Literatura dla dzieci i młodzieży cz. I WH-KON-LitDzieci-Z
Pochodzenie literatury dla dzieci - rys historyczny. Najważniejsi twórcy literatury dla dzieci.
"Literatura dla dzieci" czy "literatura dziecięca" - spory o definicję, opinie badaczy (zarys problematyki);
Historia dziecka i dziecięcości w społeczeństwie europejskim – jako tło dla rozwoju literatury danego okresu.
Postawy pedagogiczne w różnych epokach, główni myśliciele, ważniejsi pedagodzy XIX i XX wieku oraz ich wpływ na kształt literatury dla dzieci (wybrane zagadnienia); Dziecko jako temat literacki (rys historyczny) - analiza wybranych tekstów z literatury polskiej i powszechnej;
Znaczenie literatury pamiętnikowej i wspomnieniowej.
Baśń w kulturze, literaturze i wychowaniu: kulturowe znaczenie fabuł baśniowych, symbolika baśniowa, archetypy. Baśń na przestrzeni wieków - przemiany gatunkowe baśni (najwcześniejsze znane opowieści baśniowe, baśń włoska renesansu; francuskie opowieści o wróżkach - XVII wiek; baśń niemiecka XIX wieku; działalność braci Grimm; baśń biedermeierowska J. Ch. Andersena; baśń w Anglii epoki wiktoriańskiej) - omówienie i analiza wybranych tekstów. Baśń w psychologii i jej możliwości terapeutyczne - psychoanalityczne koncepcje B. Bettelheima.
Bajkoterapia - propozycje dydaktyczne.
Proza dla dzieci: przemiany gatunkowe, najpopularniejsze gatunki i typy w XIX i XX wieku oraz ich przemiany: powieść dla dziewcząt, powieść fantastyczna, powieść podróżniczo-przygodowa, powieść obyczajowa, powieść psychologiczna, powieść historyczna , i in. (analiza konkretnych przykładów).
Omówienie wybranych metod i technik animacji czytelnictwa dziecięcego; Zagadnienie inicjacji literackiej; Problematyka „kanonu lektur” – wybór tekstów odpowiednich do wieku dziecka;
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student nazywa i definiuje główne zagadnienia dotyczące literatury dziecięcej. Umie wymienić i scharakteryzować twórców literatury dziecięcej i ich najważniejsze dzieła. Nazywa i rozpoznaje główne nurty obecne w literaturze dla dzieci i młodzieży.
Student umiejętnie posługuje się terminami z zakresu poetyki i historii literatury przy analizie utworów dziecięcych i młodzieżowych. Potrafi rozpoznać motywy i porównywać dzieła należące do jednego nurtu. Potrafi wdrożyć zdobytą wiedzę we własny warsztat przyszłego polonisty.
Student zachowuje krytycyzm w wyrażaniu opinii wartościujących. Ma świadomość różnorodności literatury dziecięcej i jej wpływu na proces wychowawczy. Student będzie zorientowany na dalsze samodzielne badania literatury dla dzieci i młodzieży.
Opis ETCS - 2 punkty
30 godzin - udział w zajęciach;
30 godzi - przygotowywanie się do zajęć.
Kryteria oceniania
Na ocenę bardzo dobrą student wymienia i zna najważniejsze dzieła z literatury dla dzieci i młodzieży; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student sprawnie formułuje opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych kwestii i problemów związanych z rozwojem i funkcjonowaniem tzw. „literatury czwartej” na przestrzeni dziejów. Student będzie sprawnie dokonywał historycznoliterackiej analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student umiejętnie posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tego typu literatury.
Na ocenę dobrą student wymienia i prezentuje większość dzieł charakterystycznych dla literatury dziecięcej; rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dobrze posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla tej literatury.
Na ocenę dostateczną student wymienia i prezentuje większość dzieł charakterystycznych dla literatury dziecięcej; w stopniu dostatecznym rozpoznaje i rozróżnia główne nurty i prądy tej literatury. Student formułuje podstawowe opinie o literaturze w oparciu o znajomość problematyki reprezentatywnych dzieł i dokonuje elementarnej analizy tekstów z uwzględnieniem określonych kontekstów. Student dostatecznie posługuje się terminami i pojęciami ważnymi dla epoki.
Ocena ciągła.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Literatura przedmiotu (wybrane pozycje):
1.Z.Adamczykowa, Literatura dla dzieci: funkcje, kategorie, gatunki, Warszawa 2001;
2.Animacja czytelnictwa dziecięcego, red. J. Papuzińska i in., Płock 2004;
3.Antologia poezji dziecięcej, wstęp i oprac. Jerzy Cieślikowski, wyd. III, Wrocław 1991;
4.Ph. Aries, Historia dzieciństwa, Gdańsk 1995;
5.A.Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992;
6.A.Baluch, Książka jest światem, o literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków 2005;
7.B.Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. Danuta Danek, t. 1 i 2, Warszawa 1985;
8.J.Z. Białek, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1987;
9.I.Borecka, Biblioterapia formą terapii pedagogicznej, Wałbrzych 2001;
10.J.Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975;
11.J.Cieślikowski, Literatura osobna, Warszawa 1985;
12.J.Dunin, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci: z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław 1991;
13.Dzieciństwo i sacrum, red. J. Papuzińska, G. Leszczyński, t. 1 Warszawa 1998, t. 2 Warszawa 2000;
14.P.Hazard, Książki, dzieci i dorośli, tł. I. Słońska, Warszawa 1963;
15.M.Jonca, Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005;
16.M.Jonca, Sierota w literaturze polskiej dla dzieci w XIX wieku, Wrocław 1994;
17.I.Kaniowska-Lewańska, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1983;
18.A.Kubale, Dziecko romantyczne: szkice o literaturze, Wrocław 1984;
19.K.Kuliczkowska, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1983;
20.G.Leszczyński, Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w., Warszawa 2006;
21.G.Leszczyński, Bunt czytelników: proza inicjacyjna netgeneracji, Warszawa 2010
22.G.Leszczyński, Literatura i książka dziecięca. Słowo - obiegi - konteksty, Warszawa 2003;
23.G.Leszczyński, Magiczna biblioteka: zbójeckie księgi młodego wieku, Warszawa 2007;
24.J.Ługowska, Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988;
25.J.Ługowska, Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981;
26.A.Nikliborc, Od baśni do prawdy: szkice z dziejów literatury zachodniej dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1981;
27.J.Papuzińska, Inicjacje czytelnicze, Warszawa 1988;
28.J.Papuzińska, Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1989;
29.Poezja dla dzieci - antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1987;
30.Przeboje edukacji polonistycznej, red. D.Michułka, Wrocław 2001;
31.G.Skotnicka, Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży, Gdańsk 1974;
32.Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2003;
33.Sto lat baśni polskiej, pod red. G. Leszczyńskiego, Warszawa 1995;
34.R.Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław 2000;
35.V.Wróblewska, Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń 2003;
36.A.Zgorzelski, Fantastyka. Utopia. Science fiction, Warszawa 1980;
37.B.Żurakowski, W świecie poezji dla dzieci, Warszawa 1981;
Literatura podmiotu (niżej - wybrane pozycje; konkretne teksty ustalane na zajęciach z uczestnikami konwersatorium):
1.E.T.A. Hoffman, Dziadek do orzechów;
2.J.Barrie, Piotruś Pan;
3.P.Travers, Mary Poppins;
4.M.Krüger, Karolcia;
5.C.S. Lewis, Lew, czarownica i stara szafa;
6.D.Terakowska, Córka czarownic;
7.L.Alcott, Małe kobietki;
8.J.Gaarder, Świat Zofii;
9.M.Twain, Przygody Tomka Sawyera;
10.A.Domańska, Historia żółtej ciżemki;
11.M.Bond, seria o Misiu Paddingtonie;
12.A. Lindgren Dzieci z Bullerbyn;
13.Sempe, Gościnny, Mikołajek i inne chłopaki (i inne książki z tej serii);
14.Ch. Dickens, David Copperfield;
15.Gaiman, Koralina;
16.Dahl, Matylda;
17.Green, Szukając Alaski;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: