Gramatyka opisowa języka polskiego WH-FPZ-I-1-GramOpJP
Program ćwiczeń obejmuje przegląd podstawowych problemów z zakresu fonetyki i fonologii oraz morfologii współczesnego języka polskiego. Student powinien opanować umiejętność analizy fonetycznej, fonologicznej i morfologicznej tekstów (mówionych i pisanych). Na szczegółowy program zajęć składają się następujące zagadnienia:
Gramatyka opisowa języka polskiego (cz. 1 fonetyka i fonologia; morfologia):
1. Fonetyka i fonologia - zagadnienia ogólne.
1. Budowa i funkcje narządów mowy.
2. Artykulacyjna charakterystyka samogłosek i spółgłosek. Problem opisu samogłosek nosowych w polszczyźnie.
3. Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych. Transkrypcja fonetyczna tekstów. Przykłady opracowań języka mówionego.
4. Regionalne zróżnicowanie fonetyki polskiej. Ocena poprawności wariantów fonetycznych.
5. Podstawowe pojęcia fonologii - cecha dystynktywna, fonem, wariant fonemu, opozycja fonologiczna. Fonem a głoska.
6. Podstawy fonologicznej charakterystyki współczesnego języka polskiego.
7. Problemy dyskusyjne opisu fonologicznego.
8. Morfologia na tle innych działów językoznawstwa.
9. Części mowy.
10. Kategorie gramatyczne.
9. Słowotwórstwo.
E-Learning
W cyklu 2020/21_L: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2019/20_L: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu zajęć student:
-zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z
zakresu językoznawstwa
-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu
współczesnego językoznawstwa
-Ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu
znaków, ma świadomość złożoności języka, zna normy
językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej
komunikacji społecznej
-potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami
badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi
samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych
-ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę
uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze
przez całe życie
-ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze
w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu
społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia zajęć jest obecność, aktywność oraz przygotowanie wskazanych do opracowania lektur. Ocena semestralna wystawiana jest na podstawie ocen cząstkowych z aktywności, sprawdzianów oraz kolokwium obejmującego materiał całego semestru.
Kurs gramatyki opisowej języka polskiego kończy się egzaminem (po czwartym semestrze), obejmującym zagadnienia fonetyki i fonologii, morfologii i składni.
KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE:
Student zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa; na ocenę bardzo dobrą – w stopniu bardzo dobrym (opanował >90% materiału); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą – w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).
Student ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu znaków, świadomość złożoności języka, zna normy językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej komunikacji społecznej; na ocenę bardzo dobrą - w stopniu bardzo dobrym (>90%); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą - w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).
Student potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych; na ocenę bardzo dobrą - w stopniu bardzo dobrym (>90%); na dobrą z plusem - w stopniu więcej niż dobrym (>80%), na dobrą - w stopniu dobrym (>70%), na dostateczną z plusem - w stopniu więcej niż dostatecznym (>60%), na dostateczną - w stopniu dostatecznym (>50%).
Treści przekazywane są metodą ćwiczeniową z elementami metody podającej (z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej).
Literatura
FONETYKA I FONOLOGIA:
1. B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim - z ćwiczeniami, Warszawa 2007.
2. R. Laskowski, System fonologiczny języka polskiego, [w:] EJP lub EWoJP.
3. M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2001.
4. D. Ostaszewska, J. Tambor, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2000.
5. J. Tambor, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia, Warszawa 2007.
6. L. Dukiewicz, I. Sawicka, Gramatyka współczesnego języka Polskiego. Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.
MORFOLOGIA:
1. Bańko M., 2002: Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: PWN.
2. Bogusławski A., 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka, [w:] Poradnik Językowy, z. 8.
3. Grochowski M., 1997: Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków: Wyd. IJPPAN.
4. Grzegorczykowa R., R. Laskowski, H. Wróbel (red.), 1984: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN.
5. Heinz A. 1961: Fleksja a derywacja, w: Język Polski XLI, z. 5, s. 343-354.
6. Klebanowska B., 1987: Kategorie gramatyczne w GWJP. W: Studia gramatyczne VIII, Wrocław.
7. Mańczak W., 1956: Ile rodzajów jest w polskim?, w: Język Polski XXXVI, Kraków, s. 116-121.
8. Nagórko A., 1998: Zarys gramatyki polskiej, wyd. 2, rozszerzone, Warszawa: PWN.
9. Preyzner, M. Kategorie gramatyczne, czy(li) kategorie naszego (nie)myślenia o języku (...) Kategorie gramatyczne? - Co to takiego?, Częstochowa 2001.
9. Saloni Z., 1974: Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. W: Język Polski LIV, z. 1 i 2.
10. Saloni Z., 1976: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim. W: Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, Wrocław.
11. Tokarski J., 2001: Fleksja polska. Warszawa.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: