Biologiczne podstawy zachowania 1 WF-PS-N-EUR1

Celem wykładu jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu:
(1) przetrwania (np. wybór pożywienia, preferencje dotyczące miejsca schronienia, walka z drapieżnikami i innymi zagrożeniami);
(2) życia płciowego i reprodukcji (np. kobiece i męskie strategie dobory partnera do związku trwałego i przelotnego, przywiązanie, zazdrość o partnera seksualnego);
(3) rodzicielstwa (np. znaczenie ojca i matki dla przetrwania i rozwoju potomstwa, zdolność dzieci do przekształcania opieki rodzicielskiej w sukces reprodukcyjny, konflikt między rodzicami a potomstwem);
(4) pokrewieństwa (np. prawo Hamiltona i jego implikacje);
(5) życia w grupie (np. altruizm i zachowania pomocne, agresja i wojna).

Ćwiczenia mają na celu pogłębienie i uszczegółowienie wiedzy omawianej w ramach wykładu poprzez dyskusję i analizę poszczególnych zagadnień w oparciu o specjalistyczną literaturę przedmiotu, a także zapoznanie uczestników z podstawowymi metodami formułowania hipotez badawczych z zakresu biologicznych podstaw zachowania, oraz ich weryfikowania w świetle odpowiednich źródeł danych.

E-Learning

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

W cyklu 2023/24_Z:

Punkty ECTS - semestr zimowy (wykład + ćwiczenia): - udział w wykładzie – 30 godzin; - przygotowanie do wykładu/ lektura tekstów – 30 godzin; - przygotowanie do egzaminu – 30 godzin; - udział w ćwiczeniach – 30 godzin; - przygotowanie do ćwiczeń/ lektura tekstów/ opracowanie wystąpienia na zaliczenie – 30 godzin; - przygotowanie do kolokwium – 30 godzin; (180 godzin/ 30 = 6 punktów ECTS)

W cyklu 2024/25_Z:

W cyklu 2025/26_Z:

Punkty ECTS - semestr zimowy (wykład + ćwiczenia): - udział w wykładzie: 30 godzin; - udział w zaliczeniach poza zajęciami: 2 godziny; - udział w konsultacjach: 13 godzin; - przygotowanie do wykładu/ lektura tekstów: 15 godzin; - przygotowanie do egzaminu – 30 godzin; - udział w ćwiczeniach: 30 godzin; - przygotowanie do ćwiczeń/ lektura tekstów/ opracowanie wystąpienia na zaliczenie: 30 godzin; - przygotowanie do kolokwium: 30 godzin; (180 godzin/ 30 = 6 punktów ECTS)

W cyklu 2022/23_Z:

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

PS_W04 PS_W07

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z biologii na poziomie szkoły ponadpodstawowej.

Koordynatorzy przedmiotu

Jarosław Jastrzębski

Efekty kształcenia

PS_W04 - zna i rozumie rolę procesów psychicznych oraz prawa
ich rozwoju.
WIEDZA:
- posiada wiedzę (zna i rozumie) z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii, psychologii ewolucyjnej i genetyki behawioralnej, umożliwiającą mu/jej wyjaśnianie przyczyn ludzkich zachowań w kontekście adaptacji psychicznych, rozumianych jako mechanizmy psychologiczne wykształcone w toku ewolucji (W1).

PS_WO7 - zna i rozumie biologiczne podstawy zachowania oraz jest wstanie rozpoznać i zinterpretować mechanizmy biologiczne leżące u podłoża procesów psychicznych.
UMIEJĘTNOŚCI:
- potrafi obiektywnie ocenić wartość poznawczą i praktyczną biologicznego podłoża życia psychicznego (U1);
- dostrzega biologiczne przyczyny zarówno prawidłowych, jak i patologicznych zjawisk psychospołecznych (U2);
- zna i rozumie genezę procesów biologicznych, leżących u podstaw procesów psychicznych (U3)
- umie wykorzystać tę wiedzę w celu lepszego wyjaśniania przyczyn ludzkich zachowań (U4);
- potrafi dokonać analizy i syntezy tekstu naukowego, a także zaprezentować i omówić wybrane zagadnienia z zakresu teorii ewolucji, etologii, socjobiologii, psychofizjologii i genetyki behawioralnej w kontekście ludzkich zachowań (U5).
KOMPETENCJE:
- akceptuje wieloczynnikowe podłoże życia psychicznego i ma świadomość jego znaczenia (K1);
- dostrzega potrzebę stałego uzupełniania wiedzy w zakresie biologicznych podstaw zachowania (K2);
- jest otwarty/ otwarta na współpracę ze specjalistami innych dyscyplin (K3);
- dąży do holistycznego rozumienia życia psychicznego (K4).

Kryteria oceniania

Podstawą oceny z wykładu jest egzamin.
Na ocenę z ćwiczeń składają się: obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrz i e) + wygłoszenie referatu i przeprowadzenie dyskusji na wylosowany temat + ocena z kolokwium.

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA:
Buss D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
Dzik, J. (2021). Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Warszawa: WUW.
Gazzaniga, M. S. (2020). Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Sopot: Smak słowa.
Kalat, J. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
Wilson, E. O. (2001). Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Arzt V., Birmelin I. (2001). Takie jak my. Czy zwierzęta mają świadomość. Warszawa: Bertelsman Media Sp. Zoo.
De Catanzaro, D. A. (2003). Motywacje i emocje. Poznań: Zysk i S-ka.
De Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Copernicus Center Press.
Diamond, J. (2019). Trzeci szympans. Kraków: Copernicus Center Press.
Dunbar, R. (2016). Człowiek. Biografia. Kraków: Copernicus Center Press.
Everrett D. L. (2019). Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Goodal J. (2019). Przez dziurkę od klucza. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Hammer, D., Copeland, P. (2002). Geny a charakter. Warszawa: CiS.
Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP.

W cyklu 2021/22_Z:

Arzt V., Birmelin I. (2001). Takie jak my. Czy zwierzęta mają świadomość. Warszawa: Bertelsman Media Sp. Zoo.
Buss D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
De Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Copernicus Center Press.
Diamond, J. (2019). Trzeci szympans. Kraków: Copernicus Center Press.
Dunbar, R. (2016). Człowiek. Biografia. Kraków: Copernicus Center Press.
Dzik, J. (2021). Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Warszawa: WUW.
Everrett D. L. (2019). Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Gazzaniga, M. S. (2020). Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Sopot: Smak słowa.
Goodal J. (2019). Przez dziurkę od klucza. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Greszta, E., Jastrzębski, J., Izdebski, Z., Kowalska-Dąbrowska, M., Januszkiewicz, A. (2016). Attachment style, love components and sociosexual orientation of men and women in different types of heterosexual relationships. Polskie Forum Psychologiczne, 21(4), 490-513.
Hammer, D., Copeland, P. (2002). Geny a charakter. Warszawa: CiS.
Jastrzębski, J., Drążdżewska, A., Nazarowicz, M., Przybysz, N. (2016). Rodzaj doświadczanych emocji a zachowania wiążące w romantycznych związkach kobiet I mężczyzn w średniej dorosłości. Fides et Ratio, 28(4), 90-117.
Kalat, J. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
Łukasik, A., Marzec, M., Jastrzębski, J. (2015). Prekultura – kultura u zwierząt. Fides et Ratio, 24(4), s.145-156.
Marzec, M., Łukasik, A., Jastrzębski, J. (2014). Orientacja socjoseksualna a taktyki utrzymania partnera w związku długotrwały. Fides et Ratio, 20(4), 196-221.
Plomin, R. (2020). Matryca. Jak DNA programuje nasze życie. Kraków: Copernicus Center Press.
Plomin, R., Defries, J. C., McClearn, C. E., McGuffin, P. (2001). Genetyka zachowania. Warszawa: PWN.

W cyklu 2022/23_Z:

W cyklu 2023/24_Z:

W cyklu 2024/25_Z:

W cyklu 2025/26_Z:

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Psychologia - studia jednolite magisterskie stacjonarne

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WF-PS-N-EUR1 w USOSweb