Biologiczne podstawy zachowania WF-ZPS-N-BPZC
Celem zajeć jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu:
(1) przetrwania (np. wybór pożywienia, preferencje dotyczące miejsca schronienia, walka z drapieżnikami i innymi zagrożeniami);
(2) życia płciowego i reprodukcji (np. kobiece i męskie strategie dobory partnera do związku trwałego i przelotnego, przywiązanie, zazdrość o partnera seksualnego);
(3) rodzicielstwa (np. znaczenie ojca i matki dla przetrwania i rozwoju potomstwa, zdolność dzieci do przekształcania opieki rodzicielskiej w sukces reprodukcyjny, konflikt między rodzicami a potomstwem);
(4) pokrewieństwa (np. prawo Hamiltona i jego implikacje);
(5) życia w grupie (np. altruizm i zachowania pomocne, agresja i wojna).
Ćwiczenia mają na celu pogłębienie i uszczegółowienie wiedzy omawianej w ramach wykładu poprzez dyskusję i analizę poszczególnych zagadnień w oparciu o specjalistyczną literaturę przedmiotu, a także zapoznanie uczestników z podstawowymi metodami formułowania hipotez badawczych z zakresu biologicznych podstaw zachowania, oraz ich weryfikowania w świetle odpowiednich źródeł danych.
|
W cyklu 2021/22:
Celem zajeć jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu: |
W cyklu 2022/23:
Celem zajeć jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu: |
W cyklu 2023/24:
Celem zajeć jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu: |
W cyklu 2024/25:
Celem zajeć jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu: |
E-Learning
W cyklu 2023/24: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2021/22: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2024/25: E-Learning | W cyklu 2019/20: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2020/21: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2022/23: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
W cyklu 2023/24: Punkty ECTS:
- udział w ćwiczeniach – 32 godzin;
- przygotowanie do zajęć/ lektura tekstów – 30 godzin;
- przygotowanie wystąpienia - 30
- przygotowanie do kolokwium – 28 godzin;
(120 godzin/ 30 = 4 punktów ECTS) | W cyklu 2024/25: Punkty ECTS:
- udział w ćwiczeniach – 32 godzin;
- przygotowanie do zajęć/ lektura tekstów – 30 godzin;
- przygotowanie wystąpienia - 30
- przygotowanie do kolokwium – 28 godzin;
(120 godzin/ 30 = 4 punktów ECTS) | W cyklu 2022/23: Punkty ECTS:
- udział w ćwiczeniach – 32 godzin;
- przygotowanie do wykładu/ lektura tekstów – 30 godzin;
- przygotowanie referatu - 30
- przygotowanie do kolokwium – 28 godzin;
(120 godzin/ 30 = 4 punktów ECTS) |
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: Po ukończeniu zajęć student powinien posiadać wiedzę z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii, psychologii ewolucyjnej i genetyki behawioralnej, umożliwiającą mu/jej wyjaśnianie przyczyn zachowań ludzkich w kontekście adaptacji psychicznych, rozumianych jako mechanizmy psychologiczne wykształcone w toku ewolucji.
UMIEJĘTNOŚCI: Po ukończeniu zajęć student powinien: umieć obiektywnie ocenić wartość poznawczą i praktyczną biologicznego podłoża życia psychicznego; dostrzegać biologiczne przyczyny zarówno prawidłowych, jak i patologicznych zjawisk psychospołecznych; znać i rozumieć genezę procesów biologicznych, leżących u podstaw procesów psychicznych oraz umieć wykorzystać tę wiedzę w celu lepszego wyjaśniania przyczyn ludzkich zachowań; umieć analizować teksty naukowe, a także prezentować i wyjaśniać wybrane zagadnienia z zakresu teorii ewolucji, etologii, socjobiologii, psychofizjologii i genetyki behawioralnej w kontekście ludzkich zachowań.
KOMPETENCJE: Po ukończeniu zajęć student powinien akceptować wieloczynnikowe podłoże życia psychicznego i mieć świadomość jego znaczenia; dostrzegać potrzebę stałego uzupełniania wiedzy w zakresie biologicznych podstaw zachowania; być otwart(ą)ym na współpracę ze specjalistami innych dyscyplin; dążyć do holistycznego rozumienia życia psychicznego.
Punkty ECTS:
- udział w ćwiczeniach – 30 godzin;
- przygotowanie do wykładu/ lektura tekstów – 45 godzin;
- przygotowanie do egzaminu – 45 godzin;
(120 godzin/ 30 = 4 punktów ECTS)
Kryteria oceniania
Na ocenę niedostateczną (2):
- student opanował mniej niż 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Udzielane przez niego odpowiedzi są błędne lub niekompletne, nie potrafi wykorzystać wiedzy do wyjaśnienia przyczyn konkretnych ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę dostateczną (3):
- student opanował minimum 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Operuje wiedzą ze zrozumieniem tylko w pewnym wąskim zakresie i potrafi ją wykorzystać do wyjaśnienia tylko niektórych przyczyn ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę dobrą (4):
- student operuje ze zrozumieniem minimum 80% wiedzy, objętej tokiem nauczania. Potrafi wykorzystać tę wiedzę do wyjaśnienia przyczyn ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę bardzo dobrą (5):
- student dysponuje w zasadzie pełnym zakresem wiedzy i umiejętności, objętych tokiem nauczania. Potrafi w sposób wyczerpujący i kompetentny zaprezentować wiedzę z zakresu biologicznych podstaw ludzkiego zachowania oraz poprawnie wykorzystuje ją do wyjaśniania genezy i funkcji adaptacji psychofizjologicznych.
Literatura
Arzt V., Birmelin I. (2001). Takie jak my. Czy zwierzęta mają świadomość. Warszawa: Bertelsman Media Sp. Zoo.
Buss D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
Buss, D. M. (2014). Zazdrość. Niebezpieczna namiętność. Gdańsk: GWP.
De Catanzaro, D. A. (2003). Motywacje i emocje. Poznań: Zysk i S-ka.
De Waal, F. (2020). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Copernicus Center Press.
Diamond, J. (2019). Trzeci szympans. Kraków: Copernicus Center Press.
Dunbar, R. (2019). Człowiek. Biografia. Kraków: Copernicus Center Press.
Dzik, J. (2021). Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Warszawa: WUW.
Etcoff N. (2002). Przetrwają najpiękniejsi. Warszawa: Cis; WAB.
Everrett D. L. (2019). Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Fisher, H. (2016). Anatomia miłości. Nowe spojrzenie. Poznań: Rebis.
Gazzaniga, M. S. (2020). Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Sopot: Smak słowa.
Goodall J. (2019). Przez dziurkę od klucza. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Greszta, E., Jastrzębski, J., Izdebski, Z., Kowalska-Dąbrowska, M., Januszkiewicz, A. (2016). Attachment style, love components and sociosexual orientation of men and women in different types of heterosexual relationships. Polskie Forum Psychologiczne, 21(4), 490-513.
Hammer, D., Copeland, P. (2002). Geny a charakter. Warszawa: CiS.
Jastrzębski, J., Drążdżewska, A., Nazarowicz, M., Przybysz, N. (2016). Rodzaj doświadczanych emocji a zachowania wiążące w romantycznych związkach kobiet I mężczyzn w średniej dorosłości. Fides et Ratio, 28(4), 90-117.
Kalat, J. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
Łukasik, A., Marzec, M., Jastrzębski, J. (2015). Prekultura – kultura u zwierząt. Fides et Ratio, 24(4), s.145-156.
Marzec, M., Łukasik, A., Jastrzębski, J. (2014). Orientacja socjoseksualna a taktyki utrzymania partnera w związku długotrwały. Fides et Ratio, 20(4), 196-221.
Miller. G. (2004). Umysł w zalotach. Jak wybory seksualne kształtowały naturę człowieka. Poznań: Rebis;
Oniszczenko, W. (2002). Geny i środowisko a zachowanie. Warszawa: PWN.
Oniszczenko, W. (2005). Genetyczne podstawy ludzkich zachowań. Gdańsk: GWP.
Plomin, R. (2020). Matryca. Jak DNA programuje nasze życie. Kraków: Copernicus Center Press.
Plomin, R, DeFries, J. C, McClearn, G. E., McGuffin, P. (2001). Genetyka zachowania. Warszawa: PWN.
Ridley M. (2000). Czerwona królowa. Poznań: Rebis;
Ridley, M. (2001). Genom. Poznań: Rebis
Ryan, F. (2017). Tajemniczy świat genomu ludzkiego. Warszawa: Prószyński i S-ka.
|
W cyklu 2022/23:
LITERATURA PODSTAWOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2023/24:
LITERATURA PODSTAWOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
W cyklu 2024/25:
LITERATURA PODSTAWOWA: LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: