Historia i archeologia antycznych cywilizacji Basenu Morza Śródziemnego: Bliski Wschód - wykład WNHS-AR-HiAACBMSBWw
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z kluczowymi zagadnieniami z zakresu historii i archeologii starożytnego Bliskiego Wschodu – obszaru, który odegrał fundamentalną rolę w kształtowaniu się pierwszych cywilizacji. Wykład obejmuje okres od wczesnego neolitu, przez epokę brązu i żelaza, aż do czasów podbojów Aleksandra Wielkiego. Przedmiot ma charakter przeglądowy i przekrojowy, ale z uwzględnieniem najnowszych wyników badań archeologicznych i interpretacji źródeł pisanych.
W ramach kursu omówione zostaną główne centra cywilizacyjne regionu – Mezopotamia, Anatolia, Lewant i Iran – ze szczególnym uwzględnieniem takich kultur i państw jak: Sumer, Akad, Babilonia, Asyria (w różnych fazach rozwoju), Mitanni, Hatti, Egipt, Fenicja i Persja. Analizie poddane zostaną zagadnienia związane z procesem neolityzacji i początkiem urbanizacji, rozwojem pisma i organizacji państwowej, religią i mitologią, a także przemianami społecznymi i militarnymi. Osobny wykład poświęcony będzie Ludom Morza oraz kryzysowi końca epoki brązu, który doprowadził do upadku wielu dawnych potęg.
Studenci zdobędą wiedzę pozwalającą na rozpoznawanie podstawowej terminologii oraz charakterystycznych cech poszczególnych kultur starożytnego Bliskiego Wschodu. Nauczą się opisywać procesy historyczne i archeologiczne zachodzące w tym regionie, rozumiejąc ich złożoność i wzajemne powiązania. Wykład stanowi solidną podstawę do dalszych, bardziej szczegółowych studiów nad historią starożytną i archeologią Bliskiego Wschodu.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
W cyklu 2023/24_Z: 2 ects = 60 godz. | W cyklu 2024/25_Z: 2 ects = 60 godz.
30 godz - udział w wykładzie
30 godz- przygotowanie do egzaminu | W cyklu 2022/23_Z: 2 ects = 60 godz. |
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2023/24_Z: | W cyklu 2024/25_Z: | W cyklu 2021/22_Z: | W cyklu 2022/23_Z: |
Efekty kształcenia
W01, Student opisuje podstawową terminologię używaną w badaniach nad historią i archeologią starożytnego Bliskiego Wschodu oraz rozpoznaje jej zastosowanie w kontekście interdyscyplinarnym (antropologia kultury, historia sztuki, geologia, geografia).
W02, Student opisuje główne kultury i społeczeństwa starożytnego Bliskiego Wschodu oraz charakteryzuje ich relacje z cywilizacjami basenu Morza Śródziemnego (np. Egipt, Anatolia, Lewant, Mezopotamia).
W03, Student wyjaśnia główne kierunki rozwoju badań archeologicznych na obszarze Bliskiego Wschodu oraz identyfikuje najważniejsze osiągnięcia i odkrycia w tej dziedzinie.
W04, Student wyjaśnia złożoność kultury społeczeństw starożytnego Bliskiego Wschodu oraz interpretuje zmienność jej znaczeń w kontekście historycznym i religijnym.
W05, Student charakteryzuje przemiany społeczno-kulturowe w społeczeństwach starożytnego Bliskiego Wschodu oraz opisuje ich wpływ na rozwój struktur państwowych, religii i pisma.
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach - dozwolone dwie nieobecności.
Egzamin pisemny (W01, 02, 03, 04, 05)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
M. Van De Mieroop, Historia starożytnego Bliskiego Wschodu ok. 3000-323, Kraków 2008.
A. Smogorzewska, F. Stępniowski (red.), Archeologia starożytnego Bliskiego Wschodu, Warszawa 2009.
J. Śliwa, Państwa i ludy wschodniej części basenu Morza Śródziemnego (około 3000/2900-332 p.n.e.), (w:) J. Śliwa (red.), Wielka Historia Świata t. II: Stary i Nowy Świat. Od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego, Kraków 2005, 187-375.
Literatura uzupełniająca:
M. W. Stolper, A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, Malden, 2004.
W. H. Hallo, K. L. Younger (eds.), The Ancient Near East: A History, New York, 2000.
M. L. Steiner, A. E. Killebrew (eds.), The Oxford Handbook of the Archaeology of the Levant: c. 8000–332 BCE, Oxford, 2014.
K. Zeman-Wiśniewska 2020, Geneza i początki kultu bogini Afrodyty, in: Saeculum Christianum 27.2, 5-18 - https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.1
K. Zeman-Wiśniewska 2020, Re-evaluation of contacts between Cyprus and Crete from the Bronze Age to Early Iron Age, in: Electrum 27, 11-32 - https://doi.org/10.4467/20800909EL.20.001.12791
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_Z:
wykład I rok archeologii I stopnia |
W cyklu 2022/23_Z:
wykład I rok archeologii I stopnia |
W cyklu 2023/24_Z:
wykład I rok archeologii I stopnia |
W cyklu 2024/25_Z:
wykład I rok archeologii I stopnia |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: