Współczesne koncepcje kultury i badań kulturowych WH-KUZ-I-2-WKKiBK
Cele przedmiotu: Celem zajęć jest zapoznanie studiujących z różnymi kierunkami badań nad kulturą i różnorodnością podejmowanej i rozwijanej w nich tematyki, problematyki i metodologii. Ma ono uczyć umiejętności wypełniania głównych zadań kulturoznawczych: 1. ujmowania i interpretowania wspólnot kulturowych 2. określania tożsamości jednostek wspólnotowych w ich aspektach lokalnym i narodowym, a wreszcie 3. określania, badania, interpretowania i współtworzenia tożsamości środowiskowych, regionalnych, dyscyplinarnych.
W trakcie zajęć przedstawione zostaną najważniejsze kierunki we współczesnych badaniach nad kulturą. Pierwszy z nich to antropologia interpretatywna, stanowiąca znamienną dla swych czasów fuzję postępowania hermeneutyki filozoficznej z szeroko w I. połowie XX w. rozwiniętą antropologią. Drugi kompleks badań to krytyka tekstów kultury z punktu widzenia ich społecznej funkcji, reprezentowana m.in. przez Szkołę Frankfurcką i semiologię francuską. W trzecim kompleksie omawiane będą problemy związku płci i kultury. Czwarty blok spotkań dotyczyć będzie generalnej dla nauki problematyki kulturowej kontekstualności teorii oraz pluralizmu ujęć sensu i wartości: analizowane będą przykłady krytyki i interpretacji kultury w ostatnich dekadach. Piąty blok tematyczny omawiać będzie koncepcje związane z określaniem tożsamości narodowej w świetle myślicieli postkolonializmu, przy wprowadzeniu koncepcji „wspólnot wyobrażonych” Benedicta Andersena. Na końcu przedstawione będą warsztaty konkretnych prac nad rekonstrukcją tożsamości środowiskowych (wieś, miasto, dzielnice) i regionalnych.
W cyklu 2021/22_Z:
W trakcie zajęć przedstawione zostaną najważniejsze kierunki we współczesnych badaniach nad kulturą. Pierwszy z nich to antropologia interpretatywna, stanowiąca znamienną dla swych czasów fuzję postępowania hermeneutyki filozoficznej z szeroko w I. połowie XX w. rozwiniętą antropologią. Drugi kompleks badań to krytyka tekstów kultury z punktu widzenia ich społecznej funkcji, reprezentowana m.in. przez Szkołę Frankfurcką i semiologię francuską. W trzecim kompleksie omawiane będą problemy związku płci i kultury. Czwarty blok spotkań dotyczyć będzie generalnej dla nauki problematyki kulturowej kontekstualności teorii oraz pluralizmu ujęć sensu i wartości: analizowane będą przykłady krytyki i interpretacji kultury w ostatnich dekadach. Piąty blok tematyczny omawiać będzie koncepcje związane z określaniem tożsamości narodowej w świetle myślicieli postkolonializmu, przy wprowadzeniu koncepcji „wspólnot wyobrażonych” Benedicta Andersena. Na końcu przedstawione będą warsztaty konkretnych prac nad rekonstrukcją tożsamości środowiskowych (wieś, miasto, dzielnice) i regionalnych. |
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie metodologii badań właściwych naukom humanistycznym i wybranym naukom społecznym oraz antropologii (KU-W02)
Zna podstawową terminologię i metodologię z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do nauk o kulturze i antropologii (KU-W03)
Posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych, społecznych i antropologii (KU1-W09)
Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego(KU1-U05)
Ma świadomość zakresu zdobytej wiedzy i rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (KU-K01)
ECTS - 3 punkty
Udział w zajęciach - 30h
Przygotowanie do zajęć- 20h
Konsultacje - 10h
Przygotowanie do egzaminu - 30h
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania:
Ocena formująca:
Na ocenę niedostateczną: Student nie ma i nie wykazuje uporządkowanej wiedzy w zakresie metodologii badań właściwych naukom humanistycznym w tym naukom o kulturze i antropologii Na ocenę dostateczną: Student ma i wykazuje uporządkowaną wiedzę w stopniu podstawowym w zakresie metodologii badań właściwych naukom Dokument utworzony dnia 09/28/2021 str. 2 z 9 humanistycznym w tym naukom o kulturze i antropologii Na ocenę dobrą: Student ma i wykazuje uporządkowaną wiedzę w stopniu dobrym w zakresie metodologii badań właściwych naukom humanistycznym w tym naukom o kulturze i antropologii Na ocenę bardzo dobrą: Student ma i wykazuje uporządkowaną wiedzę w stopniu bardzo dobrym w zakresie metodologii badań właściwych naukom humanistycznym w tym naukom o kulturze i antropologii Ad.(KU-W03): Na ocenę niedostateczną: Student nie zna- nie potrafi wymienić podstawowej terminologii i metodologii z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do kulturoznawstwa i antropologii Na ocenę dostateczną: Student potrafi wymienić podstawowe terminy i nazwać podstawową metodologię z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do kulturoznawstwa i antropologii Na ocenę dobrą: Student potrafi wymienić oraz zdefiniować podstawowe terminy i omówić metodologię z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do kulturoznawstwa i antropologii. Na ocenę bardzo dobra: Student potrafi wymienić, zdefiniować oraz przedstawić własny komentarz do podstawowych terminów oraz metodologii z obszaru nauk humanistycznych w odniesieniu do kulturoznawstwa i antropologii. Ad. (KU-W09) Na ocenę niedostateczną Student nie posiada- nie wykazuje podstawowej wiedzy o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych, społecznych i antropologii Na ocenę dostateczną: Student wykazuje podstawową wiedzę wymieniając główne kierunki rozwoju i najważniejsze osiągnięcia w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych, społecznych i antropologii. Na ocenę dobrą: Student omawia i charakteryzuje główne kierunki rozwoju i najważniejsze osiągnięcia w zakresie nauki o kulturze oraz w pokrewnych dyscyplinach nauk humanistycznych, społecznych i antropologii Na ocenę bardzo dobrą: Student omawia, charakteryzuje oraz samodzielnie komentuje i interpretuje główne kierunki rozwoju i najważniejsze osiągnięcia w zakresie nauki o kulturze oraz w pokrewnych dyscyplinach nauk humanistycznych, społecznych i antropologii. Ad. (KU-U05) Na ocenę niedostateczną: Student nie umie samodzielnie zdobywać wiedzy i rozwijać umiejętności badawczych oraz ignoruje wskazówki opiekuna naukowego. Na ocenę dostateczną: Student umie samodzielnie ale w niewielkim stopniu zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego. Na ocenę dobrą: Student umie samodzielnie ale w znacznym stopniu zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego. Na ocenę bardzo dobrą: Student umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego oraz przygotowując własne propozycje interpretacyjne. Ad. (KU-K01) Na ocenę niedostateczną: Student nie wykazuje świadomości zakresu zdobytej wiedzy i nie rozumie potrzeby uczenia się przez całe życie. Na ocenę dostateczną: Student wykazuje cząstkową świadomość zakresu zdobytej wiedzy i w zauważalnym stopniu rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Na ocenę dobrą: Student wykazuje świadomość zakresu zdobytej wiedzy i w dużym stopniu rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Na ocenę bardzo dobrą: Student wykazuje pełną świadomość zakresu zdobytej wiedzy i w bardzo dużym stopniu rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.
Ocena podsumowująca
Zaliczenie na podstawie: obecność, aktywność, egzamin ustny sprawdzający przyswojenie materiału.
Powyżej trzech nieobecności konieczne jest zaliczenie całości materiału. W innym przypadku powtarzanie kursu w następnym roku akademickim.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
E. Baldwin (i inni) Wstęp do kulturoznawstwa, Poznań (Zysk i s-ka) 2007
A. Mencwel, (Red) Wiedza o kulturze, t. 1 Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa (Wydawnictwo UW) 2001.
Ponadto:
1. Interpretatywna teoria kultury
Clifford Geertz, „Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury”, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Kraków 2005, 17-47.
2. Przykład stosowania interpretatywnej teorii kultury
Clifford Geertz, „’Z punktu widzenia tubylca.’ O naturze antropologicznego rozumienia”, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, tłum. D. Wolska, Kraków 2005, 63-77
fragment wprowadzenia Grażyny Kubicy do Dzienników Malinowskiego (26-35).
3. Krytyka kultury – szkoła frankfurcka
Theodor W. Adorno, Max Horkheimer, „Przemysł kulturalny. Oświecenie jako masowe oszustwo”, Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 2010, 123-168.
4. Teorie semiologiczne – Roland Barthes
Roland Barthes, Mitologie, tłum. A. Dziadek, Warszawa 2000 [Rozdział teoretyczny „Mity dzisiaj” i parę przykładowych omówień współczesnych mitów].
5. Socjologia krytyczna – Pierre Bourdieu
Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. P. Biłos, Warszawa 2006, wstęp 9-16, fragmenty pierwszego rozdziału – 19-83.
6. Feminizm
Anna Łebkowska, „Gender ”, w: Kulturowa teoria literatury, pod red. M.P. Markowskiego i R. Nycza, Kraków 2006, 367-407.
Agnieszka Graff „Człowiek, mężczyzna po prostu – i inne istoty obdarzone płcią”, w: idem, Świat bez kobiet, 33-58.
7. Geopoetyka
Elżbieta Rybicka, „Geopoetyka. O mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych”, w: Kulturowa teoria literatury, pod red. M.P. Markowskiego i R. Nycza, Kraków 2006, 471-490.
8. Poststrukturalizm
Anna Burzyńska, „X. Poststrukturalizm”, w: Teorie literatury XX wieku, pod red. A. Burzyńskiej i M.P. Markowskiego, 305-351.
Michel Foucault „Oryginalność a regularność”, w: idem, Archeologia wiedzy, Warszawa 1977, 174-183
9. Dekonstrukcja - Derrida
Ryszard Nycz, „Dekonstrukcjonizm w teorii literatury”, w: idem, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze.
M. P. Markowski, „Anatomia dekonstrukcji”, w: Teorie literatury XX wieku, pod red. A. Burzyńskiej i M.P. Markowskiego, 363-366.
10. Postkolonializm
Dorota Kołodziejczyk, „Postkolonialny zamach stanu w literaturze”, nr 01-02/2008 (438-439), LnŚ, s. 241-257.
11. „Wspólnoty wyobrażone” – krytyka koncepcji narodu
Benedict Anderson, roz.3 „Źródła świadomości narodowej”, w: idem, Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, wyd. Znak, Kraków 1997, s. 48-58;
Homi Bhabha, „DyssemiNacja. Czas, narracja i marginesy współczesnego narodu”, przeł. Tomasz Dobrogoszcz, LnŚ, nr 01-02/2008 (438-439), s. 196-240.
Bohdan Cywiński, Dzieje Narodów Europy Wschodniej. Szańce kultur, Editions Spotkania, Białorusini, s.174-237. Ewentualnie do wyboru dział Litwini lub Ukraińcy.
12. Omówienie tekstów z czasopism: „Borussia”, „Konteksty”, „Krasnogruda”, teksty zostaną podane później.
Uwagi
W cyklu 2021/22_Z:
W przypadku konieczności pracy w trybie zdalnym ze względu na obostrzenia pandemii COV19, zostaną podjęte wszelkie niezbędne działania min:, zostanie podany link do przedmiotu na platformie MS Teams, oraz zostanie zintensyfikowana komunikacja za pomocą platformy moodle, ewentualnie poczty UKSW. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: