WHF: Krytyka metafizyki w filozofii nowożytnej i współczesnej oraz jej konsekwencje WF-FI-21-WHFM-M21
Poglądy na potrzebę uprawiania metafizyki były i są niejednolite. Współcześnie zauważa się m.in. stanowisko negujące wartość i potrzebę metafizyki, a szerzej filozofii klasycznej, jako wiedzy o rzeczywistości realnie istniejącej.
Na wykładzie przyjrzymy się krytyce metafizyki przeprowadzonej przez A. Schopenhauera, F. Nietzschego i M. Heideggera. Wszyscy oni krytykowali metafizykę z określonych powodów, co więcej - proponowali własne rozwiązania filozoficzne w miejsce odrzucanej filozofii klasycznej. Wskażemy na zalety i wady ich krytyki i ich własnych filozoficznych propozycji.
W ten sposób spróbujemy uzasadnić inne stanowisko odnośnie potrzeby uprawiania metafizyki (filozofii klasyczne): stanowisko opowiadające się za jej aktualnością, szczególnie w odniesieniu do całości kultury, którą filozofia integruje, oczyszcza i nadaje jej sens.
Dziś wiele mówi się na temat kryzysu współczesnej kultury, rozumianym jako ważne załamania w procesie jej rozwoju. Źródłem tego załamania jest człowiek i to człowiek nie jako abstrakt, ale jako konkretna osoba, posiadająca wiedzę i przekonania z zakresu takich dziedzin jak: moralność, religia, sztuka nauka i filozofia. Mówi o tym zasada: "agere sequitur esse" (działanie wypływa z bycia). Wiadomo, że to „esse”, (bycie człowieka), nie jest zjawiskiem pierwotnym, jest również w pewnej „warstwie” tworem kulturowym. Kryzys kultury współczesnej i jej fundamentu, czyli ludzkiego „esse” powstał z powolnego odwracania się od absolutnego, stałego i hierarchicznego świata wartości i norm. Już Arystoteles zwrócił uwagę, że drobne błędy na początku prowadzą do poważnych konsekwencji na końcu.
Na wykładzie przyglądając się krytyce metafizyki klasycznej odpowiemy na pytanie: dlaczego jednak warto uprawiać metafizykę? Wskażemy na kilka negatywnych cech kultury zachodniej XXI wieku. Na każdy błąd spróbujemy znaleźć lekarstwo, które może przyjść ze strony metafizyki. Wykład będzie miały więc nie tylko teoretyczny ale i praktyczny charakter.
Wykład będzie w formie e-learning, czwartek, 16:45 - 18:15.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- Student(ka) poznaje i rozumie ważne pojęcia związane z krytyka metafizyki (filozofią klasyczną) u wybranych filozofów.
- Zapoznaje się z filozoficznymi przyczynami kryzysu kultury współczesnej, jak również z środkami, które mogą uzdrowić kulturę.
Umiejętności:
- Student(ka) potrafi zająć samodzielnie stanowisko w dyskusji na temat współczesnej krytyki metafizyki, kryzysu kultury współczesnej i możliwościami jego przezwyciężenia.
- Poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki wykładu.
Kompetencje społeczne:
- Student(ka) zachowuje otwartość na różne argumenty dotyczące kryzysu współczesnej kultury rozumiejąc jego przyczyny i konsekwencje.
- Potrafi wejść w rzeczą dyskusję z osobami reprezentującymi różne światopoglądy.
- Rozumie relację pomiędzy naukami przyrodniczymi, filozofią, a teologią.
- Potrafi odróżnić przejawy i formy religii prawdziwej od tzw. pseudoreligii.
Punkty ECTS:
udział w wykładzie - 30
przygotowanie do wykładu i lektura tekstów - 30
przygotowanie do zaliczenia - 25
konsultacje - 5
SUMA GODZIN 90 [90:30=3]
LICZBA ECTS –
Kryteria oceniania
Metody i kryteria ocenienia:
- ocena niedostateczna (2) - student nie zna podstawowych zagadnień omówionych na wykładzie
- ocena dostateczna (3) - student pobieżnie orientuje się w problematyce wykładu, wymienia omówione zagadnienia, nie potrafi jednak dokonać głębszej analizy prezentowanych problemów
- ocena dobra (4) - student zna wszystkie poruszane na zajęciach zagadnienia, szczegółowo charakteryzuje kluczowe pojęcia związane z nowożytna i współczesną krytyką metafizyki.
- ocena bardzo dobra (5) - student zna szczegółowo rozwiązania wszystkich omawianych zagadnień, oraz twórczo i krytycznie potrafi odnieść się do każdego z nich.
- Szczegółowe kryteria oceniania zostaną podane na pierwszym wykładzie.
Literatura
- Benisz H., “Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie filozofii życia”, Kęty 2015
- Bronk A., „Zrozumieć świat współczesny”, Lublin 1998.
- Bronk A. (red.), „Filozofować dziś. Z badań nad filozofią współczesna”, Lublin
1995.
- Crosby, J. F., „Zarys filozofii osoby. Bycie sobą”, tłum. B. Majczyna Kraków WAM, 2007.
- Gilson E., „Realizm tomistyczny”, opracowanie zbiorowe, Warszawa 1968.
- Heidegger M., "Nietzsche", tłum. C. Wodziński, Warszawa 1999.
- Heidegger M., „Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane”, przeł. K. Michalski, K. Pomian, M. J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki, Warszawa 1977.
- Heidegger M., „Co zwie się myśleniem?”, przeł. J. Mizera, Warszawa 2000.
- Heidegger M., „Kant a problem metafizyki”, przeł. B. Baran, Warszawa 1989.
- Heidegger M., „Wprowadzenie do metafizyki”, przeł. R. Marszałek, Warszawa 2000.
- „Heidegger dzisiaj”, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, Warszawa 1990.
- Heidegger M., „Czym jest metafizyka”, przeł. K. Pomian; „O istocie racji”, przeł. J. Nowotniak, w: M. Heidegger, „Znaki drogi”, Fundacja Aletheia, Warszawa 1995,
- Jaspers K., "Nietzsche", tłum. Dorota Stoińska, Warszawa 1997.
- Krasiciki P., "Od „śmierci Boga" do śmierci człowieka. Z genealogii i recepcji
posthumanizmu Fryderyka Nietzschego", Opole 2001.
- Kuderowicz Z., "Nietzsche", Warszawa 1976.
- Kamiński S., „Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii.
- Krąpiec M. A., Kamiński S., „Z teorii i metodologii metafizyki”, Lublin 1994.
- Kutschera F. von, „Wielkie pytania. Rozważania filozoficzno-teologiczne”,
tłum., J. Merecki, Warszawa 2007.
- MacIntyre A., „Bóg - Filozofia – Uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii
katolickiej tradycji filozoficznej”, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2013.
- Markowski M. P., "Nietzsche. Filozofia interpretacji", Kraków 1995.
- Marquard O., „Rozstanie z filozofią pierwszych zasad”, tłum., K.
Krzemieniowa, Warszawa 1994.
- Morawiec E., Mazanka P., „Metafizyka klasyczna wersji egzystencjalnej”,
Warszawa 2006.
- Moryń M., "Wola mocy i myśli. Spotkania z filozofią z Fryderyka Nietzschego",
Poznań 1997.
- Nietzsche F., "Z genealogii moralności", tłum. G. Sowinski, Kraków 1997.
- Nietzsche F., "Wola mocy", tłum. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1910-1911.
- Nietzsche F., "Antychryst. Przemiany wszystkich wartości", tłum., L. Staff,
Warszawa 1907.
- Nietzsche F., "Wiedza radosna", , tłum. L. Staff, Kraków 2003.
- Possenti V., "Nihilizm teoretyczny i śmierć metafizyki", tłum. J. Merecki, Lublin
1998.
- Possenti V., "Filozofia po nihilizmie", tłum. J. Merecki, Lublin 2003.
- „Rozum otwarty na wiarę”, red. A. Maryniarczyk, A. Gudaniec, Lublin 2000.
- Reale G., „Lekarstwo na błędy w kulturze czyli jakiej filozofii dzisiaj
potrzebujemy?”, Ethos 56(2001), s. 15 nn.
- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski, Warszawa 2008.
- Safranski R., "Nietzsche. Biografia myśli", tłum., D. Stroińska, Warszawa 2003.
- Schopenhauer A., "Świat jako wola i przedstawienie", t. I i II, przeł. J. Garewicz, Warszawa 1994,1995.
- Schopenhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i Paralipomena”,
t. II., tłum. J. Garewicz, Kęty 2004.
- Skarga B., "Kłopoty intelektem. Między Comte’em a Bergsonem", Warszawa
1975.
- Taylor Ch., „Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej”,
tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M.
Rychter, Ł. Sommer, Warszawa 2001.
- White N., „Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera”, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2008.
- Żelazny M., "Metafizyka czasu i wieczności jako filozofia człowieka w idealizmie niemieckim (od Kanta do Nietzschego)", Toruń 1986.
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_Z:
Wymagane są podstawowe wiadomości z zakresu historii filozofii i metafizyki. Wykładowca jest otwarty na sugestie studentów. Dlatego istnieje możliwość pewnej modyfikacji zagadnień poszczególnych wykładów. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: