Metodologia badań literackich WH-FPZ-II-1-MetBaLi
Celem zajęć jest ukazanie refleksji o literaturze jako dynamicznego procesu, rozwijającego się od starożytności - pokazanie węzłowych koncepcji, problemów, pojęć, dyskusji i przełomów. Tradycja myślenia o literaturze zawiera wątki, które stale ulegają odnowieniu i reinterpretacji. Pełne rozumienie współczesności jest niemożliwe bez właściwego rozpoznania przeszłości.
Wszystkie koncepcje dotyczące metod badania literatury prezentowane są na tle całościowo ujętej myśli danego twórcy lub prądu, ze szczególnym uwzględnieniem założeń metodologicznych, wynikających z wizji świata, koncepcji poznania, teorii dzieła sztuki i ujęcia przeżycia estetycznego.
Cykl ćwiczeń prezentuje główne kierunki w metodologii badań literackich od koncepcji pozytywistycznych H. Taine'a po współczesność. Niektóre koncepcje studenci poznawali w trakcie zajęć z teorii literatury, ponieważ wszystkie czytane artykuły były omawiane w szkicowo nakreślonym kontekście metodologicznym (hermeneutyka, psychoanaliza, strukturalizm, semiotyka, dekonstrukcja). Cykl ukazuje żywotność tradycji hermeneutycznej, filologicznej i filozoficznej oraz przemiany metodologii badań literackich pod wpływem koncepcji naukowości, formułowanych w wieku XIX i XX. Analizuje refleksję o literaturze płynącą z przełomu modernistycznego. Ukazuje dynamikę przemian w myśleniu literaturze, przedstawia nurty modernistyczne i postmodernistyczne w ich pokrewieństwie i przeciwieństwach. Rozpatruje inspiracje filozoficzne we współczesnych nurtach literackich, zwłaszcza w fenomenologii, marksizmie i dekonstrukcji (Kant, Hegel) oraz w ogólnych ujęciach modernizmu i postmodernizmu. Analizuje stan kryzysu nauki o literaturze i jej trwałe osiągnięcia.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
W cyklu 2023/24_Z: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2021/22_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24_Z: | W cyklu 2022/23_Z: | W cyklu 2021/22_Z: |
Efekty kształcenia
FP2_W03
FP2_W07
FP2_W16
FP2_U05
FP2_K01
Osiągnięcie przez Studenta dobrej znajomości podstawowych trendów i zagadnień w dziejach teoretycznej refleksji nad literaturą ze szczególnym uwzględnieniem metodologii badań literackich XX wieku. Umiejętność analizy tekstu naukowego z dziedziny literaturoznawstwa pod kątem metodologicznym. Zdolność do refleksji metodologicznej nad własną i cudzą pracą naukową. Umiejętność zaprojektowania własnej pracy badawczej. Nauka twórczego i krytycznego myślenia.
Kryteria oceniania
Kryterium oceny:
Obecność na ćwiczeniach. Znajomość tekstów źródłowych. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Wiedza o głównych kierunkach w badaniach literackich, umiejętność przedstawienia założeń metodologicznych i charakterystycznych dla danej szkoły poglądów. Umiejętność posługiwania się terminologią z zakresu teorii literatury i metodologii. Umiejętność rozważenia danego problemu metodologicznego na gruncie metod kilku szkół. Umiejętność formułowania problemów badawczych i znajdywania dla nich odpowiednich kontekstów metodologicznych.
Literatura
Książki pomocnicze:
- Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000
- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990 [lub inne wydanie]
- Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 [lub inne wydanie]
- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991
- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i M. Puchalska, Wrocław 1992
- René Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979
- Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976
- Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995 [lub starsze opracowanie tej problematyki] [tejże:] Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985
- Zygmunt Łempicki, Renesans, oświecenie, romantyzm [w:] tegoż, Wybór pism, t. I, Warszawa 1966
- Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984
- Stefania Skwarczyńska, [Rozprawy wstępne do:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, Kraków 1965-
- Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998;
- Jonathan Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Maria Bassaj, "Prószyński i S-ka", Warszawa 1998.
- Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, [dwa tomy:] Antologia. Podręcznik, "Znak", Kraków 2006;
- Antoine Compagnon, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2010,
- Wiek teorii [dwa tomy:] Antologia 1, Antologia 2, red. Danuta Ulicka, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.
PODSTAWOWE KIERUNKI WSPÓŁCZESNYCH BADAŃ LITERACKICH
Dzieło literackie
jako twór ducha podlegający rozumieniu - przełom antypozytywistyczny - odnowienie hermeneutyki przez Diltheya
teksty źródłowe:
- W. Dilthey, Rozumienie, Określenie "nauk o duchu", Fantazja poetycka
[w:] Z. Kuderowicz, Dilthey, Warszawa 1987
- W. Dilthey, Powstanie hermeneutyki, [w:] tegoż, Pisma estetyczne, Warszawa 1982
- P. Ricoeur, Wyjaśnianie a rozumienie, [w:] tegoż, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, Warszawa 1989
- W. Tatarkiewicz, Nauki nomologiczne i typologiczne, [w:] tegoż, Skupienie i marzenie, Kraków 1951
opracowania:
- Z. Łempicki, Wilhelm Dilthey, [w:] tegoż, Wybór pism, t. II, Warszawa 1966
- René Wellek, Bunt przeciwko pozytywizmowi w najnowszych europejskich badaniach literackich [w:] tegoż, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979
jako wypowiedź dana do rozumienia - hermeneutyka
teksty źródłowe:
- M. Heidegger, Budować - mieszkać - myśleć. Eseje wybrane, Warszawa 1977
- P. Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, Warszawa 1975
- P. Ricoeur, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, Warszawa 1989
- H.-G. Gadamer, Uniwersalność problemu hermeneutycznego, "Pamiętnik Literacki" 1977, z. 4
- H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje, oprac. K. Michalski, Warszawa 1979
- H.-G. Gadamer, Prawda i metoda, Kraków 1993
[omówienie: P. Dybel, Gadamer Hans Georg, "Wahrheit und Methode" [Prawda i metoda], [w:] Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, red. B. Skarga, t. I, Warszawa 1994]
opracowania:
- M. Janion, Hermeneutyka, [w:] "Teksty" 1972, nr 2 [lub w:] tejże, Humanistyka: poznanie i terapia, Warszawa 1982
- K. Rosner, Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 4, Wrocław 1998
- K. Rosner, Hermeneutyka jako krytyka kultury, Warszawa 1991
- J. Habermas, Uniwersalistyczne roszczenia hermeneutyki, [w:] Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec, red. H. Orłowski, Warszawa 1986
- P. Szondi, Wprowadzenie do hermeneutyki literackiej, [w:] Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec, red. H. Orłowski, Warszawa 1986
- Oblicza hermeneutyki, red. A. Przyłębski, Poznań 1995
- Hermeneutyka i interpretacja dzieła literackiego (studia) "Pamiętnik Literacki" 1977, z. 3-4
- A. Bronk, Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H. G. Gadamera, Lublin 1988
- J. Tischner, Fenomenologia i hermeneutyka, [w:] Jak filozofować, red. J. Perzanowski, Warszawa 1989 [dotyczy prądów filozoficznych]
jako przedmiot intencjonalny - fenomenologia
teksty źródłowe:
- R. Ingarden, Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, [w:] tegoż, Szkice z filozofii literatury, Łódź 1947 [lub w:] Problemy teorii literatury, Wrocław 1987 [analiza Stepów akermańskich A. Mickiewicza; fragmenty analityczne zawierają też książki O dziele literackim, O poznawaniu dzieła literackiego]
- R. Ingarden, Formy poznawania dzieła literackiego, "Pamiętnik Literacki" 1936, z.1/4 [dostęp: BazHum]
- R. Ingarden, Przedmiot i zadania wiedzy o literaturze [w:] tegoż, Studia z estetyki, t. I, Warszawa 1957
- R. Ingarden, O dziele literackim, [w:] tegoż, Dzieła filozoficzne, t. III, wyd. I: Warszawa 1960, wyd. II: Warszawa 1988
- R. Ingarden, O poznawaniu dzieła literackiego, [w:] tegoż, Studia z estetyki, t. I, wyd. I: Warszawa 1957, wyd. II: Warszawa 1966
- R. Ingarden R., Zasady epistemologicznego rozważania doświadczenia
estetycznego, [w:] tegoż, Studia z estetyki, t. III, [w:] tegoż, Dzieła filozoficzne, Warszawa 1970
- Wróbel L., O realnym wymiarze Ingardenowskiej poetyki, „Teka Kom. Pol.-Ukr. Zwiaz. Kult.”, 2011, s. 9-21. 8.
- Zalewski C., Niemozliwa katharsis. Roman Ingarden i Paul Ricoeur czytaja
“Poetyke” Arystotelesa, „Teksty Drugie” 4/2010, s. 207-220.
opracowania:
- K. Bartoszyński, Niektóre założenia estetyki Romana Ingardena [w:] tegoż, Powieść w świecie literackości, Warszawa 1991
- D. Ulicka, Ingardenowska filozofia literatury, Warszawa 1992
- W. Stróżewski, O metodzie fenomenologii, [w:] Jak filozofować, red. J. Perzanowski, Warszawa 1989 [dotyczy fenomenologii Husserla]
jako wytwór człowieka i jako wynik procesów społeczno-kulturowych - marksizm
- Marks i Engels, O literaturze i sztuce, Warszawa 1958
- H. Markiewicz, Koncepcje marksistowskie w zachodnim literaturoznawstwie ostatniego ćwierćwiecza [w:] tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989
- M. Janion, Dialog idei: marksizm i humanistyka rozumiejąca, [w:] tejże, Humanistyka: poznanie i terapia, Warszawa 1982
- G. Lukács, Dialektyka i problem całości, [w:] Filozofia współczesna, red. M. Siemek, Warszawa 1983, t. I [filozoficzne ujęcie stosunku myśli do rzeczywistości]
- L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu, Instytut Literacki, Paryż 1976 [lub inne wydanie] [dotyczy doktryny marksistowskiej w filozofii, polityce i sztuce]
jako ekspresja podświadomości i nieświadomości - psychoanaliza
- Z. Freud, Kultura jako źródło cierpień [w:] tegoż, Człowiek, religia, kultura, red. J. Prokopiuk, Warszawa 1967
- Z. Freud, Pisarz i fantazjowanie, [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. S. Skwarczyńska, t. II, cz. I, Kraków 1974
- C.G. Jung, Archetypy i symbole, Warszawa 1976
- G. Bachelard, Wyobraźnia poetycka, Warszawa 1975
przykłady analiz:
- B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 1985
- G. Bychowski, Słowacki i jego dusza. Studium psychoanalityczne, Warszawa - Kraków 1930
- M. Bonaparte, Psychoanalityczna interpretacja opowiadania "Berenice" E.A. Poe, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971
- P. Dybel, Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud - Lacan, Kraków 2000
jako zastosowanie "chwytu" - formalizm rosyjski
teksty źródłowe:
- B. Eichenbaum, Teoria metody formalnej, [w:] tegoż, Szkice o prozie i poezji,
wyb. L. Pszczołowska, R. Zimand, Warszawa 1973 [lub w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, wyb. S. Skwarczyńska, t. II, cz. III, Kraków 1988
przykład interpretacji:
- B. Eichenbaum, Jak jest zrobiony "Płaszcz" Gogola, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971
jako struktura - strukturalizm:
poprzednik:
- F. de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego (1916), Warszawa 1961
prekursor rosyjski:
- W. Propp, Morfologia bajki, Warszawa 1976 [fragmenty w:] "Pamiętnik Literacki" 1968, z. 4
polski prekursor:
- M. Kridl (1882-1957), Wstęp do badań nad dziełem literackim, Wilno 1936
strukturalizm czeski:
- Praska szkoła strukturalna w latach 1926-1948. Wybór materiałów, red. M.R. Mayenowa, Warszawa 1966; tu m.in.: - R. Jakobson, Co to jest poezja; - W. Górny, O stylistyce Praskiego Koła; - M.R. Mayenowa, Analiza doktryny stylistycznej Praskiego Koła
- J. Mukarovsky, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wyb., red. J. Sławiński, Warszawa 1970
- R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, "Pamiętnik Literacki " 1960, z. 2 [lub w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1976, [lub w tegoż:] W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, wyb. i red. nauk. M.R. Mayenowa, Warszawa 1989, t. 2
strukturalizm francuski:
- R. Barthes, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, "Pamiętnik Literacki 1968, z. 4 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum tłumaczeń "Pamiętnika Literackiego", op. cit.
- R. Barthes, Krytyka i prawda, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1972
- R. Barthes, Mit i znak. Eseje, Warszawa 1970
- C. Levi-Strauss, Antropologia strukturalna, Warszawa 1970 [dotyczy antropologii]
- C. Levi-Strauss, Myśl nieoswojona, Warszawa 1969 [dotyczy antropologii]
- J. Kristeva, Problemy strukturowania tekstu, "Pamiętnik Literacki" 1972, z.4
strukturalizm polski:
- J. Sławiński, Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego,
[w:] tegoż, Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. IV: Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000
- J. Sławiński, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 [lub w:] tegoż, Prace wybrane, red. W. Bolecki, t. II: Dzieło - język - tradycja, Kraków 1998
- inne prace J. Sławińskiego, M. Głowińskiego, A. Okopień-Sławińskiej z lat 60. i 70.
semiotyka strukturalna:
- J. Łotman, Wykłady z poetyki strukturalnej [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1972
- Tz. Todorov, Poetyka, Warszawa 1984
- Tz. Todorov, Kategorie opowiadania literackiego, "Pamiętnik Literacki" 1968, z. 4
strukturalizm w psychologii:
- J. Piaget, Równoważenie struktur poznawczych, Warszawa 1981
opracowania ogólne:
- Wokół strukturalizmu (studia), "Pamiętnik Literacki" 1974, z. 3
- K. Rosner, Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą. Jej osiągnięcia, perspektywy, ograniczenia, Kraków 1981
przykłady interpretacji strukturalistycznych:
- R. Jakobson, C. Levi-Strauss, "Koty" Baudelaire'a, [w:] Sztuka interpretacji, red. H. Markiewicz, t. I, Wrocław 1971
- J. Sławiński, Zbigniew Herbert, "Tren Fortynbrasa", [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik. M. Tatara, Warszawa 1983
jako układ znakowy w systemie znaków - semiotyka:
teksty źródłowe:
szkoła tartuska:
- J. Łotman, O znaczeniach we wtórnych systemach modelujących, "Pamiętnik Literacki" 1969, z. 1 [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum tłumaczeń "Pamiętnika Literackiego", t. II, red. M. Głowińki, H. Markiewicz, Wrocław 1988
- J. Łotman, Semiotyka filmu, Warszawa 1983 [pierwodruk po rosyjsku w Estonii 1973]
- W. Toporow, Przestrzeń i rzecz, Kraków 2003
semiotyka włoska:
- U. Eco, Pejzaż semiotyczny, Warszawa 1972
- U. Eco, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, Warszawa 1973
opracowania:
- K. Rosner, Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą, Kraków 1981
- H. Markiewicz, Pytania do semiotyków (literatury) [w:] tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989
- Semiotyka kultury, red. E. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa 1975
- J. Pelc, Wstęp do semiotyki, Warszawa 1984 [omawia gałąź filozofii, zwaną semiotyką, rozwijającą się od starożytności, zajmującą się ogólnie znakiem]
jako tekst wśród innych tekstów - intertekstualność:
- L. Jenny, Strategia formy, "Pamiętnik Literacki" 1988, z. 1
- M. Głowiński, O intertekstualności, [w:] tegoż, Prace wybrane, red. R. Nycz,
t. V: Intertekstualność, groteska, parabola, Kraków 2000
- M. Pfister, Koncepcja intertekstualności, "Pamiętnik Literacki" 1991, z. 4
- H. Markiewicz, Odmiany intertekstualności, "Ruch Literacki" 1988, z. 4-5 [lub w:] tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989
- S. Balbus, Między stylami, Kraków 1983
- R. Nycz, Intertekstualność, "Pamiętnik Literacki" 1990, z. 2
jako wypowiedź wśród innych wypowiedzi językowych - teoria aktów mowy:
teksty źródłowe:
- J. L. Austin, Jak działać słowami [w:] tegoż, Mówienie a poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, Wrocław 1993
- R. Ohmann, Literatura jako akt, [w:] "Pamiętnik Literacki" 1980, z.2 [przedruk w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. I, cz. I, Kraków 1982
- R. Ohmann, Akt mowy a definicja literatury, "Pamiętnik Literacki" 1980, z.2
- J. R. Searle, Czym jest akt mowy. Status logiczny wypowiedzi fikcyjnej, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 2
- A. Wierzbicka, Genry mowy [w:] Tekst i zdanie, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Wrocław 1983
opracowania:
- W. Tomasik, Teoria aktów mowy a literatura [w:] Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie, red. R. Nycz, Wrocław 1992
jako zjawisko społeczne - socjologia literatury:
teksty źródłowe:
- W. Benjamin, Twórca jako wytwórca, Poznań 1975
- R. Escarpit, Literatura i społeczeństwo, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. III, Kraków 1973
- H. R. Jauss, Historia literatury jako wyzwanie rzucone teorii literatury, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. H. Markiewicz, t. III, Kraków 1973
- S. Żółkiewski, Wiedza o kulturze literackiej, Warszawa 1980
- S. Żółkiewski, O badaniu dynamiki kultury literackiej [w:] Problemy teorii literatury, red. H. Markiewicz, s. 2, Wrocław 1987
- A. Hauser, Społeczna historia sztuki i literatury, t. 1-2, 1974
- P. Bourdieu, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Kraków 2001
- Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006
antologie:
- Problemy socjologii literatury, red. J. Sławiński, Wrocław 1971
- W kręgu socjologii literatury, red. A. Mencwel, Wrocław 1977
jako dialog - Michai³ Bachtin
teksty źródłowe:
- M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 [zwłaszcza rozdz. Polifoniczna powieść Dostojewskiego i jej interpretacja w literaturze krytycznej; Bohater i pozycja autora wobec bohatera w dziele Dostojewskiego; Idea w dziele Dostojewskiego]
- M. Bachtin, Studia z teorii literatury, red. M. Głowiński, Wrocław 1977
[zwłaszcza: Słowo w poezji i słowo w prozie, Epos a powieść, Dwie linie stylistyczne]
- M. Bachtin, Estetyka twórczości słownej, Warszawa 1986;
- M. Bachtin, W stronę filozofii czynu, Gdańsk 1997
opracowania:
- H. Markiewicz, Polifonia, dialogiczność, dialektyka. Bachtinowska teoria powieści [w:] tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989
- Głosy o Bachtinie, [w:] Bachtin. Dialog - język - literatura, red. E. Czaplejewicz,
E. Kasperski, Warszawa 1983 [tam obszerna bibliografia]
inne koncepcje dialogu w literaturze:
- Dialog w literaturze, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, Warszawa 1978
filozofia i antropologia dialogu:
- M. Buber, Ja i Ty, Warszawa 1992 (pierwodruk niem. 1923), Problem człowieka, Warszawa 1993 (pierwodruk niem. 1962)
jako pismo - dekonstrukcjonizm:
teksty źródłowe:
- J. Derrida, Różnia, [w:] Drogi współczesnej filozofii (antologia), red. M. Siemek, Warszawa 1978
- J. Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, "Pamiętnik Literacki" 1986, z.2; przedruk [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, t. 4, cz. 2, Kraków 1992
- J. Derrida, Pismo i telekomunikacja, "Teksty" 1975, z. 3
- J. Derrida, O gramatologii, Warszawa 1999 [omówienie: J. A. Sikora, [w:] Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, red. B. Skarga, t. V, Warszawa 1997]
- J. Derrida, Biała mitologia. Metafora w tekście filozoficznym, "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 3
- J. Derrida, Pismo filozofii, Kraków 1992
przykłady analiz:
- W. Rzońca, Norwid. Poeta pisma. Próba dekonstrukcji dzieła, Warszawa 1995
opracowania:
- A. Burzyńska, Dekonstrukcja jako krytyka interpretacji, "Ruch Literacki" 1985,
z. 5-6
- J. Culler, Dekonstrukcja i jej konsekwencje dla badań literackich, "Pamiętnik Literacki" 1987, z. 4
- R. Nycz, Dekonstrukcjonizm w teorii literatury, "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 4
[lub w:] tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 1983, wyd. II: Kraków 2000
- V. B. Leitch, Hermeneutyka, semiotyka i dekonstrukcjonizm, "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 3
- T. Rachwał, T. Sławek, Maszyna do pisania, Warszawa 1993
- Ch. Johnson, Derrida, Warszawa 1997
- Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000 [tam bibliografia]
- Dekonstrukcjonizm w badaniach literackich [wybór przekładów], "Pamiętnik Literacki" 1986, z. 2 i 3
krytyka dekonstrukcjonizmu i postmodernizmu:
- R. Wellek, Czy kres literaturoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2
- P. Ricoeur, Meta-foryczne i meta-fizyczne, „Teksty” 1980, z. 6.
- W. Skalmowski, Dekonstrukcjonizm literacki jako „nowomowa”, Teksty Drugie 1990, z. 2.
- A. Miś, Dekonstrukcjonizm Jacquesa Derridy [w:] tegoż, Filozofia współczesna. Główne nurty, Warszawa 1996
krytyka feministyczna:
- C. Owens, Dyskurs Innych: Feministki i postmodernizm, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1996;
- zeszyty monograficzne poświęcone krytyce feministycznej:
Śmiech feministek ("Teksty Drugie" 1993, nr 4-6)
Feminizm po polsku ("Teksty Drugie" 1995, nr 3-4)
Matki, garnki, kochankowie ("Teksty Drugie" 2000, nr 6)
- Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie. Antologia szkiców, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001
Sytuacja w kulturze współczesnej - postmodernizm (ponowoczesność):
- J. Barth, Literatura wyczerpania, "Literatura na Świecie" 1972, nr 10
- Ch. Jenks, Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987
- G. Deleuze, F. Guattari, K³¹cze, "Colloquia Communia" 1988, nr 1-3
- G. Deleuze, Różnica i powtórzenie, "Colloquia Communia" 1988, nr 1-3
[omówienie: M. Kowalska, [w:] Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, red. B. Skarga, t. IV, Warszawa 1996]
- J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna, "Literatura na Świecie" 1988, nr 8-9
- R. Kolarzowa, Postmodernizm w muzyce. Ewolucja teorii i praktyki muzycznej, Warszawa 1993
- F. Fukujama, Koniec historii?, [w:] Czy koniec historii?, Warszawa 1991
- Z. Bauman, Etyka ponowoczesna, Warszawa 1996
- Modernizowanie modernizmu [zbiór tekstów], "Teksty Drugie" 1994, nr 5-6
- Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1997 [tam obszerna bibliografia]
- Anna Burzyńska, Dekonstrukcja i interpretacja, Kraków 2001
- Anna Burzyńska, Anty-teoria literatury, Kraków 2006
- M. Berman, "Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu". Rzecz o doświadczaniu nowoczesności, Kraków 2006
"Teksty Drugie" 1993/1, Polowanie na postmodernistów
- Z. Łapiński, Postmodernizm – co to i po co?
- W. Bolecki, Polowanie na postmodernistów
- K. Bartoszyński, Postmodernizm a "sprawa polska"
"Poetyka doświadczenia":
- Ryszard Nycz "Poetyka doświadczenia", Warszawa 2012;
- Adam Dziadek, "Projekt krytyki somatycznej"
|
W cyklu 2023/24_Z:
Metodologia badań literackich: Lektury do poszczególnych zagadnień: 2. Arystoteles (384-322 p.n.e.), Poetyka, tłum. Henryk Podbielski [w:] tegoż, Dzieła wszystkie, Warszawa, PWN 2001, t. VI [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, Warszawa, PWN 1988 [lub w:] Trzy poetyki klasyczne, oprac. T. Sinko, Wrocław, Ossolineum 1951 oraz Teksty Arystotelesa (Historia estetyki W. Tatarkiewicza, t. 1); (2) Henryk Podbielski, Wstęp [do Poetyki], w Dziełach Wszystkich; Lektura pomocnicza: Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, przeł. E. I. Zieliński, Lublin, Wydawnictwo KUL 2005, 3) Horacy, List do Pizonów (O sztuce poetyckiej), w: Trzy poetyki klasyczne: Arystoteles, Horacy, Pseudolonginos, oprac. T. Sinko, Wrocław 1951; lub w: Rzymska krytyka i teoria literatury, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1983; 4) W. Tatarkiewicz, Historia estetyki, t. 1: Estetyka starożytna, Warszawa 1985, rozdz. 12: Estetyka Plotyna. Teksty Plotyna, s. 290-302.; t. 2: Estetyka średniowieczna, rozdz. Estetyka św. Augustyna. Teksty, s. 48-64; rozdz. Estetyka Tomasza z Akwinu. Teksty, s. 220-235. [Rozszerzona forma lektury: Plotyn, Enneady, przeł. i wstęp A. Krokiewicz, Warszawa 2000 [Enneada I (zwłaszcza I, 6), Enneada V (zwł. V, 8)]; Literatura pomocnicza: Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, przeł. E. I. Zieliński, Lublin, Wydawnictwo KUL 2005, 5) Maciej Kazimierz Sarbiewski, O poezji doskonałej czyli Wergiliusz i Homer (De perfecta poesi, sive Vergilius et Homerus)(1626-1627), Wrocław 1954, ks. I, rozdział I: Istota poezji; Fragmenty poetyk barokowych [w:] A. Sajkowski, Barok, Warszawa 1972; dział: Pod znakiem "dowcipu" i metafory, s. 164-184); Lektura pomocnicza: 6) [Teresa Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975, rozdziały: Klasycyzm. Filozoficzno-ideowa problematyka prądu. Zagadnienia estetyki i poetyki klasycyzmu (47-89); Sentymentalizm. Filozoficzno-ideowe założenia prądu. Zagadnienie poetyki i estetyki prądu (217-240); Rokoko. Propozycje teoretyczne i poetyckie Szymanowskiego (328-336).] 7) Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia (1791), tłum. Jerzy Gałecki, Warszawa, PWN 1986 [fragmenty: ks. I: Analityka piękna, paragrafy 5-7 oraz 10-17; ks. II: Analityka wzniosłości, paragrafy 25, 26, 29]; 8) Fryderyk Schiller, Wybór tekstów, [w:] Marek J. Siemek, Fryderyk Schiller, Warszawa, "Wiedza Powszechna" 1970 [w tym wyborze: Istota piękna, Piękno moralne i jednostronność etyki Kanta, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka, O poezji naiwnej i sentymentalnej] 9) Friedrich Wilhelm Joseph Scheling, System idealizmu transcendentalnego, przeł. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa 1979, Szósty rozdział główny: Dedukcyjny wywód ogólnego organu filozofii, czyli podstawowe założenia filozofii sztuki według zasad idealizmu transcendentalnego [s. 349-369]; Literatura pomocnicza: 10) Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Wybór pism, [w:] Tadeusz Kroński, Hegel, Warszawa, "Wiedza Powszechna" 1966 [zwłaszcza: Przedmowa do "Fenomenologii Ducha", Dialektyka panowania i niewoli, Piękna dusza, Rozum i rzeczywistość, O kamerdynerach historii, Koniec sztuki w świecie współczesnym, Stanowisko sztuki w stosunku do religii i filozofii, Wolność jako najwyższe powołanie ducha, Sokrates i los tragiczny] 11) Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, wyb. i oprac. Tadeusz Namowicz, Wrocław, "Ossolineum" 2000 [w tym wyborze pisma Novalisa, Friedricha Schlegla, Karla Wilhelma Ferdinanda Solgera]; Idee programowe romantyków polskich. Antologia, oprac. Alina Kowalczykowa, wyd. II: Wrocław, "Ossolineum" 2000 [w tym wyborze pisma Mochnackiego, Mickiewicza, Słowackiego, Norwida]; 12) Ujęcie pozytywistyczne 13) Przełom antypozytywistyczny - odnowienie hermeneutyki przez Diltheya 14) Wokół Nietzschego, Bergsona i Crocego; 15) Estetyka awangardy. Problemy metodologiczne wypływające z refleksji nad sztuką współczesną Lektury semestru II: 2) Hermeneutyka opracowania: 3 a) Marksizm i ujęcia socjologiczne 4) Socjologia literatury: 5) Fenomenologia opracowania: 5 b) ujęcie fenomenologiczno-semiotyczne we Francji: 5 c) ujęcie fenomenologiczno-egzystencjalne we Francji: 5 d) ujęcie fenomenologiczno-strukturalistyczne w Szkole Genewskiej: 5 e) twórca wiązany z fenomenologią i z psychoanalizą: 6) Inspiracje chrześcijańskie w literaturoznawstwie Literatura dla osób zainteresowanych tematem: 7) Formalizm rosyjski, strukturalizm, New Criticism i poststrukturalizm inspiracja strukturalizmem w Polsce: opracowania ogólne: 8 c) New Criticism (Nowa Krytyka) 8) Poststrukturalizm 9) Semiotyka: 10) Filozofie dialogu; Michaił Bachtin 11) Przełom postmodernistyczny; dekonstrukcja 12) Pragmatyzm, historyzm, refleksja nad nihilizmem 13) Krytyka feministyczna, badania gender i queer, kulturalizm, postkolonializm 14 a) Modernizm 15) Sytuacja w kulturze współczesnej - postmodernizm (ponowoczesność): |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: