Metodologia badań psychologicznych WF-ZPS-MBP-1
Jeszcze nie wprowadzono opisu dla tego przedmiotu...
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
WIEDZA
Aby absolwent psychologii mógł przyswoić cechy poznania naukowego oraz umiał odróżniać poznanie naukowe od poznania nienaukowego – zwłaszcza w odniesieniu do poznania psychologicznego, powinien opanować podstawy metodologii ogólnej nauk empirycznych (do których należy psychologia), takie jak sposoby definiowania terminów w nauce i rodzaje popełnianych przy tym błędów, rodzaje terminów, sposoby konstrukcji teorii, powinien odróżniać specyficzne zasady rządzące wytworami (przedmiotami) teorii, między innymi znać sposoby uzasadniania tez (stwierdzeń), winien znać funkcje nauki i operować wiedzą na temat cech charakteryzujących „dobrą” teorię naukową.
Współczesny psycholog powinien znać różnicę między nauką racjonalistyczną a relatywistyczną, operować ze zrozumieniem takimi terminami z zakresu teorii poznania jak racjonalizm, empiryzm, operacjonizm, pozytywizm, neopozytywizm czy modernizm i postmodernizm, powinien umieć wskazać podobieństwa między nimi oraz różnice w rozumieniu i uprawianiu nauki, znać ich ważniejszych przedstawicieli. Kończący psychologię powinien – na poziomie filozoficznym – zdawać sobie sprawę ze specyfiki aparatu pojęciowego psychologii i trudności związanych z konstrukcją koncepcji psychologicznych bazujących na takich pojęciach.
Na wykładach wprowadzane są treści niezbędne do rozumienia procesu badawczego, planowania badań i interpretacji wyników badań po zastosowaniu najbardziej efektywnych(ej) metod(y) wnioskowania statystycznego Psycholog powinien zatem opanować zarówno podstawową, jak i zaawansowaną wiedzę z zakresu planowania badań empirycznych, jak również z zakresu analizy statystycznej danych zebranych w dwojakiego rodzaju badaniach empirycznych: eksperymentalnych i nieeksperymentalnych (w szczególności korelacyjnych ), równocześnie - winien zdawać sobie sprawę z czynników zakłócających trafność wszelkiego rodzaju badań obserwacyjnych.
Do zakresu podstaw planowania badań empirycznych wchodzi wiedza odnosząca się do klasycznego, dwugrupowego eksperymentu z randomizacją i różnych jego odmian (z grupami: eksperymentalnymi i kontrolnymi) oraz dwuzmiennowego modelu korelacyjnego (odwołującego się do statystycznego modelu regresji liniowej). Wielogrupowe badania eksperymentalne wymagają opanowania i posługiwania się statystycznym modelami jednowymiarowej i wieloczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) oraz testami kontrastów jako ich uzupełnienia, natomiast w przypadku badań korelacyjnych psycholog powinien opanować model wielokrotnej regresji liniowej, strategie jego budowy, zdawać sobie sprawę z istnienia zjawiska katalizy i znać sposoby radzenia sobie z nim.
UMIEJĘTNOŚCI
Student powinien umieć ocenić sensowność planu badawczego i wiarogodność wniosków przedstawianych w literaturze przedmiotu (krajowej i zagranicznej; na wykładzie stosuje się terminologię dwujęzyczną, polską i angielską), a zatem czytać ze zrozumieniem prace naukowe z zakresu psychologii.
Powinien umieć zaplanować badanie własne, uwzględniając ograniczenia dotyczące późniejszej analizy danych (wynikające z rodzaju używanych skal pomiarowych, ich rozkładów prawdopodobieństwa, liczby analizowanych zmiennych, liczby zmiennych kontrolowanych, wreszcie – z samego charakteru schematu eksperymentalnego czy nieeksperymentalnego).
Absolwent psychologii powinien umieć zaprojektować rozmiar próby niezbędnej do wykrycia założonego efektu eksperymentalnego (posługując się pojęciem mocy testu i błędów wnioskowania);
zaplanować złożone analizy danych (wykorzystując znany zbiór metod statystycznych lub metody nieznane, o których – z powodu braku czasu i wysokiego poziomu złożoności matematycznej - zaledwie wspomina się na wykładzie), sformułować nowe hipotezy badawcze, rozszerzając analizowany temat lub wskazać nowe zagadnienie (do zbadania) w przypadku niemożności ustosunkowania się do otrzymanych wyników.
KOMPETENCJE
Psycholog powinien posiąść umiejętność formułowania raportów z badań w języku metodologii i statystyki. Powinien zawsze krytycznie oceniać proces własnej pracy badawczej, pozostawać otwartym na merytoryczną krytykę prezentowanej syntezy wyników badań nie wycofując się z merytorycznej dyskusji.
WIEDZA (po 1. semestrze)
1. Student zna różnice między definicjami a uogólnieniami empirycznymi.
2. Student zna modele poznania naukowego, a także cechy charakterystyczne dla poznania psychologicznego.
3. Charakteryzuje postępowanie badawcze według metody hipotetyczno-dedukcyjnej.
4. Rozumie znaczenie zarówno słabej, jak i mocnej zasady racjonalności.
5. Posiada wiedzę wynikającą z teorii poznania o rozumieniu prawdy naukowej i możliwych granic poznania.
6. Zna osobliwości badania naukowego: intersubiektywną sprawdzalność i komunikowalność, powtarzalność, idealizacyjny charakter nauki.
UMIEJĘTNOŚCI (po 1. semestrze)
1. Potrafi ocenić poprawność formalną definicji i teorii naukowych.
2. Potrafi odróżnić teksty naukowe od nienaukowych.
3. Potrafi poprawnie zbudować wskaźniki zjawiska ukrytego.
4. Potrafi budować precyzyjne, intersubiektywnie komunikowalne i empirycznie sensowne definicje terminów psychologicznych.
KOMPETENCJE (po 1. semestrze)
1. Jest w stanie uczestniczyć w krytycznej dyskusji na temat walorów naukowych konkretnej pracy empirycznej.
2. Jest otwarty na merytoryczną krytykę. Potrafi również włączyć się w takową polemikę.
ECTS:
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: