Psychologia procesów poznawczych 1 WF-PS-N-PPO1
Treści merytoryczne
1. Wprowadzenie: początki psychologii poznawczej jako odrębnego podejścia w badaniach psychologicznych.
2. Psychologia poznawcza jako dziedzina kognitywistyki (cognitive science). Teoria sztucznej inteligencji i wpływ metafory komputerowej na psychologię poznawczą.
3. Podejścia neuropsychologiczne, eksperymentalne, komputacyjne i neurokognitywne w badaniach nad procesami poznawczymi.
4. Historia badań nad percepcją, techniki skalowania w psychofizyce. Korelaty mózgowe procesu percepcji wzrokowej.
5. Teoria specjalizacji funkcjonalnej S. Zeki'ego. Teoria percepcji-działania Milnera i Goodale’a
6. Stałość percepcji. Teorie percepcji kolorów.
7-8. Teorie konstruktywistyczne. Złudzenia percepcyjne. Wpływ kultury na percepcję (badania Deręgowskiego).
9. Bayesowskie modele percepcji wzrokowej
10-11. Podejście "ekologiczne" J. J. Gibsona. Badania E. Gibson nad rozwojem percepcyjnym (tzw. urwisko wzrokowe).
12. Model komputacyjny percepcji wzrokowej D. Marra.
13. Agnozja wzrokowa. Teorie rozpoznawania wzoru. Teoria prototypowa - badania Posnera i Keele.
14. Teoria cech ("Pandemonium" Selfridge'a). Teoria opisu strukturalnego I. Biedermana.
15. Rozpoznawanie twarzy i percepcja ruchu.
16. Reprezentacje umysłowe. Wyobrażenia i sądy: spór między tzw. stanowiskiem obrazowym i abstrakcyjnym (propozycjonalnym). Rotacje umysłowe.
17-18. Funkcje i aspekty uwagi. Teorie uwagi selektywnej. Teorie przeszukiwania pola percepcyjnego, teorie podzielności uwagi. Metody badania funkcji uwagi.
19. Świadomość i kontrola poznawcza. Kontrolowane i automatyczne przetwarzanie informacji - badania Schneidera i Shiffrina.
20. Psycholingwistyka. Metody badawcze psycholingwistyki. Dyferencjał semantyczny.
21. Język i kompetencja językowa. Model generatywny Chomsky'ego.
22-23. Procesy rozumienia słów i zdań. Dwujęzyczność.
24. Język a myślenie.
25-26. Kontekst filozoficzny psychologicznych badań nad reprezentacją pojęciową. Klasyczne teorie pojęć. Nabywanie pojęć.
27. Probabilistyczne i egzemplarzowe teorie pojęć. Efekt typowości w badaniach E. Rosch.
28-29. Relacja podobieństwa w ujęciu Tversky'ego. Rola teorii w spójności pojęć.
30. Struktura procesu myślenia. Rodzaje rozumowania. Model rozumienia tekstu van Dijka i Kintscha. Rozumowanie dedukcyjne w ujęciu P. Johnson-Lairda.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24_Z: | W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2022/23_Z: | W cyklu 2021/22_Z: |
Efekty kształcenia
Wiedza - student wymienia i opisuje główne nurty i paradygmaty badawcze psychologii poznawczej; charakteryzuje procesy poznawcze i wskazuje wyniki badań uzasadniające poszczególne stanowiska teoretyczne; zna i rozumie na czym polega i jak powinna przebiegać analiza i interpretacja różnych procesów poznawczych z różnych perspektyw teoretycznych; zna i rozumie znaczenie procesów percepcji.
Umiejętności - student potrafi dobrać odpowiednie techniki badania i oceny sprawności funkcji poznawczych; potrafi zinterpretować teksty naukowych artykułów empirycznych; umie wyszukać i wyselekcjonować źródła, które posłużą mu do wzbogacania swojej wiedzy i umiejętności.
Kompetencje - dąży do rzetelnego i zgodnego z regułami metodologii zbierania danych empirycznych, zachowuje krytycyzm wobec koncepcji, które nie są uzasadnione badaniami empirycznymi, jak również ma świadomość ograniczeń badawczych psychologii poznawczej.
ECTS:
udział w wykładzie: 30
udział w ćwiczeniach: 30
przygotowanie referatu: 5
przygotowanie do egzaminu (wraz z lekturą obowiązkową): 50
przygotowanie do sprawdzianów z ćwiczeń: 20
Suma godzin: 120 [120:30=4]
LICZBA ECTS: 4
Kryteria oceniania
Wykład
Wykład kończy się egzaminem pisemnym złożonym z pytań testowych (w każdym pytaniu cztery opcje odpowiedzi z jedną prawidłową) oraz pytań otwartych wymagających samodzielnego sformułowania odpowiedzi.
Pytania egzaminacyjne dotyczą zarówno treści przedstawionych w trakcie wykładów jak również we wskazanych lekturach obowiązkowych.
Zalecana (choć nieobowiązkowa) jest obecność na wykładach i korzystanie z materiałów udostępnionych na platformie w e-learningowej.
Warunkiem otrzymania oceny pozytywnej z egzaminu jest uzyskanie co najmniej 54% punktów.
Możliwe jest uzyskanie dodatkowych punktów za aktywność poszerzającą umiejętności i wiedzę (np. udział w eksperymentach z psychologii poznawczej).
Ćwiczenia.
1. Dopuszczone jest do 2 nieobecności nieusprawiedliwionych
2. Na zaliczenie składają się:
- punkty z 2 kolokwiów z tematyki zajęć. Kolokwia składają się z pytań testowych. Warunkiem otrzymania oceny pozytywnej z kolokwium jest uzyskanie co najmniej 60% punktów.
- konieczne jest także przygotowanie 2 odpowiedzi na wybrane 2 pytania, które będą padać w trakcie prezentacji co jakiś czas (oczekuję max 5 min odp na kolejnych zajęciach – przez jedną osobę chętną, która się zgłosi do tego tematu – to jest warunek konieczny do zaliczenia przedmiotu, nie na punkty
- aktywność na zajęciach (tzn. efektywna praca w grupach nad zadanym tematem podczas zajęć, np. zaprojektowanie eksperymentu z wykorzystaniem dotychczasowej wiedzy) – osoby unikające pracy w tych grupach, będą poproszone o zrobienie dodatkowego zadania domowego.
Literatura
Podstawowa:
Dehaene S. (2021). Jak się uczymy? Dlaczego mózgi uczą się lepiej niż komputery ... jak dotąd. Kraków: Copernicus Center Press.
Maruszewski T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: GWP.
Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN i ACADEMICA, 2006.
Sternberg R.J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: WSiP.
Uzupełniająca:
Gut A. (2009). O relacji między myślą a językiem. Lublin, Wyd. KUL JPII.
Chlewiński Z. (red.) (2007). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk: GWP,
Francuz P. (red.) (2007). Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią. Warszawa: SCHOLAR.
Francuz, P. (2013/2021). Imagia. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu. Wydawnictwo KUL. https://afterimagia.pl/
Hohol M. (2013). Wyjaśnić umysł. Struktura teorii neurokognitywnych. Kraków: Copernicus Center Press.
Kurcz I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: