Psychometria i diagnoza psychologiczna 2 WF-PS-PSM2
Metody oceny: egzamin ustny lub pisemny. Zakres wiedzy kontrolowanej na egzaminie obejmuje treści wykładu oraz ćwiczeń, nadto treści zawarte w zalecanej literaturze. Sprawdzeniu podlega wiedza teoretyczna oraz umiejętność stosowania jej w konkretnych sytuacjach badawczych.
Treści programowe:
1-3. Rodzaje trafności i sposoby jej szacowania. Trafność kryterialna (zewnętrzna), trafność treściowa (wewnętrzna), trafność teoretyczna, trafność fasadowa. Nowoczesna (nieklasyczna) ocena trafności: aspekt konwergentny i dyskryminatywny - metoda wielu cech i wielu metod.
4-5. Trafność czynnikowa narzędzia. Podstawy analizy czynnikowej. Modele eksploracyjnej i konfirmacyjnej analizy czynnikowej.
6. Standaryzacja i obiektywność narzędzia.
7. Skale standardowe i metody przeliczania wyników. Normalizacja.
8. Problemy adaptacji kulturowej testów.
9 - 11. Nowoczesne (nieklasyczne) metody szacowania rzetelności testów. Metoda Hoyta, Wienera, Brzezińskiego.
12. Teoria generalizowalności wyniku psychologicznego.
13. Rodzaje technik swobodnych. Metody projekcyjne. Metoda wywiadu diagnostycznego. Kontakt interpersonalny a kontakt diagnostyczny. Techniki podtrzymywania kontaktu. Radzenie sobie z oporem.
14. Metoda wywiadu nie-diagnostycznego. Reguły budowania pytań. Sekwencje pytań w obrębie tematów. Organizacja całości wywiadu- strategia, język, problemy etyczne.
15. Metoda obserwacji swobodnej. Obserwacja swobodna wspomagająca wywiad. Metoda obserwacji uczestniczącej.
Obowiązkowy poprzednik
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Roczny (60. godzinny) autorski wykład
w Instytucie Psychologii UKSW
WIEDZA
W ostatnich latach zasadniczo zmienił się zakres wiedzy psychometrycznej. Zaistniałe zmiany nie dotyczyły tylko drobnych regulacji aparatury pojęciowej, ale były na tyle poważne, że podważyły klasyczne rozumienie dobroci takich podstawowych narzędzi psychologicznych jakimi są testy psychologiczne. Podstawowym celem nauczania tego przedmiotu jest zapoznanie studentów ze sposobami konstruowania narzędzi psychologicznych oraz z charakterystyką ich własności psychometrycznych nie tylko w klasycznym, ale głównie w nowoczesnym (nieklasycznym) ujęciu. Poza gruntowną znajomością teoretycznych podstaw i interpretacji wyniku pomiaru (kilkunastu) najważniejszych testów najczęściej używanych do diagnozy psychologicznej, selekcji, czy terapii psycholog powinien umieć wykorzystywać wszystkie informacje o tych oraz pozostałych narzędziach w badaniach empirycznych, powinien nabyć umiejętności pozwalających na skonstruowanie narzędzia własnego oraz dodatkowo na scharakteryzowanie jego własności psychometrycznych. Absolwent psychologii powinien równocześnie poradzić sobie z przeprowadzeniem adaptacji kulturowej testów importowanych z obszaru innej kultury i innego języka, niż język polski.
Zakłada się też, że psycholog jest merytorycznie przygotowany do posługiwania się testami psychologicznymi w praktyce diagnostycznej,
eksperckiej i terapeutycznej.
UMIEJĘTNOŚCI
Psycholog umie rozpoznać narzędzia spełniające kryteria psychometryczne o których mowa w podstawowym opracowaniu: Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice (2007). Absolwent psychologii umie kompetentnie nie tylko posługiwać się testami psychologicznymi w praktyce diagnostycznej i eksperckiej, ale też również w praktyce badawczej. Tak więc psycholog potrafi ocenić nie tylko poprawność użytych w dowolnym badaniu psychologicznym narzędzi psychologicznych (takich jak testy psychologiczne), ale także umie ocenić poprawność metodologiczną wywiadu (w szczególności diagnostycznego) czy obserwacji swobodnej oraz dokonać krytycznej oceny metodologicznej jakości badań publikowanych w literaturze psychologicznej z perspektywy doboru klasycznych i nieklasycznych własności psychometrycznych narzędzi.
Absolwent psychologii potrafi skonstruować test psychologiczny według własnego projektu lub przeprowadzić adaptację kulturową testu (inna kultura, inny język). Wreszcie psycholog potrafi poprawnie opracować – z odwołaniem się do narzędzi statystyki – wyniki badania testowego, a na podstawie opracowania przygotuje ew. prezentację multimedialną czy referat.
KOMPETENCJE
Psycholog chroni testy przed osobami i instytucjami, które – poprzez swobodny dostęp do wyników testowych określonych osób – mogłyby naruszać zasady poufności, prywatności i ochrony godności osoby. Absolwent psychologii w sposób odpowiedzialny (zgodny z etyką zawodową psychologa) informuje inne upoważnione osoby i instytucje o wynikach przeprowadzonych przez niego badań testowych.
Podstawowym celem całorocznego nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów ze sposobami konstruowania narzędzi psychologicznych oraz z charakterystyką ich własności psychometrycznych nie tylko w klasycznym, ale głównie w nowoczesnym (nieklasycznym) ujęciu.
WIEDZA (po II. semestrze)
1. Student zna zaawansowane metody szacowania trafności pomiaru, w szczególności potrafi scharakteryzować metodę analizy macierzy korelacji dla tzw. macierzy Wielu Cech i Wielu Metod.
2. Student zna różnicę w rozumieniu pojęć: trafność oceny wyniku mierzenia (nowe ujęcie trafności) i trafności testu (w klasycznym sensie).
3. Student potrafi wymienić i scharakteryzować strategie konstruowania testów standardowych i zna działania prowadzone zgodnie z tymi strategiami.
4. Student potrafi wymienić i scharakteryzować podstawowe etapy adaptacji kulturowej testów. Potrafi określić techniki psychometryczne wykorzystywane na każdym z tych etapów.
5. Student potrafi wymienić i scharakteryzować nowoczesne (nieklasyczne) metody szacowania rzetelności testów: Metoda Hoyta, Wienera. Zna ich ograniczenia.
6. Student potrafi opisać podstawowe założenia teorii generalizowalności (dla) wyniku osoby badanej. Potrafi wskazać jej różnicę ujęcia wobec innych metod oceny rzetelności.
7. Student potrafi wskazać różnice pomiędzy standardowymi i swobodnymi technikami pomiaru.
UMIEJĘTNOŚCI (po II.semestrze)
1. Student potrafi zinterpretować zaprezentowane wyniki analiz trafności pomiaru, w tym wyniki analizy tzw. macierzy Wielu Cech Wielu Metod.
2. Student umie dokonać przekształcenia wyników surowych testu na wyniki odpowiedniej skali standardowej.
3. Student umie posłużyć się, w celach interpretacyjnych, właściwościami rozkładu normalnego.
4. Student potrafi dobrać odpowiednią metodę konstrukcji lub adaptacji testu i uzasadnić swój wybór.
5. Student potrafi zaplanować proces konstrukcji lub adaptacji testu.
6. Student potrafi ocenić własności psychometryczne testu, określone przy pomocy nowoczesnych (nieklasycznych metod).
KOMPETENCJE (po II. semestrze)
1. Student potrafi wykryć różnice między normami dla różnych populacji i potrafi poprawnie je wykorzystywać.
2. Student ma świadomość znaczenia standaryzacji testu.
3. Student potrafi kreatywnie wykorzystać wiedzę na temat technik konstrukcji i adaptacji testów.
4. Student postrzega relacje i różnice pomiędzy standardowymi i swobodnymi technikami diagnostycznymi.
5. Student jest wrażliwy na czynniki mogące zakłócić proces diagnozy przy pomocy technik diagnostycznych.
ECTS
Udział w wykładzie – 30 godzin
Udział w ćwiczeniach – 30 godzin
Przygotowanie do wykładu / lektura tekstów – 15 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń / lektura tekstów / prace domowe – 15 godzin
Przygotowanie do kolokwium – 30 godzin
Przygotowanie do egzaminu – 30 godzin
(150 godzin / 30 = 5 ECTS)
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Podane w I semestrze
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: