Naród jako ciało mistyczne WH-KON-NarMistyczn

Porównanie wspólnoty politycznej do ludzkiego ciała pojawiło się już w filozofii hellenistycznej. Natomiast św. Paweł posłużył się obrazem ciała do przedstawienia wspólnoty Kościoła. W Liście do Koryntian pisał: „Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. […] Wy przeto jesteście Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami « (1 Kor 12.12 i 12.27). Uderzające jest tu przejście od podobieństwa do tożsamości. Koncepcja Kościoła jako ciała Chrystusa wiązała się z Eucharystią. Wierni są ciałem Chrystusa ponieważ przyjmują ciało Chrystusa podczas Eucharystii. Jednak na przełomie XII i XIII stulecia, wśród przemian prowadzących do powstania monarchicznego papiestwa, zaszła istotna zmiana znaczeniowa: pojęcie ciała Chrystusa zostało oderwane od Eucharystii i użyte do określenia wspólnoty Kościoła w wymiarze prawno-instytucjonalnym. Kościół nawet bez Eucharystii zaczął jawić się jako ciało, tj. podmiot prawny czy korporacja, której głową jest papież.
Ta nowa, prawna koncepcja „corpus mysticum” Kościoła okazała się ważnym natchnieniem dla refleksji prawników cesarskich i królewskich, którzy zastanawiali się nad naturą wspólnoty politycznej. W XIII stuleciu zaczęło wyłaniać się wyobrażenie cesarstwa a następnie królestwa jako „mistycznego ciała”, którego głową jest król („corpus reipublicae misticum”). Jak pokazał Ernst H. Kantorowicz, nowe monarchie absolutne były pod wieloma względami »kościołami« przez przeniesienie.
Tematem tegorocznego konwersatorium jest prześledzenie węzłowych momentów w ewolucji pojęcia „corpus mysticum” od filozofii przez teologię, aż po prawoznawstwo i politykę. Zostanie również postawione pytanie o to, co stało się z politycznym pojęciem „ciała mistycznego” po rewolucjach angielskiej i francuskiej, to jest po egzekucji Karola I oraz Ludwika XVI. Czy transfer suwerenności z królów na lud oznaczał również, że naród polityczny – choć pozbawiony swej królewskiej głowy – zachował cechy mistycznej wspólnoty, uświęconego bytu korporacyjnego?