Biologiczne podstawy zachowania 1 WF-PS-N-EUR1

Celem wykładu jest ukazanie biologicznych podstaw ludzkiego zachowania w świetle aktualnych badań z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii i psychologii ewolucyjnej, a także genetyki behawioralnej. Problematyka wykładu koncentruje się na wyjaśnieniu biologicznych źródeł ludzkiej natury oraz funkcji mechanizmów psychologicznych, rozumianych jako adaptacje psychiczne, rozwiązujące problemy z zakresu:
(1) przetrwania (np. wybór pożywienia, preferencje dotyczące miejsca schronienia, walka z drapieżnikami i innymi zagrożeniami);
(2) życia płciowego i reprodukcji (np. kobiece i męskie strategie dobory partnera do związku trwałego i przelotnego, przywiązanie, zazdrość o partnera seksualnego);
(3) rodzicielstwa (np. znaczenie ojca i matki dla przetrwania i rozwoju potomstwa, zdolność dzieci do przekształcania opieki rodzicielskiej w sukces reprodukcyjny, konflikt między rodzicami a potomstwem);
(4) pokrewieństwa (np. prawo Hamiltona i jego implikacje);
(5) życia w grupie (np. altruizm i zachowania pomocne, agresja i wojna).

Ćwiczenia mają na celu pogłębienie i uszczegółowienie wiedzy omawianej w ramach wykładu poprzez dyskusję i analizę poszczególnych zagadnień w oparciu o specjalistyczną literaturę przedmiotu, a także zapoznanie uczestników z podstawowymi metodami formułowania hipotez badawczych z zakresu biologicznych podstaw zachowania, oraz ich weryfikowania w świetle odpowiednich źródeł danych.

E-Learning

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

Punkty ECTS - semestr zimowy (wykład + ćwiczenia): - udział w wykładzie – 30 godzin; - przygotowanie do wykładu/ lektura tekstów – 30 godzin; - przygotowanie do egzaminu – 30 godzin; - udział w ćwiczeniach – 30 godzin; - przygotowanie do ćwiczeń/ lektura tekstów/ opracowanie wystąpienia na zaliczenie – 30 godzin; - przygotowanie do kolokwium – 30 godzin; (180 godzin/ 30 = 6 punktów ECTS)

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

PS_W04 PS_W07

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z biologii na poziomie szkoły ponadpodstawowej.

Koordynatorzy przedmiotu

Jarosław Jastrzębski

Efekty kształcenia

WIEDZA: Po ukończeniu zajęć EW1 - student powinien posiadać wiedzę z zakresu etologii, socjobiologii, psychofizjologii, psychologii ewolucyjnej i genetyki behawioralnej, umożliwiającą mu/jej wyjaśnianie przyczyn zachowań ludzkich w kontekście adaptacji psychicznych, rozumianych jako mechanizmy psychologiczne wykształcone w toku ewolucji.

UMIEJĘTNOŚCI: Po ukończeniu zajęć student powinien: EU1 umieć obiektywnie ocenić wartość poznawczą i praktyczną biologicznego podłoża życia psychicznego; EU2 - dostrzegać biologiczne przyczyny zarówno prawidłowych, jak i patologicznych zjawisk psychospołecznych; EU3 - znać i rozumieć genezę procesów biologicznych, leżących u podstaw procesów psychicznych oraz EU4 - umieć wykorzystać tę wiedzę w celu lepszego wyjaśniania przyczyn ludzkich zachowań; EU5 - umieć analizować teksty naukowe, a także prezentować i wyjaśniać wybrane zagadnienia z zakresu teorii ewolucji, etologii, socjobiologii, psychofizjologii i genetyki behawioralnej w kontekście ludzkich zachowań.

KOMPETENCJE: Po ukończeniu zajęć EK1 - student powinien akceptować wieloczynnikowe podłoże życia psychicznego i mieć świadomość jego znaczenia; EK2 - dostrzegać potrzebę stałego uzupełniania wiedzy w zakresie biologicznych podstaw zachowania; EK3 - być otwart(ą)ym na współpracę ze specjalistami innych dyscyplin; EK4 - dążyć do holistycznego rozumienia życia psychicznego.

Kryteria oceniania

Podstawą oceny z wykładu jest egzamin. Na ocenę z ćwiczeń składają się: obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze) + wygłoszenie referatu na wylosowany temat + ocena z kolokwium.

Ogólne kryteria oceny:
Na ocenę niedostateczną (2): student opanował mniej niż 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Udzielane przez niego odpowiedzi są błędne lub niekompletne, nie potrafi wykorzystać wiedzy do wyjaśnienia przyczyn konkretnych ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę dostateczną (3): student opanował minimum 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Operuje wiedzą ze zrozumieniem tylko w pewnym wąskim zakresie i potrafi ją wykorzystać do wyjaśnienia tylko niektórych przyczyn ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę dobrą (4): student operuje ze zrozumieniem minimum 80% wiedzy, objętej tokiem nauczania. Potrafi wykorzystać tę wiedzę do wyjaśnienia przyczyn ludzkich zachowań i/ lub zjawisk psychospołecznych;
Na ocenę bardzo dobrą (5): student dysponuje w zasadzie pełnym zakresem wiedzy i umiejętności, objętych tokiem nauczania. Potrafi w sposób wyczerpujący i kompetentny zaprezentować wiedzę z zakresu biologicznych podstaw ludzkiego zachowania oraz poprawnie wykorzystuje ją do wyjaśniania genezy i funkcji adaptacji psychofizjologicznych.

Literatura

Arzt V., Birmelin I. (2001). Takie jak my. Czy zwierzęta mają świadomość. Warszawa: Bertelsman Media Sp. Zoo.
Buss D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
De Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Copernicus Center Press.
Diamond, J. (2019). Trzeci szympans. Kraków: Copernicus Center Press.
Dunbar, R. (2016). Człowiek. Biografia. Kraków: Copernicus Center Press.
Dzik, J. (2021). Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Warszawa: WUW.
Everrett D. L. (2019). Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Gazzaniga, M. S. (2020). Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Sopot: Smak słowa.
Goodal J. (2019). Przez dziurkę od klucza. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Greszta, E., Jastrzębski, J., Izdebski, Z., Kowalska-Dąbrowska, M., Januszkiewicz, A. (2016). Attachment style, love components and sociosexual orientation of men and women in different types of heterosexual relationships. Polskie Forum Psychologiczne, 21(4), 490-513.
Hammer, D., Copeland, P. (2002). Geny a charakter. Warszawa: CiS.
Jastrzębski, J., Drążdżewska, A., Nazarowicz, M., Przybysz, N. (2016). Rodzaj doświadczanych emocji a zachowania wiążące w romantycznych związkach kobiet I mężczyzn w średniej dorosłości. Fides et Ratio, 28(4), 90-117.
Kalat, J. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
Łukasik, A., Marzec, M., Jastrzębski, J. (2015). Prekultura – kultura u zwierząt. Fides et Ratio, 24(4), s.145-156.
Marzec, M., Łukasik, A., Jastrzębski, J. (2014). Orientacja socjoseksualna a taktyki utrzymania partnera w związku długotrwały. Fides et Ratio, 20(4), 196-221.
Plomin, R. (2020). Matryca. Jak DNA programuje nasze życie. Kraków: Copernicus Center Press.
Plomin, R., Defries, J. C., McClearn, C. E., McGuffin, P. (2001). Genetyka zachowania. Warszawa: PWN.

W cyklu 2022/23_Z:

LITERATURA PODSTAWOWA:
Buss D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
Dzik, J. (2021). Ewolucja. Twórcza moc selekcji. Warszawa: WUW.
Gazzaniga, M. S. (2020). Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Sopot: Smak słowa.
Kalat, J. (2006). Biologiczne podstawy psychologii. Warszawa: PWN.
Wilson, E. O. (2001). Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Arzt V., Birmelin I. (2001). Takie jak my. Czy zwierzęta mają świadomość. Warszawa: Bertelsman Media Sp. Zoo.
De Catanzaro, D. A. (2003). Motywacje i emocje. Poznań: Zysk i S-ka.
De Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność. Copernicus Center Press.
Diamond, J. (2019). Trzeci szympans. Kraków: Copernicus Center Press.
Dunbar, R. (2016). Człowiek. Biografia. Kraków: Copernicus Center Press.
Everrett D. L. (2019). Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Goodal J. (2019). Przez dziurkę od klucza. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Hammer, D., Copeland, P. (2002). Geny a charakter. Warszawa: CiS.
Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP.

W cyklu 2023/24_Z:

W cyklu 2024/25_Z:

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Psychologia - studia jednolite magisterskie stacjonarne

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WF-PS-N-EUR1 w USOSweb