głusiuk A., „Concepto impeditur tam uicio uiri quam mulieris” - kobieca i męska niepłodność na podstawie traktatu Liber de sinthomatibus mulierum, „Medycyna Nowożytna” 2(2020), s. 101-1016.
Głusiuk A., De regimine infantis – opieka nad dzieckiem w średniowiecznej Italii na podstawie Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium Michele Savonaroli, „Medycyna Nowożytna”,1 (2021), s. 63-79.
Głusiuk A., Ciąża, poród, opieka nad matką i noworodkiem na podstawie traktatu Michała Savanaroli Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium, „Almanach Historyczny”, t. 23, z.2 (specjalny), Medicina antiqua, medievalis et moderna. Historia-filozofia-religia pod red. Jacka Legiecia, s. 167-184.
Głusiuk A., Michał Savonarola o trudnym porodzie, „Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium”, „Medycyna Nowożytna”, 1/2022, s. 55-71.
Głusiuk A., Higiena kobiet w jedenastowiecznej Italii na podstawie nauk Trotuli z Salerno, w: Czystość i brud. Higiena w średniowieczu, edd. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2014, pp. 97-109.
Głusiuk A., Ciąża, poród i powikłania po porodzie w traktacie „O chorobach kobiet” Metrodory z Bizancjum, w: Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia-filozofia-religia, Kielce 2019, s. 121-134.

Literatura obowiązkowa:
1) T. Brzeziński, Historia medycyny, Warszawa 2016 lub inne wydania.
2) M. Friedman, G. Friedlang, Krótka historia medycyny, Warszawa 2017.
3) J. Krajewska, A. Głusiuk, Epidemie. Księgi I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii od starożytności do wczesnego średniowiecza, Warszawa 2016.
4) G. Vigarello, Historia zdrowia i horoby. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.

Literatura uzupełniająca:
K.F Kiple (red.), Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, Poznań 2002.
G. Vigarello, Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku. Warszawa 1996.
P. D. Mitchell, Medycyna podczas krucjat. Wojna, rany i średniowieczna chirurgia, 2021.
M. Grmek ,Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej", tłum. A., B., Matusiak, Warszawa 2002.
Głusiuk A., Choroby kobiet i sposoby ich leczenia na podstawie traktatu Metrodory z Bizancjum, „Medycyna Nowożytna” 25/1(2019), s. 127-137.
Głusiuk A., „Concepto impeditur tam uicio uiri quam mulieris” - kobieca i męska niepłodność na podstawie traktatu Liber de sinthomatibus mulierum, „Medycyna Nowożytna” 2(2020), s. 101-1016.
Głusiuk A., De regimine infantis – opieka nad dzieckiem w średniowiecznej Italii na podstawie Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium Michele Savonaroli, „Medycyna Nowożytna”,1 (2021), s. 63-79.
Głusiuk A., Ciąża, poród, opieka nad matką i noworodkiem na podstawie traktatu Michała Savanaroli Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium, „Almanach Historyczny”, t. 23, z.2 (specjalny), Medicina antiqua, medievalis et moderna. Historia-filozofia-religia pod red. Jacka Legiecia, s. 167-184.
Głusiuk A., Michał Savonarola o trudnym porodzie, „Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium”, „Medycyna Nowożytna”, 1/2022, s. 55-71.
Głusiuk A., Higiena kobiet w jedenastowiecznej Italii na podstawie nauk Trotuli z Salerno, w: Czystość i brud. Higiena w średniowieczu, edd. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2014, pp. 97-109.
Głusiuk A., Ciąża, poród i powikłania po porodzie w traktacie „O chorobach kobiet” Metrodory z Bizancjum, w: Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia-filozofia-religia, Kielce 2019, s. 121-134.

Literatura obowiązkowa:
1) T. Brzeziński, Historia medycyny, Warszawa 2016 lub inne wydania.
2) M. Friedman, G. Friedlang, Krótka historia medycyny, Warszawa 2017.
3) J. Krajewska, A. Głusiuk, Epidemie. Księgi I i III Hipokratesa oraz w greckiej i rzymskiej historiografii od starożytności do wczesnego średniowiecza, Warszawa 2016.
4) G. Vigarello, Historia zdrowia i horoby. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.

Literatura uzupełniająca:
K.F Kiple (red.), Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, Poznań 2002.
G. Vigarello, Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku. Warszawa 1996.
P. D. Mitchell, Medycyna podczas krucjat. Wojna, rany i średniowieczna chirurgia, 2021.
M. Grmek ,Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej", tłum. A., B., Matusiak, Warszawa 2002.
Głusiuk A., Choroby kobiet i sposoby ich leczenia na podstawie traktatu Metrodory z Bizancjum, „Medycyna Nowożytna” 25/1(2019), s. 127-137.
Głusiuk A., „Concepto impeditur tam uicio uiri quam mulieris” - kobieca i męska niepłodność na podstawie traktatu Liber de sinthomatibus mulierum, „Medycyna Nowożytna” 2(2020), s. 101-1016.
Głusiuk A., De regimine infantis – opieka nad dzieckiem w średniowiecznej Italii na podstawie Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium Michele Savonaroli, „Medycyna Nowożytna”,1 (2021), s. 63-79.
Głusiuk A., Ciąża, poród, opieka nad matką i noworodkiem na podstawie traktatu Michała Savanaroli Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium, „Almanach Historyczny”, t. 23, z.2 (specjalny), Medicina antiqua, medievalis et moderna. Historia-filozofia-religia pod red. Jacka Legiecia, s. 167-184.
Głusiuk A., Michał Savonarola o trudnym porodzie, „Ad mulieres Ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium”, „Medycyna Nowożytna”, 1/2022, s. 55-71.
Głusiuk A., Higiena kobiet w jedenastowiecznej Italii na podstawie nauk Trotuli z Salerno, w: Czystość i brud. Higiena w średniowieczu, edd. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2014, pp. 97-109.
Głusiuk A., Ciąża, poród i powikłania po porodzie w traktacie „O chorobach kobiet” Metrodory z Bizancjum, w: Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia-filozofia-religia, Kielce 2019, s. 121-134.

znajomość historii na poziomie studiów licencjackich na kierunku historia

Dopuszcza się trzy nieobecności na zajęciach.

Dopuszcza się trzy nieobecności na zajęciach.

Dopuszcza się trzy nieobecności na zajęciach.