Poetyka literacka - poetyka intersemiotyczna WH-KU-I-1-PoeInter-Z
Przedmiot wprowadza w podstawowe zagadnienia dotyczące sposobów organizacji tekstów monosemiotycznych (zwłaszcza literackich) oraz polisemiotycznych, kreujących przekazy w interakcji różnych rodzajów znaków, jak słowo i obraz w przypadku plakatu reklamowego i komiksu czy słowo, obraz i dźwięk w przekazie filmowym. Ćwiczenia ukierunkowane są przede wszystkim na wskazanie analogii strukturalnych łączących różnorodne teksty kultury, jak i na naświetlenie źródeł odmienności ich konstrukcji znaczeniowej. W zakres problemowy przedmiotu wchodzą ponadto zagadnienia związane ze zjawiskiem intermedialności, dotyczącego różnych rodzajów nawiązań do dzieł zrealizowanych w odmiennych systemach semiotycznych (jak np. przywołania motywów zaczerpniętych z innych sztuk).
Wymagania wstępne:
Wiedza ogólna z dziedziny poetyki i literatury, uczestnictwo w kulturze współczesnej(wysokiej i popularnej).
W cyklu 2019/20_Z:
Przedmiot wprowadza w podstawowe zagadnienia dotyczące sposobów organizacji tekstów monosemiotycznych (zwłaszcza literackich) oraz polisemiotycznych, kreujących przekazy w interakcji różnych rodzajów znaków, jak słowo i obraz w przypadku plakatu reklamowego i komiksu czy słowo, obraz i dźwięk w przekazie filmowym. Ćwiczenia ukierunkowane są przede wszystkim na wskazanie analogii strukturalnych łączących różnorodne teksty kultury, jak i na naświetlenie źródeł odmienności ich konstrukcji znaczeniowej. W zakres problemowy przedmiotu wchodzą ponadto zagadnienia związane ze zjawiskiem intermedialności, dotyczącego różnych rodzajów nawiązań do dzieł zrealizowanych w odmiennych systemach semiotycznych (jak np. przywołania motywów zaczerpniętych z innych sztuk). 1. Zajęcia organizacyjne |
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2019/20_Z: | W cyklu 2018/19_Z: | W cyklu 2022/23_Z: | W cyklu 2021/22_Z: |
Efekty kształcenia
1. Wiedza: Student opanowuje i sprawne posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki KU1_ W06) w stopniu umożliwiającym kompetentną analizę i interpretację zarówno tekstów literackich, jak i polisemiotycznych (KU1_W10).
2. Umiejętności: Student posiada umiejętność opisu podstawowych zasad organizacji świata przedstawionego w utworze literackim, komiksie, filmie, plakacie reklamowym, ikonografii itd. oraz charakteryzowania najbardziej znamiennych dla różnych sztuk sposobów kreowania znaczeń (KU1_U03).
Posiada umiejętność określenia specyfiki tekstu mono- i polisemiotycznego, rozpoznawania i charakteryzowania stosowanych w różnych mediach transsemiotycznych środków poetyckich oraz bazujących na nich form perswazji (KU1_U09).
3. Kompetencje: Student jest kompetentnym krytykiem tekstów artystycznych (KU1_K04), potrafi podeprzeć swoje sądy merytoryczną wiedzą z zakresu poetyki teoretycznej (KU1_K09).
Opis ECTS - 2 pkt.
udział w ćwiczeniach - 30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń - 15 godz.
konsultacje - 15 godz.
suma godzin: 60 godz.
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia roku jest nieprzekroczenie dopuszczalnej liczby nieobecności na ćwiczeniach (2) oraz uzyskanie oceny pozytywnej z każdego kolokwium. Osoby nieobecne na sprawdzianach pisemnych oraz te, którym się na nich nie powiodło, zobowiązane są do ustnego zaliczenia danej partii materiału (zob. terminy dyżurów). Dotyczy to również studentów nieprzygotowanych do omawiania zadanych artykułów. Ocena zaliczeniowa uwzględnia: oceny cząstkowe, aktywność studenta na zajęciach oraz dodatkowe formy pracy (np. przygotowanie wprowadzenia do interpretacji i dyskusji).
- na ocenę 3 (dst.): zna tylko podstawową terminologię z zakresu poetyki i używa jej, lecz w niewystarczającym wymiarze; posiada skromną wiedzę w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, względnie orientuje się w kanonie dzieł literatury i malarstwa; w niewielkim stopniu potrafi określać specyfikę tekstów mono- i polisemiotycznych oraz próbuje analizować je w perspektywie komparatystycznej; podejmuje próbę krytycznej analizy oraz interpretacji różnych wytworów kultury, świadomy perspektyw - diachronicznej i synchronicznej; uczestniczy biernie we współczesnym życiu kulturalnym, ponieważ tylko częściowo jest w nim zorientowany.
- na ocenę 4 (db.): zna podstawową terminologię z zakresu poetyki i świadomie używa wielu pojęć w odniesieniu do tekstów o charakterze polisemiotycznym; posiada wiedzę w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, potrafi trafnie przywołać przykłady; potrafi określać specyfikę tekstów mono- i polisemiotycznych oraz potrafi analizować je w perspektywie komparatystycznej; potrafi w perspektywie synchronicznej i diachronicznej dokonywać krytycznej analizy oraz interpretacji różnych wytworów kultury, diagnozuje siłę ich oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesach historyczno-kulturowych; uczestniczy aktywnie we współczesnym życiu kulturalnym, dokonuje wyborów z różnych form kultury.
- na ocenę 5 (bdb.): bardzo dobrze orientuje się w terminologii poetologicznej, bezbłędnie korzysta z jej zasobów; posiada bardzo dobrą orientację w zakresie historii sztuki i nauk o sztuce, trafnie przywołuje przykłady, podejmuje ich analizę, potrafi wartościować; bardzo dobrze orientuje się w specyfice tekstów mono- i polisemiotycznych, w pełni świadomie, z wykorzystaniem zdobytej wiedzy analizuje je i podejmuje ich interpretację; w pełni świadomie, korzystając z wiedzy o intersemiotycznym wymiarze kultury dokonuje jej krytycznej analizy oraz interpretacji. Rozróżnia perspektywę synchroniczną i diachroniczną; trafnie ocenia siłę oddziaływania społecznego i miejsce w procesie historyczno-kulturowym danego artefaktu; aktywnie,świadomie i w sposób ukierunkowany uczestniczy we współczesnym życiu kulturalnym, jest doskonale zorientowany w różnorodności form kultury, jest nimi stale zainteresowany.
Literatura
WPROWADZENIE DO POETYKI INTERSEMIOTYCZNEJ:
A. Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1997.
E. Szczęsna, Wprowadzenie do poetyki intersemiotycznej, [w:] Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia, red. S. Balbus, Universitas, Kraków 2004, s. 29-39.
M. Głowiński, Poetyka wobec tekstów nieliterackich, [w:] tegoż, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997, s. 219-230.
R. Nycz, Poetyka intertekstualna: tradycje i perspektywy, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006, s. 153-180.
POETYKA DZIEŁA OTWARTEGO:
U. Eco, Poetyka dzieła otwartego, [w:] tegoż, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973, s. 23-56.
P. Pavis, Forma otwarta, [w:] tejże, Słownik terminów teatralnych, przeł. i oprac. S. Świontek, Wrocław 1998, s. 151-153.
METAFORYKA W PERSPEKTYWIE MONO- I POLISEMIOTYCZNEJ:
T. Dobrzyńska, Interpretacje wypowiedzi metaforycznych oraz Uwarunkowania kulturowe metafory, [w:] tejże, Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa 1994, s. 9-27, 79-93.
A. Kulawik, Sfera przekształceń semantycznych – metaforyka, [w:] tegoż, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1997, s. 91-113.
SYMBOL I ARCHETYP:
Słownik pojęć i tekstów kultury, red. E. Szczęsna, Warszawa 2002, s. 274-275.
P. Wheelwright, Symbol archetypowy, przeł. M.B. Fedewicz, [w:] Symbole i symbolika, wybór i wstęp M. Głowiński, Warszawa 1990, s. 265-311.
IRONIA I JEJ POSTACIE:
B. Allemann, O ironii jako o kategorii literackiej, przeł. A. Dramińska-Joczowa, [w:] Ironia, Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego” pod red. M. Głowińskiego, Gdańsk 2002, s. 17-41.
GROTESKA I KULTURA KARNAWAŁU:
M. Bachtin, Wstęp, [w:] tegoż, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu [1965], przeł. A. i A. Goreniowie, oprac., wstęp i weryfikacja przekładu S. Balbus, Kraków 1975, s. 57-126.
W. Kayser, Próba określenia istoty groteskowości [1957], przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4, s. 271-280.
SŁOWO I OBRAZ. OBRAZOWOŚĆ I IKONICZNOŚĆ:
H. Markiewicz, Obrazowość a ikoniczność literatury, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1996, s. 7-42.
J. Szyłak, Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa, Gdańsk 2000.
PROBLEMY KOMPOZYCJI W LITERATURZE I INNYCH TEKSTACH KULTURY:
B. Uspieński, Strukturalna wspólnota różnych sztuk. Ogólne zasady organizacji dzieła malarskiego i literackiego, [w:] tegoż, Poetyka kompozycji. Struktura tekstu artystycznego i typologia form kompozycji, przeł. P. Fast, Katowice 1997, s. 191-244.
W cyklu 2019/20_Z:
1., 2. Ewa Szczęsna Wprowadzenie do poetyki intersemiotycznej, [w:] Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. Stanisław Balbus, Andrzej Hejmej, Jakub Niedźwiedź, Kraków 2004, s. 29-38. 3. A. Kulawik, Strefa przekształceń semantycznych – metaforyka, [w:] Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1990, s. 91-113 4. T. Dobrzyńska, Uwarunkowania kulturowe metafory, [w:] Mówiąc przenośnie. Studia o metaforze, Warszawa 1994, s. 79-93. 5. E. Szczęsna, Metafora i jej odmiany, [w:] Poetyka mediów, Warszawa 2007, s. 81-104. 6. B. Pawłowska-Jądrzyk, Hiperbola wizualna w przekazie reklamowym (rekonesans), [w:] Tropy literatury i kultury popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa 2014, s. 175-196. 7., 8. P. Wheelwright, Symbol archetypowy, przeł. M.B. Fedewicz, [w:] Symbole i symbolika, wybór i wstęp M. Głowiński, Warszawa 1990, s. 265-311. 9. B. Allemann, O ironii jako o kategorii literackiej, przeł. A. Dramińska-Joczowa, [w:] Ironia, Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego” pod red. M. Głowińskiego, Gdańsk 2002, s. 17-41. 10., 11. M. Bachtin, Wstęp, [w:] tegoż, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, oprac., wstęp i weryfikacja przekładu S. Balbus, Kraków 1975, s. 57-126. 12. W. Kayser, Próba określenia istoty groteskowości, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4, s. 271-280. 13., 14. U. Eco, Poetyka dzieła otwartego, [w:] tegoż, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, przeł. L. Eustachiewicz, J. Gałuszka, A. Kreisberg, M. Oleksiuk, K. Żabolkicki, Warszawa 2008, s. 67-98. 15., 16. B. Uspienski, Strukturalna wspólnota różnych rodzajów sztuk (na przykładzie malarstwa i literatury), przeł. Z. Zaron [w:] Semiotyka kultury, Wybór i opracowanie tekstów E. Janus, M. R. Mayenowa, Warszawa 1975, s. 191-244. |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: