Pedagogika etapów edukacyjnych I WH-FPZ-KN-I-2-PedEtE
Celem przedmiotu jest pogłębienie wiedzy i umiejętności z zakresu praktyki pedagogicznej w szkole, z uwzględnieniem wyzwań, jakie stoją przed uczniem i nauczycielem w dynamicznie zmieniającym się środowisku edukacyjnym. Zajęcia rozpoczynają się od mapy kluczowych pojęć pedagogicznych, porządkującej podstawową terminologię i zależności między pojęciami. Następnie analizowane są problemy uczniów na kolejnych etapach edukacyjnych, w tym przyczyny, rodzaje i skutki trudności wychowawczych w szkole podstawowej.
Studenci poznają metody utrzymywania dyscypliny i integracji klasy, a także pracują nad zagadnieniami związanymi z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych (SPE) – od rozpoznawania zaburzeń po opracowywanie indywidualnych strategii pracy. Szczególny nacisk położony jest na podmiotowe podejście do ucznia z SPE, dobór zasad, metod i technik, a także na rozwijanie dialogu i komunikacji interpersonalnej jako kluczowych narzędzi współpracy.
W toku kursu omawiana jest rola nauczyciela na poszczególnych etapach edukacyjnych oraz zadania związane z przygotowaniem uczniów do dalszej drogi edukacyjnej. Przedmiot łączy wiedzę teoretyczną z praktycznymi rozwiązaniami, wspierając przyszłych pedagogów w budowaniu bezpiecznego, wspierającego i efektywnego środowiska szkolnego.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Po ukończeniu przedmiotu student:
EK_1_Identyfikuje i systematyzuje kluczowe pojęcia pedagogiczne, rozumie ich wzajemne zależności i znaczenie w pracy nauczyciela.
EK_2_Charakteryzuje problemy ucznia na poszczególnych etapach edukacyjnych, zna ich przyczyny, rodzaje i możliwe skutki.
EK_3_Wyjaśnia mechanizmy powstawania trudności wychowawczych w szkole podstawowej oraz strategie utrzymywania dyscypliny i integracji klasy.
EK_4_Opisuje rodzaje, przyczyny i skutki zaburzeń rozwojowych oraz specyfikę funkcjonowania uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych (SPE).
Po zakończeniu kursu student potrafi:
EK_5_Analizować i diagnozować problemy wychowawcze, dobierać adekwatne strategie ich rozwiązywania.
EK_6_Projektować działania edukacyjne i wychowawcze dostosowane do uczniów ze SPE, z poszanowaniem ich podmiotowości.
EK_7_Prowadzić dialog i komunikację interpersonalną z uczniami i rodzicami, budując relacje oparte na zaufaniu i szacunku.
Kompetencje społeczne
Po ukończeniu przedmiotu student:
EK_8_Odpowiedzialnie podejmuje decyzje pedagogiczne, kierując się dobrem ucznia i zasadami etyki zawodowej.
EK_9_Współpracuje w zespole nauczycielskim oraz z rodzicami i środowiskiem szkolnym, inicjując działania na rzecz integracji i wsparcia uczniów.
EK_10_Krytycznie ocenia własne kompetencje, jest gotów do uczenia się przez całe życie i doskonalenia warsztatu pedagogicznego.
Kryteria oceniania
Wiedza
Ocena dostateczna
Zna podstawowe pojęcia pedagogiczne i potrafi je ogólnie zdefiniować. Rozumie główne problemy uczniów i ogólnikowo opisuje SPE oraz trudności wychowawcze.
Ocena dostateczna plus
Zna kluczowe pojęcia i potrafi je w większości poprawnie usystematyzować. Wskazuje główne przyczyny i skutki trudności wychowawczych.
Ocena dobra
Posiada uporządkowaną wiedzę teoretyczną, trafnie charakteryzuje zaburzenia rozwojowe i potrzeby uczniów ze SPE. Umie wyjaśnić rolę nauczyciela na różnych etapach kształcenia i przywołuje przykłady z praktyki.
Ocena dobra plus
Dysponuje szeroką i aktualną wiedzą, swobodnie łączy teorie z praktyką. Potrafi wskazać zależności między czynnikami wychowawczymi a problemami uczniów, stosując literaturę przedmiotu.
Ocena bardzo dobra
Prezentuje pełną, pogłębioną i krytycznie przetworzoną wiedzę. Umie samodzielnie analizować złożone przypadki pedagogiczne i formułować wnioski poparte rzetelnymi źródłami.
Umiejętności
Ocena dostateczna
Student potrafi zidentyfikować podstawowe problemy wychowawcze i zaproponować proste, schematyczne działania. Komunikuje się z uczniami w sposób poprawny.
Ocena dostateczny plus
Student wdraża podstawowe strategie integracji klasy i pracy z uczniami ze SPE, choć potrzebuje wsparcia prowadzącego. Dialog z uczniami prowadzony jest poprawnie, ale bywa mało pogłębiony.
Ocena dobra
Sprawnie diagnozuje trudności wychowawcze i dobiera adekwatne metody pracy. Stosuje zasady komunikacji oparte na dialogu, potrafi planować działania wspierające dalszą ścieżkę edukacyjną ucznia.
Ocena dobry plus
Samodzielnie projektuje złożone działania wychowawcze i edukacyjne, łączy różne techniki pracy z uczniami ze SPE, wykazuje inicjatywę w rozwiązywaniu problemów.
Ocena bardzo dobra
Tworzy innowacyjne rozwiązania pedagogiczne, potrafi elastycznie dostosować metody do zróżnicowanych potrzeb, prezentuje wysoką kulturę komunikacji i umiejętność mediacji w trudnych sytuacjach.
Kompetencje społeczne
Ocena dostateczna
Przestrzega podstawowych zasad etyki nauczyciela i potrafi współpracować w grupie, choć wymaga wsparcia w rozwiązywaniu konfliktów.
Ocena dostateczna plus
Wykazuje wrażliwość na potrzeby uczniów i odpowiedzialność za własne działania, ale rzadko inicjuje współpracę z rodzicami czy środowiskiem.
Ocena dobra
Aktywnie i odpowiedzialnie uczestniczy w pracy zespołowej, przejawia empatię i samodzielnie podejmuje decyzje w sytuacjach pedagogicznych
Ocena dobry plus
Wysoki poziom empatii i refleksyjności; chętnie inicjuje działania integrujące społeczność szkolną, konsekwentnie doskonali własny warsztat.
Ocena bardzo dobry
Prezentuje postawę lidera – inspiruje innych do współpracy, podejmuje się rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny, stale i świadomie rozwija swoje kompetencje zawodowe i etyczne.
Literatura
Clifford H. E., Dyscyplina i kierowanie klasą, Warszawa 2006.
Personalistyczne integralne wychowanie dzieci w wieku szkolnym, red. Ewa Domagała-Zyśk, Lublin 2025.
Szempruch, J., Nauczyciel nowator w zmieniającej się szkole, W: I. Nowosad, M. J. Szymański (red.), Szkoła i nauczyciel. Rozwój nauczyciela i rozwój szkoły, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2023.
Szurowska B., Szkoła w sytuacji trudnej. Zdążyć z pomocą, Warszawa 2020.
Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym, red. Ewa Domagała-Zyśk, Lublin 2012.
Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, t. 1 i 2, Gdańsk 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: