Historia kultury polskiej XIX w. WH-MU-I-2-HistKult

Szczegółowy program zajęć opiera się na świadomości przełomowego charakteru wieku XIX w historii kultury, historii i wielu ówczesnych historiach społecznych. Wiek XIX jest stuleciem tragicznego końca I RP, ale jednocześnie - jako świadek i późny wnuk tragedii czterech pokoleń Polaków związani z nim twórcy kultury, od poetów i pisarzy po filozofów społecznych, od narodu jednego stanu po wspólnotę wielu klas i warstw - ustanawiają fundamenty narodowej tożsamości. Wśród katastrofy rozbiorów rodzą się nie tylko talenty, ale przede wszystkim - idee, które znamionują porządek dyskursu, mimo że w romantyzmie jest on przede wszystkim metaforyczny i niemal irracjonalny, oraz charakterystyczny dla późniejszej rzeczywistości, na pewno zaś nie: wczesnej, racjonalizm (w pozytywizmie), który przechodzi w epokę modernistycznego buntu o końcu stulecia. Intelektualna podróż szlakiem idei - od szaleństwa po program kulturalny, buduje tożsamość i idee Polaków - na przyszłość. Na wykładzie poruszane będą właśnie problemy dotyczące właśnie rejestru idealnego: filozofii historii w ujęciu polskim i - szerzej - europejskim - ze szczególnym uwzględnieniem idealizmu niemieckiego i romantyzmu, ćwiczenia z kolei skupią się na odbiciu idei w tekstach (przeważnie wieszczów i wielkiej emigracji, ale też - tekstach romantyków mniejszych. Pozytywistyczna część wykładu skupi się na przemianach głównych dróg, którymi polska myśl podążała po powstaniu styczniowym: idee pracy i edukacji, nowe pomysły na odbudowanie państwa, współtworzą ni tylko racjonalną reakcję, ale i jej pozorne załamanie - w ostatnim piętnastoleciu XIX wieku. Nowoczesność jawi się jako uładzony chaos, który łączą ze sobą dziesięciolecia wielu pary i maszyny, ale też estetyki i figur podstawowych dla każdego uwikłanego w tradycję i historię, członka wspólnoty: polskiej i europejskiej.