Religia i polityka w Cesarstwie Rzymskim późnego antyku  SzD-HS-RIPCRZ

W rzymskim społeczeństwie antycznym, dla którego świat opierał się przede wszystkim na wzajemnym przenikaniu rzeczywistości realnej i nadprzyrodzonej, przyrody i bóstw, od najdawniejszych już czasów religia odgrywała ważną rolę. W przekonaniu ludzi tamtego okresu na wszystkie wydarzenia w ich życiu miał wpływ świat bogów, dlatego też każde oficjalne przedsięwzięcie powinno być poprzedzone odpowiednim rytuałem religijnym. Zaniedbanie wykonania wymaganych czynności sprowadzało gniew bogów, nie tylko na winnego zaniedbań, ale również na całą społeczność, czy też państwo. Dlatego obowiązkiem cesarza, było zapewnienie utrzymania dobrych stosunków między bogami i ludźmi. W ówczesnym społeczeństwie istniało także przekonanie oparte na antycznej tradycji religijnej, że istnienie jednego choćby bezbożnika może ściągnąć na państwo gniew bogów. To twierdzenie obracało się przeciw chrześcijanom i heretykom w święcie pogańskim, stanowiło także podstawę do ich prześladowań.
W ramach wykładu monograficznego: Religia i polityka w Cesarstwie Rzymskim późnego antyku, zostaną przedstawione wybrane zagadnienia ukazujące, w jaki sposób w okresie pierwszych pięciu wieków poszczególni cesarze podchodzili do religii, czy to tradycyjnej religii rzymskiej, czy też religii chrześcijańskiej, aby zapewnić jedność i pokój społeczny w państwie. Kolejna kwestia wyraża się w pytaniu: Jaką poszczególni władcy prowadzili politykę wobec różnych wyznań, a także zwłaszcza w okresie, gdy chrześcijaństwo stało się religią uprzywilejowaną a następnie państwową, jakie stanowisko wobec polityki religijnej różnych władców zajmowali prominentni w owym czasie biskupi.