Gatunki obce i ich wpływ na rodzimą faunę i florę WF-OB-GORFF

A. Efekty kształcenia:
1. Wiedza:
EK 1 - student definiuje i opisuje sposoby pojawiania się obcej fauny i flory, wyjaśnia podobieństwa i różnice między nimi. Student rozumie i wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe między przyrodą nieożywioną a sposobami i tempem inwazji przyrodniczych
EK 2 - Zna historię pojawienia się obcych gatunków zwierząt i roślin w Polsce oraz potrafi scharakteryzować proces oraz uwarunkowania środowiskowe (w tym klimatyczne) i populacyjne inwazji wybranych obcych gatunków
EK 3 – student potrafi wskazać formy zagrożenia inwazji obcych gatunków dla rodzimej fauny i flory w skali lokalnej, regionalnej i globalnej
EK 4 - student potrafi identyfikować i klasyfikować obcą faunę i florę różnych środowisk oraz analizować zagrożenia dla krajowej fauny i flory, student zna metody i techniki monitoringu i ograniczania skutków inwazji w świecie zwierząt i roślin
EK 5 - student potrafi podsumować stan i jakość ochrony rodzimej fauny i flory przed gatunkami obcymi różnych siedlisk danego regionu, student potrafi zdefiniować i zaproponować krótko- i długoterminowe cele ochrony, w tym metody ratowania lub odtwarzania rodzimej fauny, student potrafi wymienić instytucje i organizacje zajmujące się wspieraniem finansowym projektów z zakresu ochrony przyrody i środowiska
EK6 - Student wykazuje się znajomością podstawowych pojęć w języku obcym (język angielski) w zakresie ochrony przyrody i środowiska
2. Umiejętności:
EK 7 - Student korzysta na poziomie podstawowym z literatury w języku obcym (angielskim)
EK 8 - Student stawia poprawne hipotezy dotyczące przyczyn obecności w kraju obcej fauny i flory i zagrożeń z tym związanych, które oparte są na logicznych przesłankach
EK 9 - Student potrafi, pracując w zespole, zaplanować i ewentualnie samemu podejmować czynne działania na rzecz ochrony lokalnej przyrody i środowiska wykorzystując przy tym doświadczenie innych specjalistów
EK 10 - Student potrafi ocenić zasoby i możliwości regeneracyjne przyrody, student potrafi wykorzystać potencjalne instrumenty prawne i ekonomiczne w ograniczaniu antropopresji
EK 11 - student tworzy autorską prezentację multimedialną, potrafi zaplanować czas prezentacji i zdecydować o wyborze treści i formy; potrafi uczestniczyć w ukierunkowanej dyskusji z wykorzystaniem języka naukowego; student potrafi porównać, poddać krytyce i ocenić przedstawiane prezentacje, potrafi też zaproponować zmiany w treści, formie i sposobie przekazu mogące poprawić jakość prezentacji multimedialnej przedstawianych przez innych

3. Kompetencje:
EK 12 – student zachowuje krytycyzm i ostrożność w stosunku do informacji dotyczących ochrony przyrody i środowiska z literatury naukowej, Internetu oraz innych środków przekazu, zwłaszcza masowych (media), student potrafi pracować samodzielnie i współpracować w zespole, student potrafi dyskutować, jest otwarty i kreatywny w wyrażaniu własnych opinii ale też akceptuje i docenia uwagi i komentarze innych
B. ECTS:
udział w konwersatorium - 30
przygotowanie prezentacji i lektura źródeł - 15
przygotowanie do quizów / testów - 15
Suma godzin: 60 [90/30(25) = 2]
Liczba ECTS - 2

Kryteria oceniania:

Wiedza
ocena 2 (ndst): student nie potrafi zdefiniować różnych form inwazji gatunkowej w Polsce i wyjaśnić różnic między nimi. Student nie zna form i metod ratowania lub odtwarzania rodzimej fauny i flory oraz nie potrafi wskazać podobieństw i różnic między nimi, nie potrafi rozpoznać i rozróżnić inwazyjnej fauny i flory wybranych środowisk; student nie potrafi wskazać zagrożeń dla wybranych gatunków/grup gatunków, nie zna form aktywnych działań ochronnych oraz instytucji wspierających finansowo ochronę przyrody i środowiska w Polsce, student nie zna podstawowych pojęć w języku angielskim z zakresu ochrony przyrody i środowiska
ocena 3 (dst): student potrafi zdefiniować różne formy inwazji biologicznych i wyjaśnić różnice między nimi. Student pobieżnie i niekompletnie charakteryzuje formy ratowania lub odtwarzania rodzimej fauny i flory, nie potrafi wymienić większości różnic i podobieństw między działaniami na rzecz ochrony roślin i zwierząt; student rozpoznaje i rozróżnia mniejszość przedstawicieli inwazyjnej fauny i flory wybranych środowisk, w mocno ograniczonym zakresie wymienia występujące zagrożenia i aktywne działania ochronne; student ma mocno ograniczoną wiedzę nt. stanu i jakości ochrony gatunkowej wybranej grupy/Gromady zwierząt, nie potrafi zaproponować potencjalnych rozwiązań ochronnych na przyszłość. Student ma trudności ze wskazaniem Instytucji wspierających finansowo w Polsce ochronę przyrody i środowiska. Student w bardzo ograniczonym zakresie wykazuje się w języku obcym (angielskim) znajomością podstawowych pojęć z zakresu ochrony przyrody i środowiska
ocena 4 (db): student zna formy inwazji biologicznych, potrafi wyjaśnić różnice między nimi. Student potrafi scharakteryzować formy ratowania lub odtwarzania rodzimej fauny i flory, potrafi wymienić większość różnic i podobieństw w działaniach na rzecz ochrony roślin i zwierząt, student rozpoznaje i rozróżnia większość przedstawicieli inwazyjnej fauny wybranych środowisk, potrafi wskazać większość zagrożeń i działań ochronnych prowadzonych na tych obszarach; student ma ugruntowaną wiedzę nt. stanu i jakości ochrony gatunkowej wybranej grupy/Gromady zwierząt, stara się zaproponować potencjalne rozwiązania ochronne na przyszłość. Student potrafi wskazać kilka najważniejszych Instytucji wspierających finansowo w Polsce ochronę przyrody i środowiska. Student wykazuje się w języku obcym (angielskim) w miarę dobrą znajomością podstawowych pojęć z zakresu ochrony przyrody i środowiska
ocena 5 (bdb): student doskonale orientuje się w sposobach i formach inwazji biologicznych w kraju i na Świecie, potrafi je scharakteryzować zwracając uwagę na uwarunkowania każdego z nich; znakomicie orientuje się w specyfice różnych form ratowania lub odtwarzania rodzimej fauny i flory, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice w działaniach na rzecz rodzimych roślin i zwierząt; bardzo dobrze rozpoznaje inwazyjne gatunki fauny i flory wybranych środowisk, potrafi wymienić zagrożenia dla przyrody i formy działań naprawczych, potrafi też zaproponować potencjalne, realne do zastosowania rozwiązania ochronne na przyszłość. Student potrafi wskazać większość (lub wszystkie) Instytucji wspierających finansowo w Polsce ochronę przyrody i środowiska. Student bardzo dobrze zna w języku obcym (angielskim) przynajmniej podstawowe pojęcia z zakresu ochrony przyrody i środowiska

Umiejętności
ocena 2 (ndst): student nie potrafi skorzystać na poziomie podstawowym z literatury w języku obcym (angielskim); student nie potrafi postawić hipotez dotyczących przyczyn obecności w kraju obcej fauny i flory i zagrożeń z tym związanych, które byłyby oparte na logicznych przesłankach; student nie potrafi zaplanować i ewentualnie podejmować czynnych działań na rzecz ochrony przyrody i środowiska wykorzystując doświadczenie innych specjalistów; student nie potrafi ocenić wartości opisywanych zasobów przyrody i ich możliwości regeneracyjnych; student nie potrafi samodzielnie przygotować prezentacji multimedialnej, zgodnej z przedstawionymi wymogami, ma duże problemy z zaplanowaniem czasu prezentacji, dokonaniem właściwej selekcji treści i wypracowaniem akceptowalnej formy ; student nie potrafi w dostateczny sposób interpretować naukowych tekstów, poddać krytyce i ocenić przedstawiane prezentacje oraz zaproponować zmiany w treści, formie i sposobie przekazu mogące poprawić jakość zasłyszanej prezentacji
ocena 3 (dst): student w mocno ograniczonym stopniu korzysta na poziomie podstawowym z literatury w języku obcym (angielskim), ma duże trudności z analizą i interpretacją tekstu w języku obcym; student ma duże trudności ze stawianiem poprawnych hipotez dotyczących przyczyn obecności w kraju obcej fauny i flory i zagrożeń z tym związanych, które byłyby oparte na logicznych przesłankach; student wymienia niektóre formy ochrony ożywionej ale nie potrafi zaplanować kompleksowych interdyscyplinarnych czynnych działań na rzecz ochrony lokalnej przyrody i środowiska wykorzystując doświadczenie innych specjalistów; student ma trudności z realną oceną wartości opisywanych zasobów przyrody i ich możliwości regeneracyjnych; utworzona prezentacja multimedialna jedynie w mocno ograniczonym zakresie spełnia wymogi takiego przekazu tym zaplanowanie czasu prezentacji, właściwą selekcję treści oraz poprawna formę; student ma trudności z oceną jakości innych prezentacji i zaproponowaniem zmian mogących poprawić jakość przekazu zasłyszanych prezentacji.
ocena 4 (db): student potrafi skorzystać na poziomie podstawowym z literatury w języku obcym (angielskim), potrafi odnaleźć, przeanalizować i zinterpretować informacje dostępne w literaturze obcej na zadany temat; student potrafi sformułować hipotezy dotyczące przyczyn obecności w kraju obcej fauny i flory i zagrożeń z tym związanych, nie zawsze jednak są one oparte o realne i/lub logiczne przesłanki; student potrafi zaplanować kompleksowe interdyscyplinarne czynne działania na rzecz ochrony lokalnej przyrody i środowiska, jednak nie zawsze potrafiłby umiejętnie wykorzystać doświadczenie innych specjalistów; student nie ma trudności z realną oceną wartości opisywanych zasobów przyrody i ich możliwości regeneracyjnych; utworzona prezentacja multimedialna, w dużym stopniu jest zgodna z wymogami takiego przekazu: student dobrze planuje czas prezentacji, dokonuje właściwej selekcji treści i dobrze opracowuje przyswajalną formę; student nie ma trudności z interpretacją i oceną innych prezentacji i kreatywnym zaproponowaniem zmian mogących poprawić jakość przekazu
ocena 5 (bdb): student potrafi skorzystać z literatury w języku obcym (angielskim), doskonale odnajduje, analizuje i interpretuje informacje dostępne w bibliotekach i Internecie na zadany temat w języku angielskim (lub innym obcym); student formułuje bardzo merytoryczne hipotezy dotyczące przyczyn obecności w kraju obcej fauny i flory i zagrożeń, oparte o logiczne przesłanki i istniejące bieżące realia środowiskowo-populacyjne ; student potrafi zaplanować kompleksowe interdyscyplinarne czynne działania na rzecz ochrony lokalnej przyrody i środowiska, student potrafi przeprowadzić poprawną, wnikliwą analizę wartości opisywanych zasobów przyrody i ich możliwości regeneracyjnych; utworzona prezentacja multimedialna spełnia wszystkie wymogi takiego przekazu: czas, treść i forma prezentacji są bardzo dobrze zaplanowane. Student nie ma najmniejszych problemów z interpretacją oraz kreatywną oceną innych prezentacji i przedstawianiem sugestii mogących poprawić ich jakość przekazu.

Kompetencje
ocena 2 (ndst): student nie potrafi pracować w zespole; ma olbrzymie trudności w zachowaniu ostrożności i krytycyzmu przy studiowaniu informacji z nie zweryfikowanych źródeł (Internet), nie przyjmuje uwag i komentarzy innych, nie chce lub nie potrafi wyrażać własnych opinii, nie jest punktualny i opuszcza dużo zajęć
ocena 3 (dst): student ma trudności z pracą w zespole, często bezkrytycznie przyjmuje informacje pochodzące z nie zweryfikowanych źródeł, nie zawsze akceptuje prawo innych do wyrażania uwag i komentarzy; nie jest aktywny i kreatywny w wyrażaniu własnych opinii, spóźnia się, często jest też nieobecny.
ocena 4 (db): student dobrze pracuje w zespole, jest krytyczny i ostrożny w stosunku do informacji pochodzących z nie zweryfikowanych źródeł, docenia uwagi i komentarze innych, jest dosyć aktywny na zajęciach, stara się być kreatywnym w wyrażaniu opinii, sumiennie uczęszcza na zajęcia
ocena 5 (bdb): student znakomicie współpracuje w zespole, krytycyzm i ostrożność w stosunku do uzyskiwanych informacji są wypadkową pewności źródła z którego pochodzą, jest otwarty na uwagi i komentarzy innych, jest aktywny i kreatywny w wyrażaniu własnych opinii, nie spóźnia się, a zajęcia opuszcza wyjątkowo.

Metody oceniania
Na ocenę końcową składają się:
1. ocena z prezentacji przygotowanej przez studenta. Oceniana będzie forma, treść i sposób przedstawienia
2. oceny z quizów / testów (trzy quizy z rozpoznawania inwazyjnej fauny i flory). Sposób oceniania: < 51% pkt z quizu – ocena 2; 51,1-55,0% - ocena 2+; 55,1-60,0% - ocena 3-; 60,1-65,0% - ocena 3; 65,1-70,0% - ocena 3+; 70,1-74,9% - ocena 4-; 75,0-80,0% - ocena 4; 80,1-85,0% - ocena 4+; 85,1-90% - ocena 5-; > 90% - ocena 5
3. aktywność na zajęciach
4. liczba nieobecności i spóźnień – dopuszczalne są dwie nieobecności, każda kolejna skutkować będzie obniżeniem oceny końcowej zgodnie z algorytmem przedstawionym dalej
Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną oceny z prezentacji i średniej z ocen z quizów. Do zaliczenia przedmiotu niezbędne jest zaliczenie każdego quizu /testu tj. uzyskanie minimum 55,1% punktów. Znacząca aktywność na zajęciach podwyższa ocenę z quizu zgodnie ze wzorem: ocena z quizu + (0,125 x liczba zajęć na których student był aktywny). Nieobecność i spóźnienia na zajęcia obniżają ocenę końcową zgodnie z zasadą: za trzecią i każdą kolejną nieobecność ocena semestralna obniżana jest o 0,5 x liczba kolejnych nieobecności; każde spóźnienie na zajęcia więcej niż 10 min = 0,5 nieobecności

1. Andrzejewski R., Weigle A. (red.) 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa: 1- 284.
2. Brylińska M. (red.); Ryby słodkowodne Polski, PWN, Warszawa:
3. Dajdok Z., Pawlaczyk P. 2009. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski
4. Głowaciński Z (red) 2008. Księga gatunków obcych inwazyjnych w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody. www.iop.krakow.pl/gatunkiobce
5. Głowaciński Z., Bieniek M., Dyduch A., Gertychowa R., Jakubiec Z., Kosior A., Zemanek M. 1980. Stan fauny kręgowców i wybranych bezkręgowców Polski – wykaz gatunków, ich występowanie, zagrozęnie i status ochronny. Studia Naturae, seria A – Wydawnictwa Naukowe 21: 1-163, Kraków.
6. Mały słownik zoologiczny. Ryby; Gady i płazy; Ptaki.; Ssaki (4 tomy)
7. Nowak E. 1971. O rozprzestrzenianiu się zwierząt i jego przyczynach (na przykładzie 28 współcześnie rozprzestrzeniających się gatunków z terenu Europy). Zeszyty Naukowe- Instytut Ekologii PAN, Warszawa, 3: 1-255.
8. Pawłowski J. Środki i kierunki inwazji zwierząt. W: Głowaciński (red.) Gatunki obce inwazyjne w faunie Polski. Zagadnienia problemowe i syntezy
9. Tałałaj I. 2012. Rośliny chronione i gatunki inwazyjne w dolinie Biebrzy - trwanie i migracja w zmieniających się warunkach środowiska
10. Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A.,Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych
11. Witkowski A., Kotusz J., Przybylski M., Marszał L., Heese T., Amirowicz A., Buraś P., Kukuła K. 2004. Pochodzenie, skład gatunkowy i aktualny stopień zagrożenia ichtiofauny w dorzeczu Wisły i Odry. Archives of Polish Fisheries 12 suppl.2: 7-20.
12. Witkowski A. 2008. (msc) Introdukcje ryb w Polsce, ich ekologiczne i gospodarcze konsekwencje. W: Z. Głowaciński (red.); Gatunki introdukowane i inwazyjne w faunie Polski. Wyd. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, Kraków.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu WF-OB-GORFF w USOSweb