Biologia człowieka WB-BI-BC-01
1. Rozwój osobniczy
Definicja i podział ontogenezy (rozwoju osobniczego); Rozwój prenatalny i postnatalny; Rozwój progresywny i regresywny; Zmiany inwolucyjne.
2. Aspekty rozwoju
Materialne aspekty jakościowe rozwoju fizycznego; Materialne aspekty ilościowe rozwoju fizycznego: Energetyczno-informacyjne aspekty rozwoju fizycznego.
3. Czynniki osobniczego rozwoju człowieka (1)
Czynniki endogenne genetyczne (determinanty i stymulatory); Genom a genotyp; Mitoza i Mejoza; Genotyp a fenotyp; Cechy jakościowe i ilościowe; Genetyka cech ilościowych
4. Czynniki osobniczego rozwoju człowieka (2)
Problemy doboru partnerów i skutki krzyżowania. Czynniki genetyczne: Dobór małżeński; Typy małżonków sprzyjające heterozygotyczności lub homozygotyczności potomstwa. Kojarzenie wsobne i krzyżowe. Homozja i heterozja. Tendencja równania do średniej (złotego środka)
5. Czynniki osobniczego rozwoju człowieka (3)
Czynniki endogenne paragenetyczne i pozagenetyczne; Genotyp i mechanizmy regulacyjne matki; Dojrzałość organizmu matki i wiek rodziców
6. Czynniki osobniczego rozwoju człowieka (4)
Czynniki egzogenne (modyfikatory): warunki biogeograficzne (modyfikatory naturalne); Warunki społeczno-ekonomiczne (modyfikatory kulturowe) 7. Reaktywność organizmu
Ekosensytywność, adaptabilność i ekspresyjność – przykłady
8. Rodzaje zmian przystosowawczych
Adaptacja/przystosowanie w skali populacyjnej i osobniczej; Adjustacje/dostosowania regulacyjne, aklimatyzacyjne i rozwojowe
9. Wpływ żywienia na rozwój
Wpływ żywienia w czasie ciąży, karmienia piersią i niemowlęctwa; Wpływ żywienia na rozwój dzieci i młodzieży; Zaburzenia żywieniowe a stan odżywienia; Niedożywienie
10. Ważniejsze czynniki środowiskowe
Rola warunków bytowych; Znaczenie klimatu i czynników meteorologicznych; Wpływ środowiska społecznego, systemu polityczno-ekonomicznego
11. Uboczne wpływy cywilizacyjne
Warunki miejskie, przeludnienie; Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Promieniowanie; Hałas i wibracje.
12.Wpływ trybu życia na przebieg rozwoju
Rola aktywności ruchowej. Asymetria ciała: funkcjonalna, dynamiczna i morfologiczna. Rola odpoczynku i snu
13. Rozwój struktury i funkcji w ontogenezie (1)
Rozwój układu kostno-stawowego; Postawa ciała i jej zmiany z wiekiem; Krzywizny kręgosłupa, boczne skrzywienia kręgosłupa – skoliozy.
14. Rozwój struktury i funkcji w ontogenezie (2)
Układ nerwowy i mięśniowy; Rozwój motoryczności człowieka; Aktywność ruchowa a rozwój
Motoryczności; Rozwój siły, szybkości, wytrzymałości, wydolności i koordynacji ruchów, zwinności i orientacji przestrzennej
15. Rozwój struktury i funkcji w ontogenezie (3) Rozwój układu oddechowego; Rozwój układu krążenia i krwi; Praca serca w różnych okresach rozwoju.
Metody dydaktyczne: wykłady tematyczne z prezentacjami multimedialnymi.
Sposoby weryfikacji: egzamin pisemny, obowiązuje materiał z wykładów
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
BI1_W01 Student rozumie zjawiska i procesy w zakresie biologii człowieka
BI1_W04 Student ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu różnych działów biologii człowieka oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
BI1_W05 Student ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii biologii człowieka oraz ma znajomość rozwoju biologii i stosownych w niej metod badawczych
Umiejętności:
BI1_U02 Student rozumie literaturę z zakresu biologii człowieka w języku polskim; czyta ze zrozumieniem nieskomplikowane teksty naukowe w języku angielskim
BI1_U03 Student wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne
BI1_U10 Student posiada umiejętność wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu biologii człowieka
BI1_U11 Student uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Kompetencje społeczne:
BI1_K04 Student prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
BI1_K07 Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy kierunkowej
ECTS [1 ECTS=30 godzin]
Udział w wykładach: 30 godzin
Przygotowanie do egzaminu: 30 godzin
Udział w ćwiczeniach: 30 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń (prezentacje): 30 godzin
Suma: 120 godzin
Liczba ECTS: 120/30=4
Kryteria oceniania
Wiedza (BI1_W01, 04, 05)
Ocena 2 (ndst): student nie rozumie zjawisk i procesów w biologii człowieka, nie ma wiedzy w zakresie najważniejszych problemów z rożnych działów biologii człowieka, w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminów oraz stosowanych metod badawczych w biologii człowieka.
Ocena 3 (dst): student rozumie w ograniczonym stopniu zjawiska i procesy w biologii człowieka, posiada ograniczoną wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z rożnych działów biologii człowieka, w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminów oraz stosowanych metod badawczych w biologii człowieka.
Ocena 4 (db): student rozumie w pełni procesy omawiane w biologii człowieka, posiada średnią wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z rożnych działów biologii człowieka, w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminów oraz stosowanych metod badawczych w biologii człowieka.
Ocena 5 (bdb): student rozumie w pełni procesy w biologii człowieka, posiada dobrą wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z rożnych działów biologii człowieka, w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminów oraz stosowanych metod badawczych w biologii człowieka.
Umiejętności (BI1_U02, 03, 10, 11)
Ocena 2 (ndst): student nie rozumie literatury z zakresu biologii człowieka w języku polskim i nie rozumie prostych tekstów w języku angielskim, nie potrafi wykorzystać dostępne źródła informacji, nie posiada umiejętności przygotowania wystąpień ustnych, nie potrafi uczyć się samodzielnie
Ocena 3 (dst): student nie w pełni rozumie literaturę z zakresu biologii człowieka w języku polskim i ma problemy ze zrozumieniem prostych tekstów w języku angielskim, w ograniczonym stopniu potrafi wykorzystać dostępne źródła informacji, z trudem przygotowuje wystąpienia ustne, nie w pełni uczy się samodzielnie
Ocena 4 (db): student w pełni rozumie literaturę z zakresu biologii człowieka w języku polskim i rozumie proste teksty w języku angielskim, potrafi wykorzystać dostępne źródła informacji, z niewielkim trudem przygotowuje wystąpienia ustne, uczy się samodzielnie
Ocena 5 (bdb): student doskonale rozumie literaturę z zakresu biologii człowieka w języku polskim i radzi sobie bardzo dobrze z prostymi tekstami w języku angielskim, wie jak najlepiej wykorzystać dostępne źródła informacji, z łatwością przygotowuje wystąpienia ustne, uczy się samodzielnie
Kompetencje społeczne (BI1_K04, 07)
Ocena 2 (ndst): student nieprawidłowo rozstrzyga dylematy związane z wykonywanym zawodem i nie wykazuje potrzeby stałego aktualizowania wiedzy w zakresie biologii człowieka
Ocena 3 (dst): student w ograniczonym stopniu rozstrzyga dylematy związane z wykonywanym zawodem i w niewielkim stopniu wykazuje potrzeby stałego aktualizowania wiedzy w zakresie biologii człowieka
Ocena4 (db): student potrafi rozstrzygać dylematy związane z wykonywanym zawodem i wykazuje potrzeby stałego aktualizowania wiedzy w zakresie biologii człowieka
Ocena 5 (bdb): student potrafi bardzo dobrze rozstrzygać dylematy związane z wykonywanym zawodem i wykazuje potrzeby stałego aktualizowania wiedzy w zakresie biologii człowieka
Egzamin końcowy – egzamin testowy - 100 pytań.
Ocena końcowa:
Odpowiedź dobra na 51-60 pytania -3
Odpowiedź dobra na 61-70 pytań - 3+
Odpowiedź dobra na 71-80 pytania - 4
Odpowiedź dobra na 81-90 pytania - 4+
Odpowiedź dobra na 91-100 pytań - 5
Literatura
Literatura Obowiązkowa:
1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka t. 1-5. PZWL, Warszawa 2010; 2. Bogin B., Patterns of Human Growth. Cambridge University Press, Cambridge 1999; 3. Duszyński J i wsp., Biologia tom 4 i 5. Liceum ogólnokształcące, zakres rozszerzony. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2005; 4. Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003; 5. Malinowski A., Wolański N., Metody Badań w Biologii Człowieka. Wybór Metod Antropologicznych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1888; 6. Odya E &Norris M., Anatomy &Physiology, John Wiley & Sons INC, New York 2017. 7. Tanner J., Fetus into Man., (2nd edition). Harvard University Press, Cambridge 1990; 8. Wolański N., Rozwój Biologiczny Człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Literatura uzupełniająca:
1. Jaczewski A (red.), Biologiczne i Medyczne Podstawy Rozwoju i Wychowania. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005; 2. Lieberman D., The Story of Human Body, Penguin Books Ltd., London. 3. Kalat J.W., Biologiczne Podstawy Psychologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006; 4. Rutheford A., The Books of Humans: The Story of How We Became Us, Orion Publishing Co, London 2018. 5. Wolański N., Ekologia Człowieka: Ewolucja i dostosowanie biokulturowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006; 6. Wolański N., Ekologia Człowieka: Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: