Psychometria i diagnoza psychologiczna 1 WF-PS-N-PSM1
Szczegółowe cele zajęć w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji
WIEDZA
W ostatnich latach zasadniczo zmienił się zakres wiedzy psychometrycznej. Zaistniałe zmiany nie dotyczyły tylko drobnych regulacji aparatury pojęciowej, ale były na tyle poważne, że podważyły klasyczne rozumienie dobroci takich podstawowych narzędzi psychologicznych jakimi są testy psychologiczne. Podstawowym celem nauczania tego przedmiotu jest zapoznanie studentów ze sposobami konstruowania narzędzi psychologicznych oraz z charakterystyką ich własności psychometrycznych nie tylko w klasycznym, ale również w nowoczesnym (nieklasycznym) ujęciu. Poza gruntowną znajomością teoretycznych podstaw i interpretacji wyniku pomiaru (kilkunastu) najważniejszych testów najczęściej używanych do diagnozy psychologicznej, selekcji, czy terapii psycholog powinien umieć wykorzystywać wszystkie informacje o tych oraz pozostałych narzędziach w badaniach empirycznych, powinien nabyć umiejętności pozwalających na skonstruowanie narzędzia własnego oraz dodatkowo na scharakteryzowanie jego własności psychometrycznych. Absolwent psychologii powinien równocześnie poradzić sobie z przeprowadzeniem adaptacji kulturowej testów importowanych z obszaru innej kultury i innego języka, niż język polski.
Zakłada się też, że psycholog jest merytorycznie przygotowany do posługiwania się testami psychologicznymi w praktyce diagnostycznej, eksperckiej i terapeutycznej.
UMIEJĘTNOŚCI
Psycholog umie rozpoznać narzędzia spełniające kryteria psychometryczne o których mowa w podstawowym opracowaniu: Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice (2007). Absolwent psychologii umie kompetentnie nie tylko posługiwać się testami psychologicznymi w praktyce diagnostycznej i eksperckiej, ale też również w praktyce badawczej. Tak więc psycholog potrafi ocenić nie tylko poprawność użytych w dowolnym badaniu psychologicznym narzędzi psychologicznych (takich jak testy psychologiczne), ale także umie ocenić poprawność metodologiczną wywiadu (w szczególności diagnostycznego) czy obserwacji swobodnej oraz dokonać krytycznej oceny metodologicznej jakości badań publikowanych w literaturze psychologicznej z perspektywy doboru klasycznych i nieklasycznych własności psychometrycznych narzędzi.
Absolwent psychologii potrafi skonstruować test psychologiczny według własnego projektu lub przeprowadzić adaptację kulturową testu (inna kultura, inny język). Wreszcie psycholog potrafi poprawnie opracować – z odwołaniem się do narzędzi statystyki – wyniki badania testowego, a na podstawie opracowania przygotuje ewentualną prezentację multimedialną czy referat.
KOMPETENCJE
Psycholog chroni testy przed osobami i instytucjami, które – poprzez swobodny dostęp do wyników testowych określonych osób – mogłyby naruszać zasady poufności, prywatności i ochrony godności osoby. Absolwent psychologii w sposób odpowiedzialny (zgodny z etyką zawodową psychologa) informuje inne upoważnione osoby i instytucje o wynikach przeprowadzonych przez niego badań testowych.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2019/20_Z: |
Efekty kształcenia
Zajęcia mają na celu poszerzenie wiedzy, umiejętności i kompetencji studenta, które służą następującym, ogólnym efektom kształcenia, określonych w efektach kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Psychologia dla jednolitych studiów magisterskich. Zgodnie z nimi absolwent:
- posiada wiedzę na temat nowoczesnej metodologii badań bazującej na zaawansowanej statystyce i aktualnej psychometrii (PS_W06)
- zna w sposób pogłębiony wybrane metody i narzędzia diagnozy oraz interwencji Psychologicznej (PS_W16)
- potrafi posługiwać się i dobierać różne metody i testy psychologiczne pozwalające na diagnozę zachowań człowieka, różnic indywidualnych i osobowości oraz posiada umiejętność praktycznej analizy pakietu statystycznego SPSS (PS_U03)
- potrafi samodzielnie konstruować i oceniać psychometrycznie psychologiczne narzędzia badawcze (PS_U08)
W ramach przedmiotu „Psychometria i diagnoza psychologiczna 1” oznacza to realizację następujących, szczegółowych efektów kształcenia:
WIEDZA (po 1. semestrze)
1. Student wie, czym zajmuje się psychometria i jakie jest jej znaczenie dla psychologa.
2. Student zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia psychometryczne.
3. Student potrafi podać aksjomaty i twierdzenia klasycznej teorii testów - CT, wie czym jest wynik prawdziwy i wynik otrzymany, potrafi wskazać zastrzeżenia wobec założeń CT.
4. Student potrafi scharakteryzować podstawowe metody szacowania rzetelności pomiaru (w CT), wie czym jest błąd standardowy pomiaru, potrafi wymienić i scharakteryzować inne błędy pomiaru.
5. Student wie, czym jest moc dyskryminacyjna pozycji testowej i zna metody jej oceny.
6. Student zna i potrafi scharakteryzować podstawowe metody oceny trafności testu (wg CT).
UMIEJĘTNOŚCI (po 1. semestrze)
1. Student potrafi rozpoznać narzędzia spełniające kryteria psychometryczne CT, określone w „Standardach dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice” (2007).
2. Student potrafi wykorzystać dane empiryczne w celu obliczenia wybranych współczynników rzetelności oraz wyznaczenia standardowego błędu pomiaru oraz innych wybranych błędów pomiaru.
3. Student potrafi wykorzystać standardowy błąd pomiaru do wyznaczenia przedziału ufności wyniku prawdziwego osoby badanej. Student umie posłużyć się, w celach interpretacyjnych, właściwościami rozkładu normalnego.
4. Student potrafi zinterpretować otrzymane lub podane w podręcznikach testowych współczynniki rzetelności, mocy dyskryminacyjnej, standardowego błędu pomiaru.
5. Student potrafi dobrać odpowiednie metody weryfikacji rzetelności i trafności testu.
KOMPETENCJE (po 1. semestrze)
1. Student docenia potencjał standardowych testów psychologicznych, ale pozostaje wrażliwy na ich ograniczenia.
2. Student zachowuje ostrożność w ocenie własności psychometrycznych testów psychologicznych.
3. Student ma świadomość znaczenia rzetelności i trafności pomiaru dla budowania poprawnej diagnozy przypadku.
4. Student aktywnie chroni testy przed osobami i instytucjami, które nie są upoważnione do ich stosowania.
Udział w wykładzie – 30 godzin
Udział w ćwiczeniach – 30 godzin
Przygotowanie do wykładu / lektura tekstów – 15 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń / lektura tekstów / prace domowe – 15 godzin
Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu – 30 godzin.
(120 godzin / 30 = 4 ECTS)
Kryteria oceniania
Egzamin końcowy w semestrze letnim obejmuje materiał z całego kursu (Psychometria 1 i 2). Metody oceniania są określone osobno dla ćwiczeń i wykładu. Ogólne kryteria oceny:
Na ocenę niedostateczną (2):
Student opanował mniej niż 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania w semestrze 1 i 2. Podawane przez niego definicje są błędne lub niekompletne, nie potrafi wykorzystać wiedzy w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę dostateczną (3):
Student opanował minimum 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania w semestrze 1 i 2. Operuje wiedzą ze zrozumieniem i potrafi ją wykorzystać w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę dobrą (4):
Student operuje ze zrozumieniem minimum 80% wiedzy, objętej tokiem nauczania w semestrze 1 i 2. Potrafi wykorzystać tę wiedzę w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę bardzo dobrą (5):
Student dysponuje w zasadzie pełnym zakresem wiedzy i umiejętności, objętych tokiem nauczania w semestrze 1 i 2. Potrafi w sposób wyczerpujący i kompetentny zaprezentować wiedzę psychometryczną, wykorzystuje ją poprawnie w pytaniach sprawdzających umiejętności i wykazuje się krytycznym podejściem do problemów psychometrycznych.
Literatura
Podstawową literaturę stanowią następujące pozycje:
Anastasi, A, Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Aranowska, E. (2005). Pomiar ilościowy w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Aranowska, E. (1996). Metodologiczne problemy zastosowań modeli statystycznych w psychologii. Teoria i praktyka. Warszawa: Studio 1.
Aranowska,E., Rytel, J. (2013). Kontrowersje wokół rzetelności jako pojęcia psychometrycznego. "Przegląd Psychologiczny", 56 (1), 29-43.
Brzeziński, J. (1997). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.
Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice (2007), Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau, J.(red.) (2000). Psychologia. Podręcznik Akademicki. (rozdział 12). Gdańsk: GWP.
Dodatkowa lektura będzie podawana na bieżąco w toku zajęć.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: