Historia filozofii starożytnej 1 WH-FK-I-1-HisFilStar
Wykłady z historii filozofii starożytnej mają na celu pokazać w oparciu o dostępne teksty świadectwa literatury filozoficznej najważniejsze idee filozoficzne wypracowane przez filozofów greckich, a także to, jak owe idee rodziły się, funkcjonowały i czym były w życiu samych filozofów i w kulturze antycznej w ogóle. podstawą jest lektura tekstów źródłowych, w pierwszym semestrze głównie "Żywotów I poglądów słynnych filozofów" Diogenesa Laertiosa i zbiorów tzw. testimoniów, a także dzieł literackich (Hezjoda i Homera) zwłaszcza w odniesieniu wykładów wprowadzających. W semestrze drugim, wchodzi dodatkowo lektura wybranych dzieł Platona, Arystotelesa, Stoików i Epikura.
Tematyka zajęć: Umysłowość grecka epoki przedfilozoficznej. Irracjonalizm i racjonalizm grecki - racjonalne i irracjonalne aspekty greckiej umysłowości (w odniesieniu do świata bogów i przyrody) i ich oddźwięk w filozofii greckiej. Homerycka i Hezjodowa wizja świata (racjonalne i irracjonalne aspekty greckiego obrazu świata). Orfizm i orfickie inspiracje w filozofii greckiej. Narodziny filozofii greckiej - demitologizacja i racjonalizacja greckiego obrazu świata i greckiego pojęcia boskości. Naturalistyczny nurt filozofii greckiej. Tales. Anaksymander, Anaksymenes - odkrycie boskiej i zarazem naturalnej zasady całej natury. Ksenofanes i jego krytyka tradycyjnej teologii greckiej. Heraklit z Efezu i jego filozofia Logosu Pitagoreizm (orfickie idee w pitagoreizmie, astronomia i metafizyka pitagorejska, odkrycie matematycznego charakteru rzeczywistości, walka i harmonia przeciwieństw, moralność pitagorejska). Parmenides i jego idea metafizyczna idea niezmiennego bytu. Empedokles - wizja świata w sprzęgu miłości i nienawiści - miłość jako rzeczywista podstawa racjonalego porządku świata. Anaksagoras i idea boga jako rozumu. Demokryt z Abdery i jego próba przezwyciężenia aporii Parmenidejskiej (atomizm, etyka). Sofiści greccy - ogólna charakterystyka sofistyki greckiej i jej najważniejsi przedstawilciele. Zdobycze sofistyki greckiej. Sofistyczny model kultury i sofistyczne idee wychowawcze. Idea instynktu naturalnego i moralności naturalnej. Sokrates – wyjątkowość i wychowawcza misja Sokratesa, intelektualizm etyczny i maieutyka Sokratejska. Sokratejska koncepcja moralności. Sokratycy mniejsi: Antystenes i cynizm (cynickie orędzie wyzwolenia); Arystyp z Cyreny i cyrenaicy (hedonizm cyrenaików).
|
W cyklu 2021/22_L:
Wykłady z historii filozofii starożytnej mają na celu pokazać najważniejsze idee filozoficzne wypracowane przez filozofów greckich, a także to, jak owe idee rodziły się, funkcjonowały i czym były w życiu samych filozofów i w kulturze antycznej w ogóle. Tematyka zajęć: Umysłowość grecka epoki przedfilozoficznej. Irracjonalizm i racjonalizm grecki - racjonalne i irracjonalne aspekty greckiej umysłowości (w odniesieniu do świata bogów i przyrody) i ich oddźwięk w filozofii greckiej. Homerycka i Hezjodowa wizja świata (racjonalne i irracjonalne aspekty greckiego obrazu świata). Orfizm i orfickie inspiracje w filozofii greckiej. Narodziny filozofii greckiej - demitologizacja i racjonalizacja greckiego obrazu świata i greckiego pojęcia boskości. Naturalistyczny nurt filozofii greckiej. Tales. Anaksymander, Anaksymenes - odkrycie boskiej i zarazem naturalnej zasady całej natury. Ksenofanes i jego krytyka tradycyjnej teologii greckiej. Heraklit z Efezu i jego filozofia Logosu Pitagoreizm (orfickie idee w pitagoreizmie, astronomia i metafizyka pitagorejska, odkrycie matematycznego charakteru rzeczywistości, walka i harmonia przeciwieństw, moralność pitagorejska). Parmenides i jego idea metafizyczna idea niezmiennego bytu. Empedokles - wizja świata w sprzęgu miłości i nienawiści - miłość jako rzeczywista podstawa racjonalego porządku świata. Anaksagoras i idea boga jako rozumu. Demokryt z Abdery i jego próba przezwyciężenia aporii Parmenidejskiej (atomizm, etyka). Sofiści greccy - ogólna charakterystyka sofistyki greckiej i jej najważniejsi przedstawilciele. Zdobycze sofistyki greckiej. Sofistyczny model kultury i sofistyczne idee wychowawcze. Idea instynktu naturalnego i moralności naturalnej. Sokrates – wyjątkowość i wychowawcza misja Sokratesa, intelektualizm etyczny i maieutyka Sokratejska. Sokratejska koncepcja moralności. Sokratycy mniejsi: Antystenes i cynizm (cynickie orędzie wyzwolenia); Arystyp z Cyreny i cyrenaicy (hedonizm cyrenaików). |
E-Learning
W cyklu 2021/22_L: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2022/23_L: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2020/21_L: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
W cyklu 2021/22_L: Punkty ECTS:
30 godz. - wykład - 1 punkt
30 godz. - przygotowanie do egzaminu - 1 punkt
| W cyklu 2022/23_L: Punkty ECTS:
15 godz. - wykład - 1 punkt
15 godz. - praca własna, przygotowanie do egzaminu - 1 punkt
|
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23_L: | W cyklu 2021/22_L: | W cyklu 2020/21_L: |
Efekty kształcenia
Przedmiotowe efekty uczenia się w dostosowaniu do literatury filozoficznej
FK1_W04
Zna wybrane zagadnienia kontekstu historycznego i kulturowego fenomenów literackich w okresie starożytnym. Rozumie znaczenie kontekstu kulturowego i historycznego w dziejach i recepcji literatury.
FK1_U05
Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych.
FK1_K01:
Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji tak nauk o literaturze jak i wiedzy o literaturze okresu starożytnego.
Kryteria oceniania
Zajęcia mają charakter wykładów Część zajęć ma charakter analizy wybranych tekstów filozoficznych. Przed egzaminem przeprowadza się zajęcia w formie ogólnego powtórzenia najważniejszych tematów, wymaganych do opanowania na egzamin. Efekty kształcenia, zwłaszcza w zakresie wiedzy i umiejętności, ale również w zakresie kompetencji społecznych weryfikuje się w trakcie zajęć mających charakter tzw. powtórzeń, a ostatecznie – w trakcie egzaminu ustnego. Przed bezpośrednim egzaminem można przygotować się do odpowiedzi pisemnie z wykorzystaniem notatek z wykładów, a także zalecanych tekstów literatury filozoficznej, np. "Żywotów..." Diogenesa Laertiosa.
Na ocenę bardzo dobra trzeba wykazać się na egzaminie w miarę szczegółową znajomością zalecanych starożytnych tekstów źródłowych (literatury filozoficznej), i rozumieniem zawartej w nich problematyki filozoficznej, (a dodatkowo znajomością jedną przeczytanej lektury). Na ocenę dobro trzeba wykazać się znajomością filozofii mawianego okresu, rozumieniem problematyki filozoficznej tego okresu, i znajomością starożytnych tekstów źródłowych. Na ocenę dostateczną wystarczy ogólna znajomość nurtów filozoficznych przerabianego okresu i ich najważniejszych przedstawicieli, i znajomość starożytnych źródeł (literatury filozoficznej).
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Teksty xródłowe:
Diogenes Laertios, Źywoty i poglądy słynnych filozofów, dowolne wydanie
Kirk, Raven, Schofield, Filozofia przedsokratejska, Warszawa Poznań 1999.
K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przedsokratejskiej - teksty źródłowe, Warszawa1972.
J. Gajda, Sofiści - teksty źródłowe, Warszawa 1989.
I. Krońska, Sokrates - teksty źródłowe, Warszawa 1983.
K. Mrówka, Heraklit - teksty źródłowe, Warszawa 2004
Zalecany podręcznik:
G. Reale, Historia filozofii starożytnej, Lublin 1993 – 2002.
Literatura dodatkowa:
P. Hadot, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, Warszawa 1992.
P. Hadot, Czym jest filozofia starożytna, Warszawa 2000.
W. Jaeger, Paidea, Warszaw 2001.
A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1983.
A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.
|
W cyklu 2021/22_L:
Literatura obowiązkowa: Zalecany podręcznik: Literatura dodatkowa: |
W cyklu 2022/23_L:
Literatura obowiązkowa: Zalecany podręcznik: Literatura dodatkowa: |
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_L:
Uwagi będą przekazywane na zajęciach |
W cyklu 2022/23_L:
Uwagi będą przekazywane na zajęciach |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: