Wstęp do nauki o literaturze WH-FP-WM-WDNOL
Treści merytoryczne:
1. Pojęcie nauki o literaturze; pojęcia synonimiczne; nauka o literaturze wśród innych nauk humanistycznych; Dziedziny nauki o literaturze: historia literatury, teoria literatury, krytyka literacka. Dyscypliny pomocnicze i sąsiednie.
2. Pojęcie sztuki, pojęcie literatury; pojęcia synonimiczne; rozróżnienie pojęć: dzieło literackie – tekst – tekst kultury; swoistość literatury na tle innych tekstów językowych; wyznaczniki literackości. Literaturoznawstwo wobec tekstów nieliterackich.
3. Historia literatury – główne cele i sposoby jej uprawiania; podstawowe gatunki piśmiennictwa historycznoliterackiego; początki historii literatury – główne dzieła i postacie; sytuacja historii literatury w XX i XXI wieku.
4. Teoria literatury: główne cele i sposoby jej uprawiania; główne dziedziny teorii literatury. Badania nad literaturą ustną.
5. Krytyka literacka – główne cele i sposoby uprawiania; główne gatunki piśmiennictwa krytycznoliterackiego; początki krytyki literackiej; krytyka literacka dziś.
6. Początki refleksji teoretycznoliterackiej – źródła antyczne; teorie klasycystyczne, romantyczne i pozytywistyczne; koncepcje filologiczno-historyczne; przełom antypozytywistyczny.
7. Główne koncepcje dzieła literackiego w badaniach literackich XX i XXI wieku (Roman Ingarden).
8. Główne koncepcje dzieła literackiego w badaniach literackich XX i XXI wieku (rosyjska szkoła formalna i strukturalizm).
9. Główne koncepcje dzieła literackiego w badaniach literackich XX i XXI wieku; (Bachtin);
10. Główne koncepcje dzieła literackiego w badaniach literackich XX i XXI wieku (semiotyka, hermeneutyka i inne).
11. Analiza i interpretacja; wartościowanie dzieła literackiego; koncepcja arcydzieła.
12. Literatura a rzeczywistość.
13. Pojęcie intertekstualności; jego zakres i odmiany; badania intertekstualne.
14. Problematyka odbioru literatury. Funkcje literatury.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Wiedza
Student
- wie, czym jest nauka o literaturze, jaki jest jej przedmiot, potrafi odnaleźć jej miejsce w literaturoznawstwie
- zna i rozumie terminologię teoretycznoliteracką
- ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i
nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze
literaturoznawstwa; ma podstawową wiedzę o
dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i
kierunkach ich rozwoju
Umiejętności
Student:
- posiada podstawowe umiejętności w zakresie formułowania problemów badawczych, wie, jakimi metodami literaturoznawczymi należy posłużyć się we własnych badaniach
- potrafi zreferować literaturę przedmiotu
Kompetencje społeczne
Student:
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze przez całe życie (FP1_K01).
Punktacja ECTS:
Udział w ćwiczeniach: 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń, lektura tekstów: 20 godz.
Przygotowanie do egzaminu: 25 godz.
Liczba godzin łącznie: 75
Liczba ECTS: 3.00
Kryteria oceniania
Wiedza:
Na ocenę 2 (niedostateczny): brak znajomości tekstów podanych jako lektura obowiązkowa; brak umiejętności poprawnego zreferowania, w mowie i w piśmie, treści wykładu i przeczytanych lektur; nieznajomość tytułów tekstów teoretycznych i nazwisk badaczy-literaturoznawców.
Na ocenę 3 (dostateczny): hasłowa znajomość wykładanych treści; ogólnikowa znajomość tekstów podanych jako lektura obowiązkowa, bez umiejętności poprawnego merytorycznie ich zreferowania; nieznajomość nazwisk badaczy-literaturoznawców ani tytułów ich prac.
Na ocenę 4 (dobry): dobra znajomość lektury obowiązkowej wraz z poprawnością rozumienia głównych tez przy ew. próbach dyskusji; dobra znajomość nazwisk badaczy, historyków i teoretyków literatury, a także ich osiągnięć; poprawne zrozumienie treści przekazanych podczas wykładu, samodzielna lektura jednego-dwóch wybranych tekstów z podanego zakresu literatury uzupełniającej; sprawne posługiwanie się językiem polskim, poprawność ortograficzna, stylistyczna i interpunkcyjna.
Na ocenę 5 (bardzo dobry): pogłębiona znajomość treści lektur obowiązkowych i treści podawanych podczas wykładu; umiejętność porównania teoretycznych stanowisk badaczy; samodzielna (krytyczna) interpretacja nadrzędnych w danym tekście tez teoretycznych; samodzielna lektura dwóch-trzech wybranych tekstów z podanego zakresu literatury uzupełniającej.
Umiejętności:
Na ocenę 2 (niedostateczny): brak umiejętności pisemnego (lub ustnego) zreferowania głównych tez rozwijanych w tekstach obowiązkowych; nieznajomość nazwisk badaczy, historyków, teoretyków literatury i ich osiągnięć; nieumiejętność zredagowania pisemnej lub ustnej pracy lub wypowiedzi egzaminacyjnej; w pracy pisemnej niedostateczna znajomość języka polskiego, błędy w pisowni nazwisk polskich i obcych, błędy ortograficzne, stylistyczne i interpunkcyjne.
Na ocenę 3 (dostateczny): słaba znajomość literatury obowiązkowej; referowanie tekstów w miarę poprawne, ale bez zrozumienia sensu podanych tez; względna poprawność w redagowaniu pisemnej lub ustnej pracy lub wypowiedzi egzaminacyjnej; ograniczona znajomość języka polskiego: błędy w pisowni nazwisk polskich i obcych, błędy ortograficzne (dopuszcza się 2-3 błędy ortograficzne), stylistyczne i interpunkcyjne.
Na ocenę 4 (dobry): umiejętność poprawnej lektury obowiązkowej i treści przekazywanych podczas wykładu z możliwością ew. dyskusji o omawianych problemach; poprawność ortograficzna (dopuszcza się 1 błąd ortograficzny), stylistyczna i interpunkcyjna pracy egzaminacyjnej.
Na ocenę 5 (bardzo dobry): samodzielna i krytyczna lektura tekstów teoretycznych, ew. umiejętność krytycznej oceny tez stawianych przez autorów, umiejętność uargumentowania własnego stanowiska; pełna poprawność ortograficzna, stylistyczna i interpunkcyjna pracy egzaminacyjnej; samodzielność (oryginalność) w ujęciu tematów, dyskusja (czy polemika) z przedłożonymi problemami.
Kompetencje:
Znajomość podanych lektur obowiązkowych;
Umiejętność posłużenia się tezami teoretycznymi w analizie i interpretacji utworów literackich.
Na ocenę końcową składają się:
Obowiązkowa obecność na wykładzie, z możliwością sporadycznej weryfikacji przez prowadzącego (1/3)
Pozytywna ocena z egzaminu końcowego, przeprowadzanego w formie pisemnej lub ustnej (2/3)
Literatura
Literatura:
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Arystoteles, Poetyka, tłum. H. Podbielski, Wrocław 1983 (i wyd. n.).
2. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, A. Burzyńska, M. P. Markowski, Kraków 2006 [wybrane zagadnienia].
1. S. Sawicki, Czym jest poezja?, w: tenże, Czym jest sztuka?, Kraków 1985 lub w: tenże, Wartość – sacrum – Norwid, Lublin 1994.
2. R. Ingarden, Z teorii dzieła literackiego: Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej, Schematyczność dzieła literackiego, Dzieło literackie i jego konkretyzacje, w: Problemy teorii literatury, seria 1, red. H. Markiewicz, Wrocław 1967 lub 1987 lub w: tenże, Szkice z filozofii literatury, Kraków 2000.
3. J. Sławiński, Funkcje krytyki literackiej, O problemach „sztuki interpretacji”, w: tenże, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 (i wyd. n.).
4. E. Auerbach, Blizna Odyseusza, w: tenże, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, tłum. Z. Żabicki, Warszawa 1968 (i wyd. n.).
5. H. Markiewicz, Odmiany intertekstualności, w: tenże, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989.
6. W. Iser, Zmienne funkcje literatury, tłum. A. Sierszulska, w: Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, red. R. Nycz, Kraków 2004.
Literatura uzupełniająca:
1. Trzy poetyki klasyczne. Arystoteles, Horacy, Pseudo-Longinos, tłum. T. Sinko, Wrocław 1951.
2. R. Ingarden, O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa 1960.
3. R. Ingarden, Przedmiot i zadania wiedzy o literaturze, w: tenże, Studia z estetyki.
4. S. Sawicki, Początki syntezy historycznoliterackiej w Polsce, Warszawa 1969.
5. Teorie literatury XX wieku. Antologia, oprac. A. Burzyńska, M. P. Markowski, Kraków 2006.
6. K. Wyka, Węgiel mojego zawodu, w: O potrzebie historii literatury, Warszawa 1969.
7. M. R. Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 1974 (i wyd. n.).
8. J. Sławiński, Problemy literaturoznawczej terminologii, w: tenże, Dzieło, język, tradycja, Warszawa 1974 (i wyd. n.).
9. W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976.
10. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1978 (i wyd. n.).
11. K. Dybciak, Personalistyczna krytyka literacka. Teoria i opis nurtu z lat trzydziestych, Wrocław 1981.
12. S. Sawicki, Poetyka, interpretacja, sacrum, Warszawa 1981.
13. B. Chrząstowska, S. Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 1987.
14. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 1998 (i wyd. n.).
15. The Longman Dictionary of Poetics Terms by Jack Myers, Michael Simms, New York - London 1989.
16. M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990 (i wyd. n.).
17. J. Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990 (i wyd. n.).
18. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa 1991 (i wyd. poprzednie).
19. The New Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics by A. Preminger and T. V. F. Brogan, Princeton, New Jersey, Princeton University Press 1993.
20. S. Sawicki, Wartość – sacrum – Norwid. Studia i szkice aksjologicznoliterackie, Lublin 1994.
21. The New Princeton Handbook of Poetics Terms by T. V. F. Brogan, Princeton University Press 1994.
22. Z. Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1995 (i wyd. n.).
23. E. Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995.
24. H. Markiewicz, Wymiary dzieła literackiego i tenże, Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1996.
25. Z. Mitosek, Mimesis. Zjawisko i problem, Warszawa 1997.
26. H. Markiewicz, Z dziejów polskiej wiedzy o literaturze, Kraków 1998.
27. J. Culler, Teoria literatury, tłum. M. Bassaj, Warszawa 1998.
28. Ta dziwna instytucja zwana literaturą. Z Jacquesem Derridą rozmawia Derek Attritge, w: Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.
29. Dekonstrukcja i jej konsekwencja dla badań literackich, w: Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.
30. Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. I-II, Warszawa 2000.
31. Psychoanaliza i literatura, red. P. Dybel, M. Głowiński, Gdańsk 2001.
32. Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004.
33. S. Sawicki, Wartość – sacrum – Norwid (2). Studia i szkice aksjologicznoliterackie, Lublin 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: