Etyka ogólna WF-FI-N112-EO
Etyka jest nauką filozoficzną, dzięki której można w sposób racjonalny określać moralną wartość ludzkich czynów. Zajęcia stanowią próbę wyjaśnienia, na czym polega moralna interpretacja ludzkich postaw, działań, zachowań, tzn. jakie są kryteria oceny ludzkich czynów jako dobrych lub złych. Refleksja etyczna określa to, co człowiek powinien czynić i do czego powinien dążyć.
Przedmiotem materialnym etyki są „czyny ludzkie”. Czynem nazywamy wyłącznie świadome działanie człowieka. W zachodniej tradycji filozoficznej odpowiednikiem polskiego „czynu” jest łacińskie określenie „actus humanus". Czyn to tyle, co działanie właściwe człowiekowi jako osobie. Działanie to musi być świadome i wolne. Czyny ludzkie są przejawem świadomego i wolnego działania osoby.
Czymś zupełnie odmiennym jest „czyn człowieka”, czyli „actus hominis", który się w nas po prostu wydarza. Przykładem takiego „czynu człowieka” jest chociażby krążenie krwi w naszym organizmie czy też rozwój fizyczny. W tym przypadku człowiek ma świadomość tego, że coś się w nim wydarza, ale nie ma na to wpływu. „Actus hominis" nie jest owocem działania wolnej woli człowieka. W konsekwencji taki „czyn człowieka” nie może być przedmiotem materialnym etyki.
Natomiast przedmiotem formalnym etyki jest moralność ludzkich działań. Pod pojęciem „moralności” rozumie się zasadniczo dobro bądź zło ludzkich zachowań jako takich. Etyka nie interesuje się doskonałością czy też skutecznością naszych działań, ale zmierza do ustalenia ich wartości moralnej, pyta czy są dobre czy też złe.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
EFEKTY KSZTAŁCENIA:
- K_W04: student ma wiedzę o normach konstytuujących i regulujących struktury i instytucje społeczne oraz o źródłach tych norm, ich naturze, zmianach i drogach wpływania na ludzkie zachowania wie, czym jest etyka jako odrębna dyscyplina filozoficzna, podsiadł znajomość jej historii i wymienia podstawowe kierunki etyczne, cele i metody uprawiania, etykę od dyscyplin pokrewnych, takich jak prawo, socjologia i psychologia moralności, bądź teologia moralna, posiada podstawową wiedzę na temat norm, wartości, cnót, sumienia, praw naturalnego oraz zasad współżycia społecznego.
- K_W07: student ma uporządkowaną znajomość i rozumie główne kierunki w obrębie bloków subdyscyplin filozoficznych:
1) logika, metafizyka, epistemologia, filozofia umysłu lub
2) etyka, filozofia polityki, filozofia społeczna, filozofia przyrody lub
3) estetyka, filozofia kultury. Student zna zasady interpretacji tekstów poruszających problematykę moralną, odróżnia podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla etyki, zna rolę idei filozoficznych w procesie kształtowania się poglądu na naturę.
- K_U13: student formułuje w mowie i na piśmie problemy filozoficzne, stawia tezy oraz artykułuje własne poglądy w sprawach społecznych i światopoglądowych, student czyta i interpretuje teksty filozoficzne z zakresu etyki, słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i najbardziej znanych problemów etycznych, wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, potrafi ocenić ich wartość poznawczą, przytacza główne tezy badanych wypowiedzi filozoficznych, stosownie do ich istotności. Umie uzasadnić ważność problematyki etycznej, dobiera strategie argumentacyjne, na poziomie elementarnym konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę, dostrzega zależność między akceptowanymi tezami filozoficznymi i zajmowanym stanowiskiem w sprawach społecznych i światopoglądowych.
- K_K06: student rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność przekazywanej wiedzy, z uczciwością naukową oraz rzetelnością i uczciwością w sytuacji prowadzenia sporu filozoficznego jest otwarty na możliwość racjonalnej interpretacji różnych, niekiedy bardzo odmiennych, dyskusji na tematy moralne, docenia potrzebę racjonalnego uzasadnienia ludzkiego postępowania oraz umie umieścić dane stanowisko w konkretnej kulturze, jak i podać jego bardziej uniwersalną interpretację, rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność przekazywanej wiedzy, z uczciwością naukową oraz rzetelnością i uczciwością w sytuacji prowadzenia sporu filozoficznego, rozumie potrzebę ustawicznego pogłębiania swoich umiejętności językowych oraz potrafi samodzielnie wykorzystywać w tym celu dostępne mu źródła, czyta ze zrozumieniem teksty ogólne i specjalistyczne.
Punkty ECTS (wykład i ćwiczenia):
Udział w zajęciach - 45
Lektura książek i artykułów - 75
Przygotowanie do egzaminu ustnego - 30
SUMA GODZIN - 150
LICZBA ECTS - 5
Kryteria oceniania
WIEDZA:
- na ocenę 2 (ndst.): student nie wie, czym jest etyka, jakie są jej główne kierunki, czym się różnią normy od wartości lub czym jest sumienie, prawo naturalne, jakie są zasady współżycia społecznego, na czym polega dobro wspólne, w jakim stosunku pozostaje prawo naturalne do stanowionego oraz na ile prawo stanowione wiąże w sumieniu
- na ocenę 3 (dst.): student zna podstawowe pojęcia, umie odpowiedzieć na połowę pytań, ale nie potrafi wykazać, na czym dokładnie polegają podstawowe pojęcia etyczne
- na ocenę 4 (db.): student poprawnie prezentuje wyłożony materiał, ale nie do końca potrafi krytycznie ocenić poszczególne stanowiska
- na ocenę 5 (bdb.): student doskonale orientuje się w dyscyplinie, jaką jest etyka, zna sposoby jej uprawiania i głównych przedstawicieli. Potrafi samodzielnie interpretować teksty.
UMIEJĘTNOŚCI:
- na ocenę 2 (ndst.): student nie potrafi samodzielnie czytać i interpretować tekstów filozoficznych z zakresu etyki, nie potrafi ocenić wartości poznawczej etyki jako dyscypliny filozoficznej
- na ocenę 3 (dst.): student słabo interpretuje teksty filozoficzne, nie do końca potrafi ocenić ich wartość poznawczą
- na ocenę 4 (db.): student poprawnie czyta i interpretuje teksty filozoficzne z zakresu etyki, słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów filozoficznych, potrafi ocenić ich wartość poznawczą. Umie uzasadnić możliwość zajmowania się etyką
- na ocenę 5 (bdb.): student doskonale czyta i interpretuje teksty filozoficzne z zakresu etyki, zna argumenty filozoficzne, potrafi ocenić ich wartość poznawczą. Umie bardzo dobrze uzasadnić możliwość zajmowania się problematyką moralną
KOMPETENCJE:
Oceniany jest stopień racjonalnego podejścia do problematyki moralnej oraz otwartość intelektualna na różne modele etyczne
Praktyki zawodowe
Brak praktyk zawodowych
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Arystoteles, Etyka nikomachejska, księgi VIII–IX, w: Dzieła Wszystkie, t. 5, Warszawa 1996, s. 236–278.
Duchliński P., Kobyliński A., Moń R., Podrez E., Etyka a fenomen życia, Kraków 2017, s. 193-247.
Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Kraków 2009, s. 359-388.
Literatura uzupełniająca:
Comte-Sponville A., Mały traktat o wielkich cnotach, Warszawa 2000.
Duchliński P., Kobyliński A., Moń R., Podrez E., Inspiracje chrześcijańskie w etyce, Kraków 2016.
Kobyliński A., O możliwości zbudowania etyki nihilistycznej. Propozycja Gianniego Vattima, Warszawa 2014.
MacIntyre A., Krótka historia etyki. Historia filozofii moralności od czasów Homera do XX wieku, Warszawa 2012.
Moń R., Warto czy należy? Studium na temat istoty i źródeł normatywności, Warszawa 2011.
Otowicz R., Etyka życia, Kraków 1998.
Spaemann R., Podstawowe pojęcia moralne, Lublin 2000.
Spaemann R., Osoby. O różnicy między kimś a czymś, Warszawa 2001.
Spaemann R., Szczęście a życzliwość. Esej o etyce, Lublin 1997.
Styczeń T., Wprowadzenie do etyki, Lublin 1995.
Szostek A., Pogadanki z etyki, Częstochowa 2008.
Ślipko T., Historia etyki, Kraków 2010.
Ślipko T., Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 2009.
Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Kraków 2009.
Tugendhat E., Wykłady o etyce, Warszawa 2004.
Wojtyła K., Elementarz etyczny, Lublin 2019.
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_Z:
Brak wymagań wstępnych |
W cyklu 2022/23_Z:
Brak wymagań wstępnych |
W cyklu 2023/24_Z:
Brak wymagań wstępnych |
W cyklu 2024/25_Z:
Brak wymagań wstępnych |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: