WHF: 'Bezpośredni' przedmiot poznania w nowożytnej filozofii brytyjskiej WF-FI-212-WHFKU24

Jednym z kluczowych zagadnień nowożytnej filozofii brytyjskiej było pytanie o naturę poznania: czy nasze umysły mają bezpośredni dostęp do rzeczywistości, czy też poznajemy świat jedynie poprzez pośrednie reprezentacje? W centrum tej debaty znajdują się dwa stanowiska: reprezentacjonizm i prezentacjonizm. Reprezentacjonizm, rozwijany m. in. przez Johna Locke’a, zakłada, że umysł nie ma bezpośredniego dostępu do rzeczywistości – poznajemy świat jedynie poprzez idee, które reprezentują przedmioty zewnętrzne. Podejście to prowadzi do sceptycyzmu, szczególnie w ujęciu Hume’a, który podważał pewność naszego poznania i istnienie trwałego podmiotu poznającego. Prezentacjonizm, w kontrze do tego stanowiska, zakłada, że rzeczywistość jest dostępna umysłowi w sposób bezpośredni, bez potrzeby pośredniczących reprezentacji. Szczególną rolę w obronie tej perspektywy odegrała Szkocka szkoła zdrowego rozsądku, której przedstawiciele, tacy jak Thomas Reid, sprzeciwiali się sceptycyzmowi Hume’a i bronili tezy, że nasze zmysły dostarczają nam wiarygodnej wiedzy o świecie. Ich zdaniem zdrowy rozsądek każe nam ufać bezpośredniemu doświadczeniu i uznawać świat zewnętrzny za realny.
W ramach wykładu przyjrzymy się kluczowym argumentom obu stanowisk, spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, jakie konsekwencje miała ta debata dla dalszego rozwoju filozofii.