Przekład literacki II WH-FW-M-II-2-PrzLit
Treści kształcenia obejmują między innymi takie treści jak:
1. Pojęcie przekładu literackiego. Tłumacz jako pośrednik między „własną” a „obcą” kulturą/językiem. Historyczne i współczesne kierunki i szkoły przekładu literackiego (m.in. „dwie drogi tłumacza” F. Schleiermachera, koncepcja ekwiwalencji dynamicznej E. Nidy, przekład jako doświadczenie obcego (A. Berman), koncepcja domestykacji i forenizacji L. Venutiego oraz jego „niewidzialność tłumacza”, teorie kognitywne w przekładzie literackim E. Tabakowskiej i K. Hejwowskiego).
2. Tłumacz tekstów literackich – jego role, historyczny stopień jawności tłumacza w przekładzie literackim i kompleks tłumacza (uprzedmiotowienie i subiektywizacja). Kulturotwórcza rola przekładu (tłumacze-ambasadorowie i tłumacze-nowatorzy J. Jarniewicza).Granice swobody tłumacza.
3. Specyfika przekładu literackiego na tle innych typów tłumaczeń. Zaawansowane problemy stylistyczne dzieł literackich – funkcja w utworze i możliwości przekładu nazw własnych, idiomów, innych elementów kulturowych, aluzji językowo-kulturowych (intertekstualizmów), tytułów; problemy gramatyczno-składniowe - rodzaj i płeć, struktura tekstu; problemy pragmatyczne - odbiorca jako kryterium określające projekt przekładowy i zależny od tego zakres i kształt paratekstu oraz etyczne - postępowanie w przypadku błędów oryginału. Konsekwencje użycia określonych technik i strategii – przekład jako proces podejmowania decyzji i negocjowania sensów. Słowniki w pracy tłumacza („Znajomość danego języka zaczyna się tam, gdzie kończy się słownik”: Karl Dedecius).
4. Zagadnienia krytyki przekładu - pojęcie dominanty semantycznej (S. Barańczak) i dominanty translatorskiej (A. Bednarczyk) w przekładzie literackim.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
FW1_W03 absolwent zna i rozumie współczesne metody analizy i interpretacji dzieła literackiego i paraliterackiego
FW1_W11 absolwent wymienia i definiuje historyczne i współczesne kierunki i szkoły przekładu literackiego,
FW1_W11 absolwent zna najważniejsze teorie translatologiczne i stosuje je w praktyce, rozumie problematykę związaną z teorią przekładu,
FW1_W11 absolwent wyjaśnia etyczne uwarunkowania pracy tłumacza, rozumie jego rolę i dostrzega kulturoznawczą rolę przekładu
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
FW1_K03 absolwent jest gotów do identyfikowania i rozstrzygania dylematów naukowych i etycznych związanych z wykonywaniem pracy tłumacza zarówno w pracy indywidualnej, jak i zespołowej
Kryteria oceniania
• na ocenę bardzo dobrą: student zna i rozumie współczesne metody analizy i interpretacji dzieła literackiego i paraliterackiego; potrafi wymienić i poprawnie zdefiniować historyczne i współczesne kierunki i szkoły przekładu literackiego; objaśnia wszystkie wprowadzone teorie z zakresu translatologii i potrafi stosować je w praktyce; dostrzega i właściwie rozstrzyga dylematy etyczne związane z wykonywaniem pracy tłumacza.
• na ocenę dobrą: student zna i rozumie większość współczesnych metod analizy i interpretacji dzieła literackiego i paraliterackiego; potrafi wymienić większość historycznych i współczesnych kierunków i szkół przekładu literackiego; objaśnia większość wprowadzonych teorii z zakresu translatologii i potrafi stosować je w praktyce w sposób zazwyczaj poprawny; dostrzega i w większości przypadków właściwie rozstrzyga dylematy etyczne związane z wykonywaniem pracy tłumacza.
• na ocenę dostateczną: student zna i rozumie podstawowe współczesne metody analizy i interpretacji dzieła literackiego i paraliterackiego; potrafi wymienić główne kierunki i szkoły przekładu literackiego; objaśnia najważniejsze teorie z zakresu translatologii i radzi sobie ze stosowaniem ich w praktyce; dostrzega i w większości przypadków właściwie rozstrzyga dylematy etyczne związane z wykonywaniem pracy tłumacza.
Literatura
• Balcerzan E., 1984, Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego, Zakład Narodowy Imieniem Ossolińskich
• Balcerzan E., 1996, Literatura z literatury (strategie tłumaczy), „Śląsk”(w szczególności: Poetyka przekładu artystycznego, s. 17- 31).
• Barańczak S., 2004, Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładów-problemów, Wydawnictwo a5.
• Bassnett S., Lefevere A. (ed.), 1990, Translation, History and Culture, Cassell.
• Bednarczyk A., 2008, W poszukiwaniu dominanty translatorskiej, Wyd. Naukowe PWN.
• Bończa Bukowski de P., Heydel M. (red.), 2013, Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Wyd. UJ.
• Bukowski P., Heydel M. (red.), 2009, Współczesne teorie przekładu. Antologia, Wyd. Znak.
• Dąbska-Prokop U. (red.), 2000, Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Educator.
• Gaszyńska-Magiera M., Przekład literacki jako spotkanie międzykulturowe [w:] Translatio i literatura, red. A. Kukułka-Wojtasik, Warszawa 2011, s. 137–144.
• Hejwowski K., 2015, Iluzja przekładu, „Śląsk”.
• Hejwowski K., 2008, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, PWN.
• Legeżyńska A., 1986, Tłumacz i jego kompetencje autorskie, PWN.
• Nowicka-Jeżowa A., Knysz-Tomaszewska D. (red.), 1997, Przekład literacki. Teoria – Historia – Współczesność, Wyd. Naukowe PWN.
• Studia o przekładzie (wybrane tomy), red. P. Fast i inni, „Śląsk”.
• Venuti L., 1995, The Translator’s Invisibility. A History of Translation, Routledge.
• Barańczak S., „ Przekład artystyczny jako „samoistny” i „związany” obiekt interpretacji interpretacji (na przykładzie niektórych tłumaczeń Gottfrieda Benna” [w:] Z teorii i historii przekładu artystycznego, red. Jacek Baluch, Kraków 1974.
• Fast P., „O granicach przekładalności” [w:] Przekład artystyczny, T. I: Problemy teorii i krytyki, red. Piotr Fast, Katowice 1991. (ss. 19-31).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: