Biskupi w realiach społeczno-politycznych Polski „ludowej” WNHS-AZD-WMstIRL
Zakres tematów:
1. Relacje państwo-Kościół w latach 1945-1989
2. Struktury wewnętrzne Episkopatu i ich kompetencje
3. Inwigilacja hierarchii kościelnej i próby wpływu władz na obsadę stanowisk biskupich
4. Kard. August Hlond i kard. Adam Stefan Sapieha i ich wpływ na działalność Kościoła
5. Prymas Stefan Wyszyński – kluczowa postać dla dziejów Polski
6. Arcybiskup Antoni Baraniak – nie tylko niezłomność
7. Biskup Michał Klepacz – hierarcha uległy wobec władz?
8. Biskup Zygmunt Choromański i abp. Bronisław Dąbrowski oraz ich rola w negocjacjach z władzami komunistycznymi
9. Kardynał Bolesław Kominek – działalność na rzecz Ziem Zachodnich i w Episkopacie Polski
10. Kardynał Karol Wojtyła jako metropolita krakowski
11. Biskup Ignacy Tokarczuk – antykomunista
12. Prymas Józef Glemp – kontynuator linii kard. Stefana Wyszyńskiego?
13. Kardynał Henryk Gulbinowicz – wokół zmitologizowanej biografii…
14. Episkopat Polski w ostatniej dekadzie PRL i jego wpływ na rzeczywistość społeczno-polityczną
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
wiedzy: szeroka wiedza dot. historii najnowszej Polski w zakresie postaw hierarchii Kościoła katolickiego
umiejętności: analizowanie problemów społecznych i problematyki bezpieczeństwa
kompetencji społecznych: myślenie przyczynowo-skutkowe
Kryteria oceniania
przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):
Zajęcia kończą się kolokwium, na którym ocenie będzie poddane opanowanie przez studenta
wiedzy na temat wywiadu komunistycznego oraz czy potrafi on je logicznie analizować:
- na ocenę 2 (ndst..): nie umie wykorzystywać podstawowych informacji i faktów z przeszłości;
- na ocenę 3 (dst.): na poziomie dostatecznym umie analizować wydarzenia z przeszłości;
- na ocenę 4 (db.): poprawnie analizuje procesy historyczne i odczytuję sposoby działalności biskupów w realiach rządów komunistycznych
- na ocenę 5 (bdb.): potrafi właściwie analizować przedstawione na zajęciach i samodzielnie wyciągać wnioski.
Literatura
Literatura podstawowa:
Aparat bezpieczeństwa wobec kurii biskupich w Polsce, red. A. Dziurok, Warszawa 2009
Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”, red. Łatka R., Warszawa 2020
Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej” tom 2, red. R. Łatka, Warszawa 2022
Dudek Antoni, Gryz Ryszard, Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006
Eisler Jerzy, „Polskie miesiące”, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008
Łatka Rafał, Episkopat Polski wobec stosunków państwo-Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019.
Łatka Rafał, Mackiewicz Beata, Zamiatała Dominik, Prymas Stefan Wyszyński. Biografia, Warszawa 2020
Łatka Rafał, Marecki Józef, Kościół katolicki w Polsce pod rządami komunistów, Warszawa 2017
Żaryn Jan, Dzieje Kościoła katolickiego (1944–1989), Warszawa 2003.
Literatura uzupełniająca:
Balbus Tomasz, Stróżyna Katarzyna, „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie…” Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Henryka Gulbinowicza w latach 1970–1990, Wrocław 2008
Czaczkowska Ewa, Kardynał Wyszyński. Biografia, Kraków 2013
„Dialog należy kontynuować…”. Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem 1969-1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac., R. Łatka, F. Musiał, Warszawa-Kraków 2020
Grabska-Gliwka Katarzyna, Arcybiskup Dąbrowski. Życie i działalność (1917–1997), Warszawa 2021
Jedynak Witold, Episkopat wobec władz komunistycznych (w ostatniej dekadzie PRL). Studium socjologiczne, Rzeszów 2016.
Kardynał Bolesław Kominek: biskup, dyplomata, wizjoner, red. W. Kucharski, R. Łatka, Warszawa-Wrocław 2020
Kindziuk Milena, Historyczne i polityczne aspekty komunikacji społecznej prymasa Józefa Glempa w okresie przełomu w Polsce 1981–1992, Warszawa 2019
Krzysztofiński Mariusz, Arcybiskup Ignacy Tokarczuk (1918 – 2012). Metropolita przemyski obrządku łacińskiego, Rzeszów-Warszawa 2019
Ku prawdzie i wolności. Komunistyczna bezpieka wobec kard. Karola Wojtyły, red. Józef Marecki, Filip Musiał, Kraków 2009
Lasota Marek, Donos na Wojtyłę. Karol Wojtyła w teczkach bezpieki, Kraków 2006.
Łatka Rafał, Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”. Studia i szkice, Warszawa 2020
Łatka Rafał, Prymas Stefan Wyszyński w realiach PRL, Warszawa 2022
Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
Musiał Filip, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989),wydanie II, Kraków 2015
Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich, oprac. J. Marecki, F. Musiał, Kraków 2007.
Pietrzak Jerzy, Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1-2, Poznań 2009.
Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972–1979, oprac. M. Biełaszko, A. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007.
Prymas Stefan Wyszyński a Niepodległa. Naród-patriotyzm-państwo w myśli i nauczaniu Prymasa Tysiąclecia, red. E. Czaczkowska, R. Łatka, Warszawa 2019
Raina Peter, Arcybiskup Bronisław Dąbrowski. Portret, Warszawa 2008.
Raina Peter, Stan wojenny w zapiskach arcybiskupa Dąbrowskiego, Warszawa 2006
Smoliński Maciej, Biskup negocjator. Zygmunt Choromański 1892–1968. Biografia niepolityczna?, Warszawa 2014.
Śledzianowski J., Ksiądz Czesław Kaczmarek, biskup kielecki, Kielce 2008.
Teczki Wojtyły, wybór, oprac. i red. C. Wilanowski, Warszawa 2003
Wokół Kościoła i władzy. Studia dedykowane ks. prof. dr hab. Zygmuntowi Zielińskiemu w 90 rocznicę urodzin, red. R. Łatka, J. Wołczański, D. Zamiatała, Warszawa 2021
W służbie Boga i Polski. Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Stefana Wyszyńskiego, oprac. Józef Marecki, Piotr Nitecki, Roksana Szczypta-Szczęch, Kraków 2014
Wyszyński Stefan, Pro Memoria, t. 1-10, 12, Warszawa 2017-2022
Wyszyński Stefan, Zapiski więzienne, Warszawa 1995.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: