Poetyka WH-FP-C-P1.1
Treści merytoryczne:
Ćwiczenia z poetyki, rozumianej jako nauka o budowie dzieła literackiego, a w szczególności o jego językowym ukształtowaniu, to studium wiedzy o podstawowych elementach struktury dzieła literackiego. Kurs na I roku rozpoczynają zagadnienia wstępne, głównym zaś przedmiotem badawczo-dydaktycznego zainteresowania są dwie podstawowe dziedziny poetyki: wersologia i stylistyka. Na zajęciach wstępnych podejmowane są następujące problemy: Poetyka jako nauka; Czynniki prozodyczne jako różnicujące znaczenie wypowiedzi. Wersyfikacja obejmuje następujące tematy: Podstawowe pojęcia wersyfikacji (wers, klauzula, średniówka, rym, strofa; symbolika wersyfikacyjna); Rozczłonkowanie wersowe a składniowo-intonacyjne; Strofika; Wiersz średniowieczny; Wiersz sylabiczny; Wiersz sylabotoniczny; Wiersz toniczny; Wiersz nieregularny (sylabiczny, sylabotoniczny, toniczny, vers-libre); Wiersz wolny; Opozycja wiersz – proza. Podsumowanie: systemy wersyfikacyjne w polskiej wersyfikacji; Semantyka form wierszowych. Stylistyka i jej przedmiot. Zagadnienie języka poetyckiego; Fonetyczne środki stylu; Fleksyjne, składniowe i słowotwórcze środki stylu; Leksyka jako sfera wyborów stylistycznych; Leksyka a semantyka; Metafora; Alegoria, mit i symbol; Stylizacja i jej rodzaje; Podsumowanie: elementy ogólnej teorii stylu.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Podstawę studium poetyki stanowi lektura opracowań teoretycznych i praca analityczno-interpretacyjna nad wybranymi tekstami literackimi, podjęta w aspekcie podejmowanych zagadnień teoretycznych. Student jest zobowiązany do znajomości lektur teoretycznych i literackich, poświadczonej aktywnym udziałem w zajęciach. Warunkiem zaliczenia są: a) uczestnictwo w zajęciach (dopuszcza się trzy usprawiedliwione nieobecności w ciągu semestru); b) pozytywne oceny z zapowiadanych pisemnych sprawdzianów. W ocenianiu sprawdzianów (i innych prac pisemnych) brana jest pod uwagę zarówno strona merytoryczna, jak i poprawność prac pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
EFEKTY KSZTAŁCENIA:
FP1_W03 - zna podstawową terminologię poetologiczną;
FP1_W07 - ma uporządkowaną wiedzę, obejmującą wybrane teorie i nurty metodologiczne, wypracowane w obszarze literaturoznawstwa; ma podstawową wiedzę o dwudziestowiecznych osiągnięciach w tym zakresie i kierunkach ich rozwoju;
FP1_U07 - posiada umiejętność referowania literatury przedmiotu poetologicznej, merytorycznego argumentowania i formułowania wniosków;
FP1_K01 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę uczenia się, rozwoju i uczestniczenia w kulturze przez całe życie.
OPIS ECTS - 4 punkty:
Udział w ćwiczeniach: 60 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń: 30 godz.
Przygotowanie do kolokwium: 30 godz.
Liczba godzin łącznie: 120
Kryteria oceniania
Ćwiczenia z poetyki uwzględniają analizę lektur teoretycznych, mającą ułatwić studentom porządkowanie i przyswajanie wiedzy. Prowadzący wskazuje kluczową problematykę zadanego tekstu, uruchamia również kontekst historyczny i metodologiczny danego wycinka wiedzy poetologicznej. Studenci zachęcani są do wskazania miejsc niejasnych w omawianym tekście.
Kolejnym istotnym wątkiem każdych ćwiczeń jest analiza wybranych przez prowadzącego lub zaproponowanych przez studentów przykładów - prowadzi się ją w celu wykazania heurystycznej mocy tez i kategorii poznanych wstępnie w trybie teoretycznym. Analizy zakładają aktywne uczestnictwo studentów, prowadzące do równowagi między wiedzą teoretyczną i umiejętnościami praktycznymi.
Weryfikacja efektów kształcenia uzyskiwana jest na podstawie ocen za aktywność w czasie ćwiczeń, ocen za kolokwia cząstkowe, ocen za kolokwia semestralne i roczne.
WIEDZA:
Ocena 2 (ndst.): brak znajomości tekstów obowiązkowych; brak rozumienia problemów omawianych podczas ćwiczeń; niedostateczna znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie; brak umiejętności poprawnego zreferowania, w mowie i w piśmie, treści przeczytanych lektur; nieznajomość tytułów tekstów teoretycznych i nazwisk badaczy-literaturoznawców; więcej niż dwie nieodrobione nieobecności na ćwiczeniach.
Ocena 3 (dost.): ogólnikowa znajomość tekstów lekturowych omawianych na ćwiczeniach; słaba umiejętność poprawnego zreferowania, w mowie i w piśmie, treści przeczytanych lektur; nieznajomość tytułów tekstów teoretycznych i nazwisk badaczy-literaturoznawców; pełna frekwencja (odrobione nieobecności).
Ocena 4 (db.): znajomość tekstów z zakresu lektury obowiązkowej wraz z poprawnością rozumienia głównych tez przy ew. próbach dyskusji; znajomość nazwisk badaczy, historyków i teoretyków literatury, a także ich osiągnięć; poprawne zrozumienie treści przekazanych podczas ćwiczeń; umiejętność poprawnego zreferowania, w mowie i w piśmie, treści przeczytanych lektur; dobra znajomość tytułów opracowań teoretycznych i nazwisk badaczy-literaturoznawców; pełna frekwencja (odrobione nieobecności).
Ocena 5 (bdb.): bardzo dobra znajomość treści teoretycznych, dobre zrozumienie problemów literatury teoretycznej, umiejętność dostrzegania różnic między stanowiskami badaczy, samodzielna (krytyczna) interpretacja tez teoretycznych; umiejętność skorelowania wywodu teoretycznego z analizą omawianego na ćwiczeniach dzieła literackiego.
UMIEJĘTNOŚCI:
Ocena 2 (ndst.): brak umiejętności pisemnego (lub ustnego) zreferowania głównych tez rozwijanych w tych tekstach; nieznajomość nazwisk badaczy, historyków i teoretyków literatury, i ich prac; nieumiejętność zredagowania sprawdzianu pisemnego poprawnego pod względem merytorycznym, ortograficznym (3 lub więcej błędów ortograficznych), stylistycznym i interpunkcyjnym.
Ocena 3 (dost.): słaba znajomość podanej literatury przedmiotu; referowanie tekstów w miarę poprawne, ale bez głębszego ich zrozumienia; względna poprawność ortograficzna (dopuszcza się 2 błędy ortograficzne), stylistyczna i interpunkcyjna w pracach pisemnych.
Ocena 4 (db.): umiejętność poprawnej lektury tekstów teoretycznych; rozumienie treści przekazywanych podczas ćwiczeń z możliwością ew. dyskusji o omawianych problemach; poprawność ortograficzna (dopuszcza się 1 błąd ortograficzny), stylistyczna i interpunkcyjna w pracach pisemnych.
Ocena 5 (bdb.): samodzielna i krytyczna lektura tekstów teoretycznych, ew. umiejętność krytycznej oceny tez stawianych przez autorów; pełna poprawność ortograficzna, stylistyczna i interpunkcyjna w pracach pisemnych; samodzielność w ujęciu tematów, dyskusja czy polemika z przedkładanymi problemami.
Kompetencje:
Znajomość podanych lektur teoretycznych.
Umiejętność posłużenia się tezami teoretycznymi w analizie i interpretacji utworów literackich.
Poprawna analiza i interpretacja utworów literackich w aspekcie kategorii, którymi posługuje się poetyka.
Na zaliczenie końcowe składają się:
- pełna frekwencja na ćwiczeniach (dopuszcza się dwie nieusprawiedliwione nieobecności w ciągu semestru, jeżeli jest ich więcej, należy - w czasie dyżuru - dowieść znajomości problematyki omawianej na wszystkich [!] opuszczonych ćwiczeniach);
- znajomość prac teoretycznych i dzieł literackich przewidzianych na dane zajęcia; należy uwzględnić możliwość sprawdzianów pisemnych z lektur.
Literatura
LEKTURY OBOWIĄZKOWE: A. Kulawik, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1990 lub 1997 (podręcznik obowiązkowy). – M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 1998 i wyd. następne (wybrane hasła). – R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, tłum. K. Pomorska, „Pamiętnik Literacki” 1960 z. 2, s. 431-473 lub w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia w trzech tomach, oprac. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1972 i wyd. nast. Kraków 1976, s. 22-68 lub w: tenże, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, red. M. R. Mayenowa, Warszawa 1989, t. II. L. Pszczołowska, Semantyka form wierszowych, „Pamiętnik Literacki” 1981, z. 4, s. 191-203 lub w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, red. J. Sławiński, Wrocław 1986, s. 193-206. – M. R. Mayenowa, Pojęcie języka poetyckiego i pojęcie stylu, w: Problemy teorii literatury, S. 3, red. H. Markiewicz, Wrocław 1988, s. 7-11. – S. Knisplówna, Instrumentacja głoskowa w „Pomniku” Tuwima, w: Stylistyka polska. Wybór tekstów, wybór, opracowanie i wstęp E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1973, s. 141-150. – K. Wyka, Słowa-klucze, w: Stylistyka polska. Wybór tekstów, dz. cyt., s. 153-166. – P. Ricoeur, Metafora i symbol, tłum. K. Rosner, w tenże, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, oprac. i wstęp K. Rosner, Warszawa 1989, s. 123-155. – H.-G. Gadamer, Symbol i alegoria, w: Symbole i symbolika, red. M. Głowiński, Warszawa 1990, s. 98-107.
OPRACOWANIA UZUPEŁNIAJĄCE. Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 2000. – E. Dąbrowska, Poetyka [hasło], w: Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 2000, t. II, s. 37-40. – Wersyfikacja: Sylabizm, oprac. M. Dłuska, w: Sylabizm [z serii Poetyka. Zarys encyklopedyczny], red. Z. Kopczyńska, M. R. Mayenowa, Wrocław 1956, s. 7-72. – Sylabotonizm, oprac. M. Dłuska, w: Sylabotonizm [z serii Poetyka. Zarys encyklopedyczny], red. Z. Kopczyńska, M. R. Mayenowa, Wrocław 1957, s. 7-40. – M. Dłuska, Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej, Warszawa 1978. – M. Dłuska, Odmiany i dzieje wiersza polskiego. Prace wybrane, red. S. Balbus, Kraków 2001. – Ogólna charakterystyka wiersza tonicznego, w: T. Dobrzyńska, Z. Kopczyńska, Tonizm [z serii Poetyka. Zarys encyklopedyczny], Wrocław 1979, s. 10-35. – L. Pszczołowska, Wiersz nieregularny [z serii Poetyka. Zarys encyklopedyczny], Wrocław 1987. – L. Pszczołowska, Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław 1997. Stylistyka: Studia o metaforze, red. E. Sarnowska-Temeriusz, Wrocław 1980, t. I. – Studia o metaforze, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1983, t. II. –D. Sayers, O pisaniu i czytaniu utworów alegorycznych, tłum. P. Graff, „Pamiętnik Literacki”, 1975, z. 3, s. 195-216 lub w: Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, red. K. Bartoszyński, M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1988, t. II, s. 313-332. – Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, w: tenże, Egzystencja i hermeneutyka, oprac. S. Cichowicza, Warszawa 1985. – A. Okopień-Sławińska, Metafora bez granic, w: tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria), Wrocław 1975, s. 116-136 lub Kraków 1998, wyd. 2, s. 137-161. – M. Podraza-Kwiatkowska, Pojęcie symbolu, w: tejże, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Kraków 1994, s. 15-45. – M. Głowiński, O stylizacji, w: Stylistyka polska. Wybór tekstów, dz. cyt., s. 249-263 lub w: tenże, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje, Kraków 2000, s. 53-72. – M. Głowiński, Kunszt wieloznaczności, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 3, s. 129-141 lub w: tenże, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje, dz. cyt., s. 419-433. – S. Sawicki, Z zagadnień semantyki poetyckiej Norwida, w: tenże, Poetyka, interpretacja, sacrum, Warszawa 1981, s. 59-83.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: