Propedeutyka biologii WB-BI-11-19
Przedmiot ma za zadanie przygotowanie słuchaczy do studiowania (w odróżnieniu od słuchania i wykonywania poleceń, co potrafią ze szkoły) nauk biologicznych, tj. KRYTYCZNEGO ROZUMIENIA czytanych tekstów i WYPOWIADANIA SIĘ w sposób spójny i poprawny. Zawiera również skrócone wprowadzenie do rozumowych podstaw metodyki badań przyrodniczych. W ramach zajęć poruszone zostaną między innymi następujące zagadnienia:
• skąd się bierze wiedza?
• skąd wiemy, czego jeszcze nie wiemy i czego można by poszukiwać?
• czy kiedy w nauce trwa spór, to znaczy, że uczeni są głupi i nie dość, że się nie znają, to jeszcze nawet dogadać się nie potrafią? (model DNA Paulinga, twierdzenia Duesberga o AIDS etc.)
• co to znaczy „naukowcy udowodnili”; kiedy można powiedzieć „dlatego, że”?
• jak wygląda publikacja naukowa, jak działa publikowanie wyników badań, co znaczy peer review?
• zawartość informacji w tekście (które wyrazy coś wnoszą, a które nic); zawartość informacji na rysunkach/wykresach (kiedy można łączyć punkty, a kiedy nie etc.); co znaczy self-explanatory
• udowadnianie vs. obalanie twierdzeń w naukach przyrodniczych; falsyfikacjonizm; testowanie hipotez; konstrukcja hipotezy zerowej (dlaczego taka?)
• różnica między tym, co się ZAOBSERWOWAŁO a tym, co się na tej podstawie WYWNIOSKOWAŁO
• problem wnioskowania na podstawie niedostatecznych danych (występowanie nowotworów po awarii w Czernobylu; latarnia zawsze gaśnie, kiedy pod nią przechodzisz etc.)
• problemy z pozornie poprawnym wnioskowaniem (bociany i noworodki; nowotwór szyjki macicy a HTZ; antykoncepcja hormonalna a nowotwory)
• co to jest eksperyment (a co nie); rodzaje eksperymentów; czy tylko eksperyment nadaje się na źródło wiedzy? grupa kontrolna – jakie warunki musi spełniać?
• podwójnie ślepe próby – dlaczego zadawać sobie tyle trudu? o wpływie tego, co się wie na uzyskiwane wyniki (biali i czarni studenci w próbach sprawnościowych; ocena maszynopisu; wpływ rubryki „płeć” na wynik testu; zadawane pytania a relacje świadków wypadku; „Siedem grzechów pamięci”)
• pseudoreplikacja i jej unikanie
• co to jest gatunek? czy jeden gatunek może zamienić się w inny? czy dinozaury wymarły?
• skąd się wzięły podwójne, łacińskie nazwy organizmów? skąd się wzięła systematyka? dlaczego obecnie jest w niej taki bałagan? czy raz nadaną nazwę można zmieniać?
• czy nazwy organizmów w językach narodowych mogą być poprawne lub nie?
• żargon – co to jest, czy wolno go używać i kiedy?
• łacina dla opornych – co znaczą rożne sp., ibidem, cf., leg., det., i.e., e.g., q.e.d. etc.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty przedmiotowe z zakresu wiedzy:
1. Student rozumie (i nie przeraża go to), że współczesna wiedza biologiczna jest zbiorem najlepszych interpretacji uzyskanych dotychczas wyników i że możliwe jest, że wraz z uzyskiwaniem nowych danych nasza wiedza zmieni się, ponieważ dotychczasowe interpretacje okażą się błędne bądź niepełne.
2. Student rozumie różnicę pomiędzy obserwacją a jej interpretacją.
3. Student rozumie różnicę pomiędzy udowadnianiem a obalaniem hipotezy; wie czym jest falsyfikacjonizm i rozumie jego pozycję we współczesnej nauce.
4. Student rozumie, co dają (a czego nie dają) metody statystyczne stosowane w badaniach biologicznych; rozumie, co oznacza zdanie „naukowcy udowodnili”.
5. Student zdaje sobie sprawę z ograniczeń systematyki organizmów – problemów z definicją gatunku, arbitralnością wyższych jednostek systematycznych etc.
6. Student wie, skąd wziął się stosowany obecnie system nazewnictwa organizmów i jakie rządzą nim zasady.
Efekty przedmiotowe w zakresie umiejętności:
7. Student potrafi odróżnić od siebie publikację naukową (przeglądową lub materiałową), artykuł popularnonaukowy i wiadomość wygenerowaną przez dział PR jednostki badawczej.
8. Student potrafi odszukać oryginalną publikację na podstawie pomieszczonej w prasie czy innych środkach przekazu wiadomości o jakimś odkryciu naukowym.
9. Student nie traci głowy w sytuacji, gdy informacje z różnych źródeł zdają się przeczyć sobie nawzajem.
10. Student potrafi dostrzec przypadki nieuprawnionego wnioskowania (np. wnioskowania na podstawie niepełnych danych, pozornych związków etc.).
11. Student potrafi w sposób zrozumiały przedstawić tezy przeczytanej publikacji, używając języka odpowiednio dobranego do poziomu słuchaczy.
Efekty kształcenia w zakresie kompetencji:
12. Student jest w stanie wyrazić swoje zdanie w jakiejś kwestii i bronić go za pomocą poprawnych argumentów.
13. Student jest w stanie krytycznie analizować zarówno teksty publikacji naukowych, jak i teksty popularne.
14. Student jest w stanie (i nie zawaha się) w razie potrzeby zadać właściwe pytanie prowadzącemu zajęcia lub autorowi publikacji; nie uważa zadawania uzasadnionych pytań za nietaktowne.
Opis ECTS:
udział w zajęciach - 30 h
SUMA GODZIN: 30
LICZBA ECTS: 30 godzin / 30(25) godzin = ca. 1
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:
- obecność na zajęciach i czynne w nich uczestnictwo; określenie "czynne" oznacza w szczególności dołożenie starań, by na pytania zadawane przez prowadzącego odpowiadać coś więcej niż "nie wiem".
- przygotowanie i zaprezentowanie (w zespole) krótkiego, krytycznego przedstawienia jakiegoś nowego, interesującego odkrycia w dziedzinie nauk biologicznych; decyzję o tym, co uznać za interesujące, podejmuje zespół samodzielnie, co dokładnie oznacza "nowe" to w każdym konkretnym przypadku weryfikowane będzie przez prowadzącego zajęcia.
- zaliczenie sprawdzianów (krótkich, pisemnych, z treści zajęć) - tj. uzyskanie z każdego z nich ponad połowy możliwych do zdobycia punktów.
Skala ocen:
100-94% - 5
93-88% - 4,5
87-80% - 4
79-70% - 3,4
69-60% - 3
59 i mniej - 2
Literatura
January Weiner. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych Przewodnik praktyczny. Wydanie czwarte, PWN 2013.
Adam Łomnicki. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. Wydanie piąte, PWN 2014. (poprzednie wydania są naturalnie także w porządku, ale autor, wrażliwy na sugestie i komentarze czytelników, stale coś poprawia, więc w przypadku tej akurat książki warto mieć najnowsze istniejące wydanie)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: