Konwersatorium: Epistemologia od Kartezjusza do Kanta WF-FI-KONFPKK
Konwersatorium poświęcone jest studiowaniu i dyskutowaniu klasycznych tekstów nowożytnej epistemologii - od Kartezjusza do Kanta. Celem zajęć jest rekonstrukcja dziejów pojęć i problemów w określonym wyżej okresie. Będziemy śledzić relacje pomiędzy kolejnymi koncepcjami ludzkiego poznania oraz identyfikować punkty przełomowe w nowożytnej epistemologii: pojawianie się nowych pytań, pojęć, metod. Zajęcia te mają ćwiczyć uważną lekturę, wrażliwa na historyczny kontekst oraz doskonalić umiejętność sporządzania notatek i komentarzy do tekstów.
Przegląd nowożytnej problematyki epistemologicznej zaczniemy od związków pomiędzy powstaniem nowożytnego paradygmatu naukowego i filozofią. Wpływ bieżących odkryć naukowych będziemy śledzić w całym rozważanym okresie. Podobnie we wszystkich lekturach będziemy poszukiwać założeń antropologicznych i metafizycznych. Zastanowimy się również nad rozwojem rozumienia norm poznawczych, takich jak prawdziwość, racjonalność, jasność, pewność, praktyczność.
Lista tematów:
1. Przeniesienie metody matematycznej na inne dziedziny wiedzy u Kartezjusza
2. Wpływ nauk przyrodniczych, w szczególności astronomii i fizjologii na poglądy Kartezjusza
3. Sens Kartezjańskich kryteriów jasności i wyraźności
4. Reguły poprawnego poznania i myślenia (reguły kierowania umysłem)u Kartezjusza
5. Metodologia unikania błędów poznawczych u Malebranche'a.
6. Kodyfikacja metody naukowej przez Bacona - główne zasady i ich ograniczenia
7. Narodziny empiryzmu (Locke). Wzajemne relacje różnych rodzajów źródeł informacji o świecie (idee pierwotne, wtórne, refleksyjne)
8. Rozwojowe ujęcie poznania u Locke'a - dynamika idei
9. Główne argumenty polemiczne Leibniza przeciwko Locke'owi
10. Rachunek pojęć Leibniza i jego wpływ na epistemologię; racjonalizm Leibniza
11. Metafizyczny i poznawczy status idei u Berkeleya
12. Teoria widzenia Berkeleya
13. Główne argumenty sceptyczne Hume'a i ich recepcja u Kanta
14. Architektura poznania u Kanta: formy zmysłowości, schematy, kategorie, idee regulatywne
15. Paralogizmy czystego rozumu i ich usunięcie (Kant)
16. Idee czystego rozumu: transcententalna normatywność poznania
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy: Znajomość poglądów na źródła, metody i kryteria zdobywania wiedzy w nowożytnej filozofii od Kartezjusza do Kanta. Rozumienie związków z rozwojem nauk i powstawaniem szczegółowych metodologii naukowych. Rozumienie związku pomiędzy historycznymi poglądami filozofów i dzisiejszymi problemami filozofii analitycznej.
W zakresie umiejętności: Opanowanie pojęć epistemologicznych używanych od XVI do XVIII wieku. Wyćwiczenie umiejętności analitycznego podejścia do tekstu, w tym dokładnej rekonstrukcji argumentacji. Umiejętność zwięzłego streszczania i krytycznego komentowania przeczytanych lektur w formie eseju.
W zakresie postaw: Akceptacja nierzeczywistości interpretacji; otwartość na inne interpretacje tych samych tekstów. Traktowaniu historycznych poglądów jako partnerów w dyskusji.
Kryteria oceniania
1. Systematyczność i jakość notatek do przeczytanych lektur, przedstawionych w formie arkusza, którego wzór zostanie omówiony na pierwszych zajęciach. Termin oddania notatki: w przedzień zajęć do 17:00. Trzy nieoddane notatki uniemożliwiają zaliczenie.
2. Przedstawienie zbiorczego arkusza pokazującego te same problemy we wszystkich lub w części przeczytanych lektur oraz rozwiązania poszczególnych filozofów.
3. Przygotowanie prezentacji multimedialnej pokazującej jeden z przekrojowych problemów (występujący u kilku omawianych filozofów) opisanych we własnym arkuszu.
4. Udział w dyskusjach.
Literatura
1. Kartezjusz, Rozprawa o metodzie
2. Bacon, Novum organm
3. Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego
4. Leibniz, Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego
5. Berkeley, Traktat o zasadach ludzkiego poznania
6. Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego
7. Kant, Krytyka czystego rozumu
8. Kant, Prolegomena
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: