Pandemia CDOVID-19 jako szczególny przypadek izolacji socjalnej WF-PS-N-COV
W wykładzie zreferowano aktualny stan wiedzy zależności między poziomem stymulacji i aktywacji a poziomem funkcjonowania człowieka z perspektywy pandemii COVID-19 i przyszłych lotów międzyplanetarnych na Księżyc i Marsa. Weryfikowana będzie klasyczna hipoteza postawiona przez Donalda Hebba książce pt. „The Organization of Behavior”, w której Autor uwypuklił awersyjność, zarówno nadmiaru, jak i niedoboru, stymulacji i dążenie organizmu do zachowania optymalnego jej poziomu. Eksperyment deprywacyjny Hebba uważany jest w literaturze przedmiotu za przełomowy moment, powodujący wzrost zainteresowań wielu ośrodków naukowych badaniami eksperymentalnymi nad tzw. efektami deprywacji sensorycznej, izolacji socjalnej i uwięzienia. Jednak mimo wielu badań naukowych, pojawiło się, obok stwierdzonych empirycznie faktów, wiele mitów i legend naukowych, związanych przede wszystkim z interpretacją ex post uzyskiwanych wyników.
Powrót do tej problematyki uwarunkowany jest współcześnie sytuacyjnie z dwóch powodów; pandemii 2020/2021 oraz projektami kosmicznymi kolonizacji Marsa. Studenci zapoznają się w trakcie wykładu monograficznego z funkcjonowaniem człowieka w tzw. sztucznych środowiskach pracy, które charakteryzują się ograniczeniem dopływu stymulacji, jak np. np. operatorzy morskich wiertniczych wież naftowych, załogi okrętów podwodnych, polarnicy antarktyczni, astronauci, itp. ji). Nic więc dziwnego, że efekty deprywacji i izolacji), analizowane z empirycznego i teoretycznego punktu widzenia, stały się przedmiotem badań specjalistów z różnych dyscyplin: psychologów, psychiatrów, socjologów, fizjologów itp. Psychologów w tym przypadku interesuje głównie rola ograniczania sterowania zewnętrznego poprzez informacje płynące ze środowiska, która ma ważne znaczenie w procesie regulacji zachowania, które jest zaliczane do stresu ekstremalnego.
W polskiej literaturze przedmiotu problematyka deprywacji (izolacji) nie znalazła, jak dotychczas, właściwego jej miejsca. Cytowane w podręcznikach i różnych pracach wyniki badań są często obarczone zbyt daleko idącymi uogólnieniami, tworząc w świadomości psychologów nowe „legendy" o efektach izolacji socjalnej co potwierdzają obserwacje i badania w sytuacji totalnej izolacji pandemicznej. Efekty „syndromu ekstremalnej izolacji” będą w wykładze ilustrowane wynikami badań psychologicznych prowadzonych zarówno w warunkach eksperymentów laboratoryjnych jak i w warunkach naturalnych na Antarktydzie i lotach kosmicznych.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Rozszerzenie wiedzy na temat granic możliwości adaptacyjnych człowieka do zmiennych warunków środowiska. Rozszerzenie kompetencji i umiejętności poszukiwania tematycznego piśmiennictwa.
Opis ECTS, łącznie 4 pkt:
1 pkt - obecność podczas zajęć (30 h)
2 pkt - przegląd i analiza literatury (60 h)
1 pkt - przygotowanie pracy zaliczeniowej (30 h)
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia: Esej na zadany temat
Obecność podczas zajęć (obowiązkowa)
Kryteria oceny: co najmniej 50% punktów uzyskanych za pracę zaliczeniową.
Praktyki zawodowe
N/d
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Bańka, A. (2002). Społeczna psychologia środowiskowa (Social environmental psychology). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Harrison, A.A., Clearwater, Y.A. eds., (1991). From Antarctica to Outer Space: Life in Isolation and Confinement. New York: Springer-Verlag.
Terelak, J. (1982). Człowiek w sytuacjach ekstremalnych: Izolacja Antarktyczna (The Man in Extreme Situations: Antarctic Isolation). Warszawa: Wydawnictwo MON).
Terelak, J.F. (2016). Człowiek w Kosmosie: Bariery adaptacyjne z perspektywy astronautycznej (Man in space: Adaptive barriers from an astronautic perspective). Studia Philosophiae Christianae, 52(3), 111–129.
Ciosek M., Człowiek w obliczu izolacji więziennej, Gdańsk 1996.
Terelak, J.F. (2021). Syndrom zimowników antarktycznych: Perspektywa narracyjna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Literatura uzupełniająca:
De Gerlache, A., Arctowski, H. & Rakusa-Suszczedwski, S. (2016). Antarktyczna wyprawa statku "Belgica": Zbiór relacji (Antarctic expedition of the ship "Belgica": A collection of reports). Warszawa: Wyd. Aspra.
Godorowski, K. (1985). Psychologia i psychopatologia hitlerowskich obozów koncentracyjnych: Próba analizy postaw i zachowań w warunkach ekstremalnych obciążeń (Psychology and psychopathology of Nazi concentration camps: An attempt to analyze attitudes and behavior under extreme load conditions). Warszawa: Wyd. ATK.
Halter, J., Terelak, J. (1980)., Nabór kandydatów do Polskich Wypraw Polarnych (Recruitment of candidates for Polish Polar Expeditions). Medycyna Lotnicza, 1980, 69 (4), 42-49.
Matysiak, J. (1993). Głód stymulacji (Hunger for stimulation). Warszawa: Wyd. UW.
McNeil, Jean (20176). Wspomnienia z Antarktydy: Dzienniki lodu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Sp. z oo.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: