Klasyczne doktryny teatralne WH-KU-K-KDT
Treści merytoryczne:
Klasyczne doktryny teatralne to zajęcia, których celem jest zaprezentowanie myśli teoretycznej najwybitniejszych praktyków teatralnych i świadków epoki, propagujących określoną poetykę czy konwencję sceniczną. Stąd podstawową lekturą dla uczestników konwersatorium są manifesty ludzi teatru (nie zaś opracowania dotyczące ich drogi twórczej). Zestawienie lektur ma na celu pokazanie jak wzajem się one oświetlają, jak zawarte w nich propozycje (często poparte praktyką) mogły przyczynić się lub przyczyniły do przemian sztuki teatru (w tym aktorstwa czy plastyki scenicznej).
Omawiane manifesty dotyczą ostatnich 250 lat, niemniej punktem wyjścia dla rozpatrywanych zagadnień staje się teatr antyczny i teatr szekspirowski widziany oczami Stanisława Wyspiańskiego.
Autorzy omawianych manifestów: A.-F. Riccoboni, Diderot, Kleist, Wagner, Nietzsche, Wyspiański, Craig, Stanisławski, Appia, Meyerhold, M. Czechow, Artaud, Piscator, Brecht, Kantor, Brook, Grotowski, Barba, Schechner, Osterwa, Gall, A. Pronaszko oraz teksty aktorów T. Łomnickiego i M. Komorowskiej o ich warsztacie.
Metody oceny: zajęcia odbywają się w semestrze zimowym, obejmują 30 godzin, podzielonych na spotkania po 180 minut każde (2x 90 minut) co dwa tygodnie; w ramach spotkań pokazywana jest rejestracja spektaklu bądź dokumentalny film tematyczny, omawiany w drugiej części spotkania w ramach dyskusji nad omawianym artystycznym manifestem (ewentualnie film poprzedza dyskusja o założeniach teoretycznych, które projekcja wizualizuje). Zapisy na zajęcia odbywają się w ramach ogólnego systemu rekrutacji.
Konwersatorium jako formuła zajęć zakłada aktywny udział studentów w rozmowie nad przygotowanym przez jednego z nich (każdy temat - inna osoba) wprowadzeniu do dyskusji, dzięki temu zaistnieje możliwość sprawdzenia w jakim stopniu zalecona na zajęcia lektura została przez poszczególne osoby przyswojona (przeczytana i zrozumiana); prowadzący zajęcia jest tylko jednym z uczestników dyskusji, pilnującym jej merytorycznego charakteru.
Zajęcia kończą się zaliczeniem na stopień - student ma przygotować analizę spektaklu bądź tekstu dramatycznego (max. 10-12 stron) z punktu widzenia jednej z poznanych teorii. Pracę należy oddać lub nadesłać mail-em na 14 dni przed terminem zaliczenia.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student:
1.wymienia wszystkie omówione zjawiska i koncepcje: wskazuje twórców, zespoły i instytucje;
2.definiuje różne sposoby rozumienia teatru/teatralności w odniesieniu do każdego typu teatru (dramatycznego, muzycznego oraz teatru ruchu);
3.charakteryzuje źródła inspiracji dla twórców każdej spośród omówionych koncepcji/zasady działania teatru;
4.wskazuje przykłady inscenizacji jako egzemplifikacje artystycznej drogi poszczegolnych reformatorow teatru;
5.rozróżnia sposoby konceptualizacji przemian teatru w ujęciach poszczególnych twórców;
6.wykrywa związki między różnymi zjawiskami teatralnymi;
7.analizuje procesy rozwoju modeli widowisk teatralnych w końcu XIX w. i w wieku XX;
8.ocenia przydatność rozpoznanych paradygmatów do celów praktycznych (np. analizy i interpretacji współczesnego dzieła scenicznego);
9.wykazuje kreatywność i odznacza sie krytycznym stosunkiem wobec uzyskanej wiedzy;
10.poddaje wartościującemu osądowi wypowiedzi i publikacje na temat omówionych dzieł i zjawisk;
Literatura
Prace teoretyczne
Ch.Balme, Wprowadzenie do nauki o teatrze, Warszawa 2002.
E.Goffman, W teatrze życia codziennego, Warszawa 1981 (i wyd. nast.).
J.Łotman, Semiotyka sceny, "Dialog" 1984 nr 11 (przedruk w: Sztuka w świecie znaków, opr. B. Żyłko, Gdańsk 2002)
P.Pavis, Słownik terminow teatralnych (dowolne wyd.).
I.Sławińska, Teatr w myśli współczesnej, Warszawa 1990.
M.Steiner, Geneza teatru w świetle antropologii kulturowej, Wrocław 2003.
S.Świontek, Modele aktorstwa XX wieku w: Aktor w kulturze współczesnej, red. E. Udalska, Warszawa 1994.
S. Świontek, O możliwościach zastosowania w nauce o teatrze pewnych nowych metod badawczych (perspektywy i ograniczenia),"Pamiętnik Teatralny" 1999, z. 3-4.
manifesty:
A.Appia, Dzieło sztuki żywej, Warszawa 1974.
A.Artaud, Teatr i jego sobowtór, Warszawa 1966 (lub wyd. nast.).
E.Barba, Teatr. Samotność, rzemiosło, bunt (rozdz:IV - Droga sprzeciwu:trzeci teatr i V - Tożsamość:dziedzictwo), Warszawa 2003.
B.Brecht, Małe organon dla teatru,"Pamiętnik Teatralny" 1955, z. 1, s. 39-62.
B.Brecht, Wartość mosiądzu, Warszawa 1975.
P.Brook, Nie ma sekretów. Myśli o aktorstwie i teatrze, Łódź 1997.
P.Brook, Pusta przestrzeń, Warszawa 1977
E.G.Craig, O sztuce teatru, Warszawa 1964 (lub wyd. nast.).
M.Czechow, O technice aktora, Kraków 2000 oraz 2008.
D.Diderot, Paradoks o aktorze, Warszawa 1959 (wstęp J.Kott) lub Gdańsk 2009 (wstęp M.Dębowski).
I.Gall, Budowniczy tła scenicznego, w: tegoż, Pisma o teatrze. „Budowniczy tła scenicznego”.„Scena »Bialej Ściany«”. Wspomnienia. Szkice i notatki. Wrocław 1993 lub w:Myśl teatralna polskiej awangardy, wybór S.Marczak-Oborski, Warszawa 1973.
J.Grotowski, Teksty z lat 1965-1969, Wrocław 1990.
J.Grotowski, Ku teatrowi ubogiemu, Wrocław 2007.
J.Grotowski, Od zespołu teatralnego do sztuki jako wehikułu, "Notatnik Teatralny" zima 1992 (4).
J.Grotowski, "tu es fils de quelqu'un", "Didaskalia" październik 2000, nr 39.
T.Kantor, Teatr niemożliwy, w: Metamorfozy. Teksty o latach 1939-1974, Kraków 2000;
T.Kantor, Mały manifest, w: Lekcje mediolańskie 1986, Kraków 1991;
T.Kantor, Pisma: t. 1 (2003) - Metamorfozy, t. 2 (2004)- Teatr śmierci, t. 3 (2005) - Dalej już nic..., Ossolineum - Cricoteka.
H.Kleist, O teatrze marionetek, w: Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, oprac. T.Namowicz, Wrocław 2000.
W.Meyerhold, W związku z historią i techniką teatru, w: tegoż, Przed rewolucją, Warszawa 1988.
F.Nietzsche, Narodziny tragedii z ducha muzyki; (dowolne tłum.), Warszawa 1985 i 1990, Kraków 2003, Koszalin 2007; Kraków 1994 i 2009 oraz Kraków 2011.
J.Osterwa, Przez teatr - poza teatr, wybór i oprac. I.Guszpit i D.Kosiński, Kraków 2004.
J.Osterwa, Reduta i teatr. Artykuły - wywiady - wspomnienia 1914-1947, Wrocław 1991.
E.Piscator, Rzemiosło, Powstanie i budowa sceny Piscatora, Scena półkolista, w: tegoż, Teatr polityczny, Warszawa 1983.
A.F.Riccoboni, Sztuka teatru, przekł. i wstęp Marek Dębowski, Gdańsk 2005.
R.Schechner, Przyszłość rytuału, Warszawa 2000.
R.Schechner, Performatyka: Wstęp, Wrocław 2006..
W.Shakespeare, Hamlet (akt II)- dowolne tłum. i wydanie.
K.Stanisławski, Praca aktora nad rolą, w: Pisma, red. E. Csató, t. 4, Warszawa 1956, s. 37-121.
R.Wagner, Opera a istota muzyki, Lwów 1907.
S.Wyspiański, Hamlet (Studium o "Hamlecie"), wyd. Biblioteki Narodowej, oprac. i wstęp M. Prussak, Wrocław - Warszawa - Kraków 1976 i 2007
teksty pomocnicze:
E.Barba, N.Savarese, Sekretna sztuka aktora, Wrocław 2005.
P.Brook, Wywołując (i zapominając) Szekspira, Wrocław 2007.
P.Brook, Teatr jest tylko formą. O. Jerzym Grotowskim, wybór G. Banu, G. Ziółkowski, Wrocław 2007.
Szekspir współczesny według Brooka, z Peterem Brookiem rozmawia Leszek Kolankiewicz, "Teatr" 2002 nr 9.
T. Łomnicki, Spotkania teatralne, Warszawa 1984 (lub 2002).
B. Osterloff, Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską, Warszawa 2004 (i wyd. nast.).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: