Kognitywne podstawy języka WF-FI-KGN-KPJ
TEMATYKA WYKŁADÓW:
1. Interdyscyplinarny charakter nauki o języku (neurolingwistyka, psycholingwistyka, etnolingwistyka, socjolingwistyka)
2. Język i jego definicje w świetle wiodących paradygmatów naukowych XX i XXI w.
3. Psychologizm lingwistyczny przełomu XIX i XX w.
- teoria analogii
- asocjacjonizm
- język indywidualny a język ogólny: perspektywa ontologiczna, kauzalno-teleologiczna, epistemologiczna
- początki systemowego myślenia o języku jako obiekcie badań naukowych
4. Lingwistyka strukturalna
- pojęcie systemu (langue) i realizacji (parole)
- podsystemy języka: syntaktyczny, morfologiczny, fonologiczny
- elementy semantyki składnikowej (model warunków koniecznych i wystarczających)
5. Generatywizm lingwistyczny w kontekście komputacjonizmu i modularnej teorii umysłu;
- problem natywizmu
- struktura głęboka i powierzchniowa języka
- podstawowe zasady generowania zdań języka naturalnego
- problem uniwersaliów językowych
6. Lingwistyka kognitywna
- struktura pojęciowa
- mechanizmy konceptualizacji językowej
- kategoryzacja semantyczna i teoria podobieństwa rodzinnego
- teoria prototypów
- profilowanie pojęć
- teoria metafory w świetle lingwistyki kognitywnej
7. Relatywizm językowy
- hipoteza Sapira i Whorfa
- pojęcie językowego obrazu świata
- stereotyp językowy
8. Uniwersalia językowe w świetle teorii Anny Wierzbickiej
- semantic primes
- naturalny metajęzyk semantyczny
- egzemplifikacje pojęciowe
9. Konstruktywizm jako teoria komunikacji językowej
10. Język i granice poznania (lingwistyka a epistemologia)
|
W cyklu 2024/25_L:
TEMATYKA WYKŁADÓW: |
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- Student zna i rozumie podstawowe pojęcia z zakresu szeroko rozumianego językoznawstwa kognitywnego, tj. kategoria semantyczna, prototyp, stereotyp, metafora kognitywna, koneksjonizm, modularność, komputacjonizm, I-język, E-język.
- Student zna i rozumie główne zagadnienia teoretyczne lingwistyki kognitywnej XX i XXI w.
Kryteria oceniania
Literatura
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Baudouin de Courtenay, J. O psychicznych podstawach zjawisk językowych, [w:] tegoż. Dzieła wybrane, t. IV, Warszawa 1990.
2. Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.
3. Chomsky N., Koncepcje języka, (on-line: MS Teams)
4. Fleischer, M. Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu, [w:] „Język a Kultura”, tom 13, Wrocław 2000.
5. Fleischer, M. Zarys ogólnej teorii komunikacji, [w:] Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łask, 2007, s. 29 – 72.
6. Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990.
7. Johnson M., Lakoff G., Metafory w naszym życiu, Warszawa 2020 (i inne)
8. Kleiber G., Semantyka prototypu, Kraków 2008.
9. Klimczuk, A., Hipoteza Sapira-Whorfa – przegląd argumentów zwolenników i przeciwników, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja, 2013, nr 1(3), s. 165-181.
10. Langacker R., Wykłady z gramatyki kognitywnej, Lublin 1995.
11. Sadownik B., Język w strukturze modularnej umysłu, 2012, „Lingwistyka Stosowana” nr 5, s. 75-94.
12. Taylor J., Kategoryzacja w języku, Kraków 2001.
13. Wierzbicka A., Uniwersalia ugruntowane empirycznie, „Teksty Drugie”, 2011, 1-2, s. 13-30.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: