Opieka paliatywna WMCM-PG-OP
Przedmiot "Opieka Paliatywna" składa się z wykładów, zajęć praktycznych oraz samokształcenia, które łącznie mają na celu kompleksowe przygotowanie studentów do pełnienia profesjonalnej opieki nad pacjentem cierpiącym na zaawansowane choroby oraz chorym w stanie terminalnym. Przedmiot ten obejmuje szerokie spektrum zagadnień związanych z organizacją i zasadami funkcjonowania opieki paliatywnej w Polsce, a także wprowadza studentów w kluczowe aspekty bioetyczne, duchowe i psychologiczne tej formy opieki.
Wykłady (30 godzin dydaktycznych)
Wykłady mają na celu zapoznanie studentów z fundamentalnymi pojęciami oraz koncepcjami dotyczącymi opieki paliatywnej. Program wykładów obejmuje następujące tematy:
Definicja i filozofia opieki paliatywnej – Wprowadzenie do opieki paliatywnej jako kompleksowej formy opieki nad pacjentem w końcowych stadiach choroby. Rola i znaczenie opieki paliatywnej w systemie zdrowotnym, różnice między opieką paliatywną a hospicyjną.
Organizacja opieki paliatywnej w Polsce – Zasady funkcjonowania opieki paliatywnej w polskim systemie ochrony zdrowia. Sieć hospicjów i oddziałów paliatywnych, formy wsparcia dla pacjentów i ich rodzin. Rola interdyscyplinarnego zespołu medycznego.
Opieka nad pacjentem w zaawansowanej chorobie – Problemy zdrowotne pacjentów w zaawansowanych stadiach chorób przewlekłych, takich jak nowotwory, choroby neurologiczne, niewydolności narządów. Wyzwania związane z utrzymaniem jakości życia pacjentów.
Opieka nad pacjentem w stanie terminalnym – Procedury i zasady opieki nad pacjentem w ostatnich tygodniach i dniach życia. Jak monitorować symptomy, podtrzymywać komfort pacjenta i zapewniać odpowiednie wsparcie emocjonalne.
Bioetyka w opiece paliatywnej – Kluczowe zagadnienia bioetyczne związane z opieką nad pacjentami w stanie terminalnym. Dylematy związane z decyzjami o zaprzestaniu leczenia, stosowaniu środków podtrzymujących życie, oraz kwestii eutanazji i sedacji terminalnej.
Duchowe i psychologiczne aspekty opieki paliatywnej – Problemy duchowe i psychologiczne pacjentów u kresu życia. Znaczenie wsparcia duchowego i psychologicznego w procesie umierania. Jak rozmawiać z pacjentem i jego rodziną o śmierci i trudnych decyzjach.
Godne umieranie – Czym jest godne umieranie i jak opieka paliatywna może wspierać pacjenta i jego rodzinę w tym procesie. Zasady respektowania autonomii pacjenta oraz zapewniania komfortu i pokoju w ostatnich chwilach życia.
Samokształcenie (15 godzin dydaktycznych)
Samokształcenie ma na celu pogłębienie wiedzy zdobytej podczas wykładów oraz rozwinięcie umiejętności samodzielnego poszukiwania informacji z zakresu opieki paliatywnej. Studenci będą mieli możliwość wyboru zagadnień, które ich szczególnie interesują, i poszerzenia swojej wiedzy w tych obszarach poprzez pracę z literaturą specjalistyczną, artykułami naukowymi oraz udział w webinariach i kursach online.
Przykładowe tematy samokształcenia mogą obejmować:
Nowoczesne metody łagodzenia bólu i innych objawów u pacjentów paliatywnych.
Wsparcie dla rodzin pacjentów w żałobie – jak pomagać rodzinom w procesie radzenia sobie ze stratą.
Przegląd aktualnych badań dotyczących opieki paliatywnej i leczenia objawowego.
Zajęcia praktyczne (40 godzin dydaktycznych)
Zajęcia praktyczne mają na celu bezpośrednie przygotowanie studentów do pracy z pacjentami paliatywnymi w rzeczywistych warunkach klinicznych. Podczas tych zajęć studenci będą mieli okazję pracować z pacjentami w oddziałach paliatywnych, hospicjach oraz domach opieki. Zajęcia praktyczne będą obejmować:
Opieka nad pacjentem paliatywnym – Studenci będą uczyć się, jak zapewniać codzienną opiekę pacjentom w zaawansowanych stadiach choroby, w tym jak monitorować stan zdrowia pacjenta, podawać leki, dbać o higienę oraz zapewniać wsparcie emocjonalne.
Komunikacja z pacjentem i jego rodziną – Praktyczne umiejętności rozmawiania z pacjentem oraz jego bliskimi o trudnych tematach związanych z chorobą i zbliżającym się końcem życia. Wsparcie w procesie podejmowania decyzji dotyczących leczenia.
Łagodzenie bólu i objawów – Nauka skutecznych metod łagodzenia bólu oraz innych objawów towarzyszących zaawansowanym chorobom, takich jak duszność, nudności, lęk. Studenci będą uczyć się, jak oceniać nasilenie objawów i odpowiednio reagować.
Wsparcie duchowe i psychologiczne – Udzielanie wsparcia pacjentom w ich potrzebach duchowych i emocjonalnych. Jak słuchać pacjentów i ich bliskich, jak rozpoznawać ich potrzeby oraz jak oferować wsparcie w obliczu cierpienia i zbliżającej się śmierci.
Opieka nad pacjentem w stanie terminalnym – Zajęcia praktyczne obejmą również opiekę nad pacjentami w ich ostatnich dniach i godzinach życia, dbanie o ich komfort, podtrzymywanie pokoju i godności oraz wsparcie dla rodzin w tym trudnym czasie.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2021/22_L: | W cyklu 2022/23_L: | W cyklu 2024/25_L: | W cyklu 2023/24_L: |
Efekty kształcenia
Wiedza – Student zna i rozumie:
W1: Etiologię, patomechanizm, objawy kliniczne, przebieg i sposoby postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w wybranych jednostkach chorobowych
Kierunkowy efekt uczenia się: O.W2
W2: Modele opieki pielęgniarskiej nad osobą zdrową, chorą, z niepełnosprawnością i umierającą
Kierunkowy efekt uczenia się: O.W6
W3: Czynniki ryzyka i zagrożenia zdrowotne u pacjentów w różnym wieku
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W1
W4: Etiopatogenezę, objawy kliniczne, przebieg, leczenie, rokowanie i zasady opieki pielęgniarskiej nad pacjentami w wybranych chorobach
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W2
W5: Zasady diagnozowania i planowania opieki nad pacjentem w pielęgniarstwie internistycznym, chirurgicznym, położniczo-ginekologicznym, pediatrycznym, geriatrycznym, neurologicznym, psychiatrycznym, w intensywnej opiece medycznej, opiece paliatywnej, opiece długoterminowej
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W3
W6: Rodzaje badań diagnostycznych i zasady ich zlecania
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W4
W7: Zasady przygotowania pacjenta w różnym wieku i stanie zdrowia do badań oraz zabiegów diagnostycznych, a także zasady opieki w trakcie oraz po tych badaniach i zabiegach
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W5
W8: Właściwości grup leków i ich działanie na układy i narządy pacjenta w różnych chorobach w zależności od wieku i stanu zdrowia, z uwzględnieniem działań niepożądanych, interakcji z innymi lekami i dróg podania
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W6
W9: Standardy i procedury pielęgniarskie stosowane w opiece nad pacjentem w różnym wieku i stanie zdrowia
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W7
W10: Reakcje pacjenta na chorobę, przyjęcie do szpitala i hospitalizację
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W8
W11: Zasady organizacji opieki specjalistycznej (geriatrycznej, intensywnej opieki medycznej, neurologicznej, psychiatrycznej, pediatrycznej, internistycznej, chirurgicznej, paliatywnej, długoterminowej oraz na bloku operacyjnym)
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W10
W12: Zasady żywienia pacjentów, z uwzględnieniem leczenia dietetycznego, wskazań przed- i pooperacyjnych według protokołu kompleksowej opieki okołooperacyjnej dla poprawy wyników leczenia (Enhanced Recovery After Surgery, ERAS)
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W22
W13: Metody i techniki komunikowania się z pacjentem niezdolnym do nawiązania i podtrzymania efektywnej komunikacji ze względu na stan zdrowia lub stosowane leczenie
Kierunkowy efekt uczenia się: D.W33
Umiejętności – Student potrafi:
U1: Samodzielnie organizować, planować i sprawować całościową i zindywidualizowaną opiekę pielęgniarską nad osobą chorą, z niepełnosprawnością i umierającą, wykorzystując wskazania aktualnej wiedzy medycznej
Kierunkowy efekt uczenia się: O.U4
U2: Gromadzić informacje, formułować diagnozę pielęgniarską, ustalać cele i plan opieki pielęgniarskiej, wdrażać interwencje pielęgniarskie oraz dokonywać ewaluacji opieki pielęgniarskiej
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U1
U3: Prowadzić poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia dotyczące wad rozwojowych, chorób i uzależnień
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U2
U4: Prowadzić profilaktykę powikłań występujących w przebiegu chorób
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U3
U5: Organizować izolację pacjentów z chorobą zakaźną w miejscach publicznych i w warunkach domowych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U4
U6: Dobierać technikę i sposoby pielęgnowania rany, w tym zakładania opatrunków
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U6
U7: Dobierać metody i środki pielęgnacji ran na podstawie ich klasyfikacji
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U7
U8: Rozpoznawać powikłania po specjalistycznych badaniach diagnostycznych i zabiegach operacyjnych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U8
U9: Doraźnie podawać pacjentowi tlen i monitorować jego stan podczas tlenoterapii
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U9
U10: Modyfikować dawkę stałą insuliny szybko- i krótkodziałającej
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U11
U11: Przygotowywać pacjenta fizycznie i psychicznie do badań diagnostycznych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U12
U12: Wystawiać skierowania na wykonanie określonych badań diagnostycznych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U13
U13: Przygotowywać zapisy form recepturowych substancji leczniczych w ramach kontynuacji leczenia
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U14
U14: Dokumentować sytuację zdrowotną pacjenta, dynamikę jej zmian i realizowaną opiekę pielęgniarską, z uwzględnieniem narzędzi informatycznych do gromadzenia danych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U15
U15: Uczyć pacjenta i jego opiekuna doboru oraz użytkowania sprzętu pielęgnacyjno-rehabilitacyjnego i wyrobów medycznych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U16
U16: Prowadzić u osób dorosłych i dzieci żywienie dojelitowe (przez zgłębnik i przetokę odżywczą) oraz żywienie pozajelitowe
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U17
U17: Rozpoznawać powikłania leczenia farmakologicznego, dietetycznego, rehabilitacyjnego i leczniczo-pielęgnacyjnego
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U18
U18: Pielęgnować pacjenta z przetoką jelitową oraz rurką intubacyjną i tracheotomijną
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U19
U19: Przekazywać informacje członkom zespołu terapeutycznego o stanie zdrowia pacjenta
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U22
U20: Asystować lekarzowi w trakcie badań diagnostycznych
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U23
U21: Oceniać poziom bólu, reakcję pacjenta na ból i jego nasilenie oraz stosować farmakologiczne i niefarmakologiczne postępowanie przeciwbólowe
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U24
U22: Postępować zgodnie z procedurą z ciałem zmarłego pacjenta
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U25
U23: Przygotowywać i podawać pacjentom leki różnymi drogami, samodzielnie lub na zlecenie lekarza
Kierunkowy efekt uczenia się: D.U26
Kompetencje społeczne – Student jest gotów do:
K1: Kierowania się dobrem pacjenta, poszanowania godności i autonomii osób powierzonych opiece, okazywania zrozumienia dla różnic światopoglądowych i kulturowych oraz empatii w relacji z pacjentem i jego rodziną
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K1
K2: Przestrzegania praw pacjenta
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K2
K3: Samodzielnego i rzetelnego wykonywania zawodu zgodnie z zasadami etyki, w tym przestrzegania wartości i powinności moralnych w opiece nad pacjentem
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K3
K4: Ponoszenia odpowiedzialności za wykonywane czynności zawodowe
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K4
K5: Zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K5
K6: Przewidywania i uwzględniania czynników wpływających na reakcje własne i pacjenta
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K6
K7: Dostrzegania i rozpoznawania własnych ograniczeń w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych oraz dokonywania samooceny deficytów i potrzeb edukacyjnych
Kierunkowy efekt uczenia się: O.K7
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu wymaga spełnienia kilku kluczowych warunków, które obejmują zarówno regularne uczestnictwo, aktywność na zajęciach, jak i końcowy test sprawdzający wiedzę. Poniżej przedstawione są szczegółowe zasady zaliczania:
1. Obecność na zajęciach:
Obowiązkowa obecność na wszystkich wykładach, seminariach oraz zajęciach praktycznych. Obecność na tych zajęciach jest kluczowa, ponieważ program zakłada rozwój zarówno teoretycznych, jak i praktycznych umiejętności. Brak obecności na zajęciach może skutkować koniecznością odrobienia zajęć zgodnie z ustaleniami prowadzącego.
2. Zaliczenia bieżące:
Zaliczenia wejściówek – przed każdym seminarium mogą być przeprowadzane krótkie wejściówki sprawdzające przygotowanie studenta z zakresu materiału przerabianego w poprzednich zajęciach oraz wskazanych lektur.
Opracowanie materiałów na zajęciach – studenci są zobowiązani do aktywnego uczestnictwa w seminariach, przygotowując opracowania wybranych tematów w formie pisemnej, które będą omawiane w grupie.
Prezentacje – każdy student będzie zobowiązany do przygotowania i zaprezentowania wybranego zagadnienia związanego z opieką nad pacjentami w podeszłym wieku. Prezentacje mają na celu rozwój umiejętności pracy w grupie, a także pogłębienie wiedzy w wybranym obszarze.
Prace pisemne – w ramach zajęć praktycznych mogą być wymagane prace pisemne (np. analizy przypadków klinicznych), które mają na celu sprawdzenie umiejętności diagnozowania i planowania opieki nad pacjentem geriatrycznym.
3. Zaliczenie końcowe:
Test jednokrotnego wyboru – zaliczenie końcowe będzie miało formę testu składającego się z 50 pytań, gdzie do każdego pytania będą podane 4 odpowiedzi (dystraktory), z których tylko jedna jest poprawna.
Kryterium zaliczenia – aby zaliczyć przedmiot, student musi uzyskać co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi, co odpowiada ocenie 3.0.
Skala ocen:
Ostateczna ocena końcowa jest wystawiana na podstawie wyniku z testu, zgodnie z poniższą skalą:
0-59%: 2.0 (niezaliczone)
60-69%: 3.0 (zaliczone)
70-74%: 3.5
75-84%: 4.0
85-94%: 4.5
95-100%: 5.0
Literatura
Obowiązkowa
De Walden - Gałuszko K., Kaptacz A., Kaptacz I.: Pielęgniarstwo opieki paliatywnej. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2023.
Koper A., Koper K.: Pielęgniarstwo onkologiczne. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2020.
Ciałkowska - Rysz A., Dzierżanowski T.: Medycyna paliatywna. Wyd. Termedia, Poznań 2019.
Krajnik M., Malec - Milewska M., Wordliczek J.: Chory na nowotwór kompendium leczenia somatycznych objawów towarzyszących. Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2015.
Dodatkowa
Malec - Milewska M., Woroń J.: Kompendium leczenia bólu. Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2017.
Szawłowska A.W., Stec R.: Praktyka leczenia wspomagającego w onkologii. Wydawnictwo Termedia, Poznań 2017.
Hryniewiecka E., Joniec - Maciejak I.: Ordynacja i farmakoterapia w praktyce pielęgniarki i położnej. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Warszawa 2019.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: